Episodes
-
Wystarczy pół kilo tej substancji, by otruć wszystkich ludzi na świecie. A żaby z Kolumbii dzielą pewną mroczną tajemnicę z ptakami z Papui Nowej Gwinei.
W tym odcinku podcastu Crazy Nauka opowiadamy o truciznach. Temat jest przeogromny, więc skupiamy się najpierw na dwóch wątkach: truciznach najsilniejszych i najtrudniejszych do wykrycia.
Od razu ostrzegamy - będzie mowa o śmierci i zabójstwach. Unikamy makabry, ale rozumiemy jeśli ktoś nie chce słuchać.
Dziś po raz pierwszy pojawia się polecajka popkulturalna - serial "Breaking Bad".
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:
https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/environmental-hazards-risks/food-poisoning-from-marine-toxins
https://ruj.uj.edu.pl/server/api/core/bitstreams/bd84c5c7-4471-48f5-89e4-a7dc06d2f380/content
https://digitallibrary.amnh.org/items/d82fffd4-13a8-4bc0-97df-40e96e7e6f14
https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C96071%2Codkryto-grozna-dla-czlowieka-toksyne-u-dwoch-gatunkow-ptakow-wroblowatych
https://health.howstuffworks.com/human-body/systems/digestive/rotten-sausages-botox-botulism.htm
https://theconversation.com/handle-with-care-the-worlds-five-deadliest-poisons-56089
https://www.chemistryworld.com/opinion/marshs-mirror/2500415.article
https://www.youtube.com/watch?v=oqqWdaaTq7A
https://en.wikipedia.org/wiki/Poisoning_of_Alexander_Litvinenko
https://discovery.ucl.ac.uk/id/eprint/10046853/1/Revised%20Litvinenko%20Lancet%20manuscript%20Nov%206%202015.pdf
https://www.chemistryworld.com/opinion/marshs-mirror/2500415.article
https://en.wikipedia.org/wiki/Ricin
https://en.wikipedia.org/wiki/Georgi_Markov
https://en.wikipedia.org/wiki/Bulgarian_umbrella
https://pl.wikipedia.org/wiki/Dawka_%C5%9Bmiertelna
https://en.wikipedia.org/wiki/Thallium_poisoning
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30020612/
https://www.science.org/content/article/what-was-it-consult-breaking-bad -
Czy na Księżycu może działać nawigacja GPS?I dlaczego poziom Bałtyku podnosi się u polskich wybrzeży, a opada po stronie Szwecji?
Opowiadamy o misji pewnego szczególnego świetlika, którego zaniosło aż na Księżyc, oraz o tym, o ile już wzrósł poziom wody w Bałtyku, jak będzie się podnosił w najbliższych dziesięcioleciach i co to oznacza dla Gdańska i Żuław.
To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe doniesienia. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Posłuchajcie naszego podcastu!
Nasza szkocka wyprawa:
https://www.onesmallstep.travel/szkocjacrazynauka-2025
Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:
Księżyc
https://www.nasa.gov/news-release/touchdown-carrying-nasa-science-fireflys-blue-ghost-lands-on-moon/
https://en.wikipedia.org/wiki/Blue_Ghost_Mission_1
https://fireflyspace.com/missions/blue-ghost-mission-1/
https://www.flickr.com/photos/fireflyspace/54353240540/in/album-72177720313239766/
https://nssdc.gsfc.nasa.gov/nmc/spacecraft/display.action?id=BLUEGHOST
https://www.livescience.com/space/space-exploration/sunrise-on-the-moon-captured-by-blue-ghost-spacecraft-after-nasa-and-firefly-aerospace-announce-successful-lunar-landing
Bałtyk
https://www.eea.europa.eu/en/analysis/indicators/global-and-european-sea-level-rise
https://marine.copernicus.eu/pl/ocean-climate-portal/sea-level
https://sealevel.nasa.gov/ipcc-ar6-sea-level-projection-tool
https://coastal.climatecentral.org/map/6/19.3919/54.2696/
https://marine.copernicus.eu/access-data/ocean-monitoring-indicators/baltic-sea-mean-sea-level-time-series-and-trend
https://naukaoklimacie.pl/aktualnosci/wprowadzenie-do-6-raportu-ipcc-490
https://naukaoklimacie.pl/aktualnosci/polska-akademia-nauk-o-wzroscie-poziomu-morza-455
https://imgw.pl/charakterystyka-wybranych-elementow-klimatu-w-polsce-w-2024-roku-podsumowanie/ -
Episodes manquant?
-
Po co firmy paliwowe zamrażają w Arktyce topniejącą wieloletnią zmarzlinę? i kto stwierdził, że odejście od spalania węgla, ropy i gazu zaprowadzi ludzkość "z powrotem do jaskiń"?
W najnowszym odcinku Podcastu Crazy Nauka opowiadamy o tym, jak w ostatnich latach ewoluowały kłamstwa sektora naftowego na temat zmiany klimatu, na jakie szczyty hipokryzji ta branża zdołała się wspiąć i jakie kolejne kompromitujące ją dokumenty wyciekły do publicznej wiadomości.
Opowiemy o konstruowaniu platform wiertniczych zgodnie z danymi nt. wpływu ocieplenia klimatu na poziom morza, którym to danym branża oficjalnie zaprzeczała. I o zaangażowaniu firm paliwowych w sponsoring sportowy, co można krótko nazwać “sportwashingiem”.
W tym odcinku często odwołujemy się do 5. odcinka naszego podcastu pt. “Kłamstwa branży paliwowej, czyli skąd wzięły się mity związane ze zmianą klimatu”, do którego posłuchania również Was zachęcamy:
https://www.spreaker.com/episode/5-klamstwa-branzy-paliwowej-czyli-skad-wziely-sie-mity-zwiazane-ze-zmiana-klimatu--50954622
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Tu nasze artykuły na ten temat:
https://www.crazynauka.pl/klamstwa-branzy-paliwowej-czyli-skad-wziely-sie-mity-zwiazane-ze-zmiana-klimatu/
https://www.crazynauka.pl/o-przyczynie-zmiany-klimatu-firmy-paliwowe-wiedzialy-od-60-lat-ale-trzymaly-to-w-tajemnicy/
https://www.crazynauka.pl/koncerny-paliwowe-sztucznie-chlodza-wieloletnia-zmarzline-pod-ropociagiem-na-alasce/
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:
https://www.nytimes.com/1989/12/20/business/greenhouse-effect-shell-anticipates-a-sea-change.html
https://www.iea.org/reports/world-energy-investment-2024/overview-and-key-findings
https://www.iea.org/reports/the-oil-and-gas-industry-in-net-zero-transitions/executive-summary
https://www.nbcnews.com/science/environment/democrats-say-big-oil-misled-public-decades-climate-change-rcna150255
https://www.budget.senate.gov/chairman/newsroom/press/new-joint-bicameral-staff-report-reveals-big-oils-campaign-of-climate-denial-disinformation-and-doublespeak/
https://www.api.org/news-policy-and-issues/news/2025/01/14/api-calls-on-incoming-administration-congress-administration-to-seize-american
https://edition.cnn.com/2025/01/17/economy/trump-oil-wind-energy/index.html
https://www.eenews.net/articles/exxons-own-models-predicted-global-warming-it-ignored-them/
https://theconversation.com/the-oil-and-gas-industry-has-been-lying-about-global-warming-for-decades-accountability-is-long-overdue-230160
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0165232X22002889
https://www.nytimes.com/1989/12/20/business/greenhouse-effect-shell-anticipates-a-sea-change.html
https://iccwbo.org/news-publications/policies-reports/new-report-extreme-weather-events-cost-economy-2-trillion-over-the-last-decade/ https://gizmodo.com/conocophillips-willow-project-chillers-permafrost-oil-1850221362
https://www.coutts.com/insight-articles/news/2025/trumps-presidency-how-will-deregulation-shape-up-and-trade-policies-play-out.html
https://www.bbc.com/news/articles/crmzvdn9e18o
https://www.nytimes.com/2024/11/27/climate/maine-climate-change-oil-company-lawsuit.html
https://blog.ucsusa.org/delta-merner/us-states-and-communities-are-suing-the-fossil-fuel-industry-six-things-you-need-to-know/
https://climateintegrity.org/lawsuits
https://www.latimes.com/opinion/story/2023-09-20/la-california-oil-lawsuit-climate-accountability
https://en.wikipedia.org/wiki/Ghawar_Field
https://www.opendemocracy.net/en/cop27-hillknowlton-pr-greenwash-egypt/
https://www.clientearth.org/media/l44by31b/clientearth-complaint-concerning-saudi-arabian-oil-company.pdf
https://energetyka24.com/ropa/analizy-i-komentarze/dyrektor-generalny-saudi-aramco-czas-porzucic-fantazje-o-odchodzeniu-od-ropy-naftowej
https://sprawdzam.afp.com/doc.afp.com.32JD6PP
https://www.sustainability-beat.co.uk/2024/02/22/saudi-aramco-greenwashing/
https://klimat.rp.pl/klimat-i-ludzie/art41219171-sportwashing-rosnie-w-sile-nowa-strategia-gigantow-branzy-paliw-kopalnych
https://klimat.rp.pl/energia/art40044701-zarzuty-pod-adresem-gigantow-paliwowych-to-sie-przestanie-oplacac
https://www.clientearth.pl/najnowsze-dzialania/artykuly/onz-podejmuje-dzialania-przeciwko-saudyjskiej-firmie-naftowej-i-bankom-z-nia-wspolpracujacym-w-zwiazku-z-klimatem-i-prawami-czlowieka/
https://oko.press/za-kryzysy-ktos-przeciez-odpowiada-czy-za-niszczenie-klimatu-i-srodowiska-powinno-grozic-wiezienie
https://biznesalert.pl/saudi-aramco-emisje-co2-rafinerie-energetyka-srodowisko/
https://klimatycznabazawiedzy.org/raport/szalency-spod-szyldu-agend-klimatycznych-dezinformacja-i-propaganda-w-sprawach-zmiany-klimatu-i-polityki-klimatycznej/
https://www.desmog.com/2023/11/16/everything-you-need-to-know-about-saudi-aramco/
https://www.bakerinstitute.org/sites/default/files/2021-01/import/ces-wp-saudiaramco-010821.pdf -
Czy to prawda, że ludzie żyli już w czasach dinozaurów, antybiotyki zwalczają wirusy, a klimat się zmienia wskutek naturalnych cykli? Mówimy o raporcie Eurobarometr, poświęconym wiedzy i postawom Europejczyków wobec nauki i technologii.
I tak, w raporcie są obecni również Polacy. Oraz owszem, wyróżniają się spośród 35 krajów, które wzięły udział w badaniu - niestety, nie zawsze wyróżniają się w sposób, jakiego byśmy sobie życzyli.
Chwalimy się: tu znajdziecie informacje o naszej nominacji do Nagrody im. Woyciechowskiego:
https://www.nagrodawoyciechowskiego.pl/Nagroda-Autor-Internetowy
Posłuchajcie naszego podcastu!
Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z tych źródeł:
https://europa.eu/eurobarometer/api/deliverable/download/file?deliverableId=94629
https://europa.eu/eurobarometer/api/deliverable/download/file?deliverableId=94630
https://digitalpoland.org/publikacje/pobierz?id=70f40c4e-3fe1-4abd-9a32-02a26c324f18
https://www.britannica.com/science/continental-drift-geology
https://pl.wikipedia.org/wiki/Antropogeneza
https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/chapter/chapter-3/
https://zpe.gov.pl/a/fotosynteza/D8Os1wJXg -
Skandynawscy wikingowie nosili atrakcyjne stroje i biżuterię, używali oryginalnie zdobionej broni, no i w ogóle byli tak fajni, że warto robić o nich seriale i komiksy. A Słowianie chodzili w łapciach, byli przaśni i nie daliby rady stworzyć własnego państwa, gdyby im Skandynawowie w tym nie pomogli. Prawda? Otóż - wcale nie.
🗡 Dlaczego właściwie założyliśmy, że średniowieczni Skandynawowie byli atrakcyjniejsi od Słowian?
🗡 Jak polityka i światopogląd manipulowały historią?
🗡 I jak to naprawdę było z tymi wikingami w państwie pierwszych Piastów?
Pytamy o to fantastycznego gawędziarza, prof. Leszka Gardełę, archeologa i wikingologa, wybitnego znawcę wczesnośredniowiecznej Skandynawii i Słowiańszczyzny. Człowieka, który za wikingami przemierzył pół Europy. I napisał o nich mnóstwo artykułów naukowych oraz kilka książek.
Jeśli Wam się spodoba ten odcinek, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:
https://studialednickie.pl/wiadomosci,tom-xxiii-2024.html
Str. 139-164 (ostrogi z potrójnymi motywami zwierzęcymi obejrzycie na str. 143 i 147)
https://archeologia.pl/wp-content/uploads/2021/06/Cieple-elitarna-nekropola-skompresowana.pdf
Wikingowie w Polsce? Zabytki skandynawskie z ziem polskich, pod red. M. Bogackiego, A. Janowskiego, Ł. Kaczmarka, Gniezno, Szczecin 2019 -
Nawet jednominutowa przerwa w pracy potrafi zdziałać cuda - zmniejszyć zmęczenie, poprawić pamięć czy wydajność. Warunek: regularność.
Plus fascynujący świat "zaraźliwych" zachowań: co łączy sikanie, śmiech i ziewanie? Wyjaśniamy mechanizmy neurologiczne, które sprawiają, że nieświadomie synchronizujemy się z innymi.
Oto dwa naukowe newsy w ramach krótszej wersji naszego podcastu. Zapraszamy do słuchania!
Wideo na 100. odcinek czyli podcast od kuchni i nasze wpadki:
https://youtu.be/XUfTuezdtLY
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu! Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:
Mikroprzerwy:
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9432722/
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/1911-3846.12999
https://www.sciencealert.com/study-reveals-2-key-ways-to-reduce-fatigue-at-work
“Zaraźliwe” odruchy:
https://www.cell.com/current-biology/fulltext/S0960-9822(24)01594-X#S.embed_link-K.C-B.1-L.1.zw
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2869077/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9399231/
https://www.nature.com/articles/s41598-020-64999-x
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22772979/
https://ojs.pum.edu.pl/pomjlifesci/article/download/726/541
https://www.sciencedaily.com/releases/2013/08/130807204847.htm
https://www.frontiersin.org/journals/psychology/articles/10.3389/fpsyg.2020.00442/full
https://www.frontiersin.org/journals/psychology/articles/10.3389/fpsyg.2022.780665/full -
Do 100. odcinka naszego podcastu od razu dorzucamy część drugą, w której pokazujemy, jak doszło do tego, że mit o UFO odrodził się w XXI wieku i dotarł z rancza w stanie Utah m.in. do amerykańskiego Kongresu. No i stał się lukratywnym biznesem.
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:
https://www.nytimes.com/2024/03/08/us/politics/pentagon-ufo-alien-review.html?searchResultPosition=2
https://www.theguardian.com/us-news/2024/mar/22/ufologists-sean-kirkpatrick-pentagon-report-uaps
https://www.nytimes.com/2024/08/16/books/booksupdate/imminent-luiz-elizondo.html
https://en.wikipedia.org/wiki/George_Knapp_(television_journalist)
https://en.wikipedia.org/wiki/David_Grusch_UFO_whistleblower_claims
https://www.vice.com/en/article/inside-skinwalker-ranch-a-paranormal-hotbed-of-ufo-research/
https://media.defense.gov/2024/Mar/08/2003409233/-1/-1/0/DOPSR-CLEARED-508-COMPLIANT-HRRV1-08-MAR-2024-FINAL.PDF
https://smd-cms.nasa.gov/wp-content/uploads/2023/09/uap-independent-study-team-final-report.pdf -
100. odcinek naszego podcastu, a w nim coś ekstra: historia mitu UFO, w której wyjaśniamy źródła opowieści o latających spodkach i obcych. I od razu, z okazji naszego jubileuszu, wrzucamy drugą część podcastu o UFO - docieramy w niej aż do czasów współczesnych. Duuużo słuchania! Czerwiec 1947 roku. Kenneth Arnold dostrzega dziwne obiekty na niebie i uruchamia lawinę, która w końcu przeradza się w masową histerię i doprowadza do powstania jednego z najpotężniejszych mitów współczesności.
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Tu notka o UFO z 1978 roku (i obrazek Piotrka):
https://www.crazynauka.pl/wp-content/uploads/2024/01/ufo-1979.jpg
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:
https://www.theguardian.com/us-news/2024/mar/22/ufologists-sean-kirkpatrick-pentagon-report-uaps
https://www.nytimes.com/2024/08/16/books/booksupdate/imminent-luiz-elizondo.html
https://en.wikipedia.org/wiki/George_Knapp_(television_journalist)
https://en.wikipedia.org/wiki/David_Grusch_UFO_whistleblower_claims
https://www.vice.com/en/article/inside-skinwalker-ranch-a-paranormal-hotbed-of-ufo-research/
https://www.statista.com/chart/8452/ufo-sightings-are-at-record-heights/
https://www.newspapers.com/article/deseret-news-twin-falls-falling-disc-pro/94298643/
https://www.nytimes.com/1994/09/18/us/wreckage-in-the-desert-was-odd-but-not-alien.html?pagewanted=all
https://en.wikipedia.org/wiki/Kenneth_Arnold_UFO_sighting
https://en.wikipedia.org/wiki/1947_flying_disc_craze
https://en.wikipedia.org/wiki/Horten_Ho_229
https://ciekawostkihistoryczne.pl/2021/05/13/emilcin-hipnoza-i-falszywi-kosmici-czy-w-polskim-roswell-doszlo-do-oszustwa/
https://en.wikipedia.org/wiki/Emilcin_Abduction
https://pl.wikipedia.org/wiki/Antrovis
https://www.popularmechanics.com/military/research/a44466099/researcher-says-he-has-evidence-of-1933-ufo-crash-in-italy/
https://en.wikipedia.org/wiki/Unidentified_flying_object
https://science.nasa.gov/uap/faqs/
https://www.nytimes.com/2023/05/31/us/politics/nasa-ufo-hearing.html
https://www.nytimes.com/2019/05/26/us/politics/ufo-sightings-navy-pilots.html
https://www.nytimes.com/2024/03/08/us/politics/pentagon-ufo-alien-review.html?searchResultPosition=2
https://www.nature.com/articles/s41598-023-49527-x
https://www.scientificamerican.com/article/what-really-happened-at-the-pentagons-once-hidden-ufo-office/
https://www.scientificamerican.com/article/nope-its-never-aliens/
https://www.scientificamerican.com/article/bad-data-not-aliens-may-be-behind-ufo-surge-nasa-team-says/
https://www.scientificamerican.com/podcast/episode/the-governments-former-ufo-hunter-has-a-lot-to-say/
https://www.scientificamerican.com/article/heres-what-i-learned-as-the-u-s-governments-ufo-hunter/
https://www.sciencenews.org/article/scientists-serious-ufo-uap-security
https://academic.oup.com/bioscience/article-abstract/17/1/15/326133?login=false
https://en.wikipedia.org/wiki/Flight_105_UFO_sighting
https://en.wikipedia.org/wiki/Roswell_incident
https://en.wikipedia.org/wiki/Aztec,_New_Mexico_crashed_saucer_hoax
https://en.wikipedia.org/wiki/Hangar_18_(conspiracy_theory)
https://en.wikipedia.org/wiki/Barney_and_Betty_Hill_incident
https://en.wikipedia.org/wiki/UFO_conspiracy_theories
https://en.wikipedia.org/wiki/Project_Mogul
https://en.wikipedia.org/wiki/Flying_saucer
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_reported_UFO_sightings
https://en.wikipedia.org/wiki/Foo_fighter
https://en.wikipedia.org/wiki/Ghost_rockets
https://en.wikipedia.org/wiki/Table_of_reports_during_the_1947_flying_disc_craze
https://www.britannica.com/topic/unidentified-flying-object/Other-investigations-of-UFOs -
Epidemie, wojna, uchodźcy. Czego uczy nas kryzys, jak się przygotować na trudne czasy, poza zgromadzeniem papieru toaletowego i makaronu? Eksperci są zgodni: co najmniej tak samo ważne jest zabezpieczenie własnego zdrowia, zwłaszcza przed chorobami zakaźnymi. A jak to wyglądało w przypadku Ukrainy? I czy polski system ochrony zdrowia podołał temu zadaniu? Żeby Wam rzetelnie przedstawić ten temat, poprosiliśmy o komentarze cenionych ekspertów:
dr Piotra Kramarza, szefa naukowego Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC);prof. Tomasza Sobierajskiego, socjologa i wakcynologa społecznego z Uniwersytetu Warszawskiego. Usłyszycie ich, obok naszych głosów, w tym odcinku naszego podcastu.
Zapraszamy do słuchania!
Ten podcast jest elementem płatnej współpracy z ECDC. Korzystamy z ich wiedzy, źródeł i specjalistów.
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:
https://www.escaide.eu/en
https://health.ec.europa.eu/health-security-and-infectious-diseases/surveillance-and-early-warning_pl
https://www.pzh.gov.pl/projekt-epibaza/nadzor-epidemiologiczny/
https://www.pzh.gov.pl/projekt-epibaza/nadzor-epidemiologiczny/
https://www.termedia.pl/mz/Transgraniczny-system-elektronicznej-dokumentacji-medycznej-w-UE,55974.html
https://www.medonet.pl/zdrowie/wiadomosci,alarmujacy-wzrost-zachorowan-na-krztusiec-w-polsce--ponad-5-tys--przypadkow-w-miesiac,artykul,45073805.html
https://www.termedia.pl/poz/Krztusiec-w-natarciu,59776.html -
Przez lata słyszeliśmy o prozdrowotnych właściwościach czerwonego wina i bezpiecznych dawkach alkoholu, na które można sobie regularnie pozwalać. Badania poszły do przodu i coraz więcej z nich pokazuje, że z piciem alkoholu jest zupełnie inaczej, niż nauczyliśmy się myśleć. Dziś opowiadamy o poalkoholowej gastrofazie, zaskakujących efektach “suchego stycznia”, strategiach producentów alkoholu i etykietach z oznaczeniami “rakotwórcze”.
Posłuchajcie naszego podcastu!
Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:
https://en.wikipedia.org/wiki/Dry_January
Bezpieczne limity
https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(18)31310-2/fulltext#S.embed_link-K.C-B.1-L.1.zw
https://www.nhs.uk/live-well/alcohol-advice/the-risks-of-drinking-too-much/
https://www.nature.com/articles/s41467-022-28735-5
https://www.nytimes.com/2023/01/13/well/mind/alcohol-health-effects.html
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9487798/
https://www.spectrum.niaaa.nih.gov/Content/archives/Fall_2018_508C.pdf
https://www.nytimes.com/2025/01/01/health/alcohol-dietary-guidelines.html
Kalorie
https://www.nature.com/articles/ncomms14014
https://www.nhs.uk/live-well/alcohol-advice/calories-in-alcohol/
https://zbiotics.com/blogs/journal/alcohol-and-food-cravings
https://www.bbc.com/news/health-38562048
https://medlineplus.gov/ency/patientinstructions/000886.htm
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1046/j.1365-2265.2001.01401.x
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6207178/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/87483/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14557794/
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S000689931930616X
Działanie na mózg
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC165791/
https://neuroexpert.org/encyklopedia/kwas-l-glutaminowy-glutaminian/
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3096805/
O śnie
https://www.washingtonpost.com/wellness/2025/01/03/dry-january-alcohol-sleep-better/
Oznaczanie alko w USA
https://www.washingtonpost.com/health/2025/01/03/alcohol-cancer-warning-surgeon-general
https://www.nytimes.com/2025/01/03/health/alcohol-surgeon-general-warning.html
Czerwone wino:
https://www.nytimes.com/2024/02/17/well/eat/red-wine-heart-health.html
https://www.nytimes.com/2021/08/30/well/live/alcohol-atrial-fibrillation.html
https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2006-mar-30-sci-alcohol30-story.html
https://www.ajpmonline.org/article/S0749-3797(05)00012-7/abstract
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10723838/
https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2802963
https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/HYPERTENSIONAHA.123.21224
https://aacrjournals.org/cebp/article/32/1/46/712618/Do-Beliefs-about-Alcohol-and-Cancer-Risk-Vary-by
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10815776/
https://en.wikipedia.org/wiki/Resveratrol
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10723838/
https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2798004
https://www.rcpsych.ac.uk/mental-health/translations/polish/alcohol-mental-health-and-the-brain
Alkohol i nowotwory:
https://pennstatehealthnews.org/topics/one-group-blog-october-2021/
https://www.hhs.gov/sites/default/files/oash-alcohol-cancer-risk.pdf
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6705703/
https://ufhealth.org/stories/2024/growing-awareness-between-alcohol-and-cancer-risk -
Odcinek inny niż wszystkie, czyli lot ponad noworocznymi sekundami przestępnymi, babilońskimi ceremoniami poniżania króla, niedotrzymywaniem postanowień i uprzedzeniami względem szkockich blondynów.
À propos Szkocji: w maju 2025 zapraszamy na prowadzoną przez nas wyprawę “Cała dzikość Szkocji”, którą z organizujemy wraz z biurem podróży One Small Step - 2 stycznia o 20.00 ruszają zapisy!
https://www.onesmallstep.travel/szkocjacrazynauka-2025
Jest to odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe doniesienia. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, skorzystaliśmy z tych źródeł:
https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0234097
https://www.researchgate.net/publication/347438493_How_long_do_people_stick_to_a_diet_resolution_A_digital_epidemiological_estimation_of_weight_loss_diet_persistence
https://en.wikipedia.org/wiki/First-foot
https://www.gum.gov.pl/pl/aktualnosci/komunikaty/468,Sekunda-przestepna.html
https://pl.wikipedia.org/wiki/Akitu -
Pierwszy taki przegląd pradziejów Polski: od już-nie-ryb, czyli pierwszych w dziejach Ziemi czworonogów, które wyszły na ląd, przez triasowe kozy i smoki wawelskie, aż po historie ukryte w kupach dinozaurów i ślady katastrofy sprzed 66 mln lat.
Tę brawurową opowieść snujemy wraz z naszym wspaniałym gościem, dr. Grzegorzem Niedźwiedzkim, paleontologiem i geologiem z Uniwersytetu w Uppsali i Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie, który w dodatku jest współodkrywcą większości tych cudów i świetnym gawędziarzem.
Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując się do tego odcinka, korzystaliśmy z wielu źródeł, w tym z artykułów, których współautorem jest dr Niedźwiedzki:
Najstarsze ślady czworonoga
https://jednaziemia.pgi.gov.pl/planeta-dzieje/31-dzieje/2801-pierwsze-czworonogi-wyszly-na-lad-w-gorach-swietokrzyskich.html
https://www.science.org/content/article/ancient-four-legged-beasts-leave-their-mark
https://www.crazynauka.pl/jak-pod-kielcami-odkopalismy-szczotka-najstarsze-slady-czworonoga-na-ziemi/
https://www.science.org/doi/10.1126/science.aal4853
https://www.muzeumlisowice.pl/lisowicia-bojani-na-okladce-science-n97.html
https://www.crazynauka.pl/polski-gigant-z-poczatkow-ery-dinozaurow-odkrycie-kuzyna-ssakow-ciezszego-od-slonia/
Góry Świętokrzyskie i Opolszczyzna - wykopaliska
https://ekomuzeum.pl/
https://www.paleo.pan.pl/krasiejow/artykuly.html
https://juraparkkrasiejow.pl/atrakcje/pawilon-paleontologiczny-wykopaliska/
https://www.crazynauka.pl/mamy-w-polsce-rafe-koralowa/
Kupa i wymiociny dinozaurów
https://www.nature.com/articles/d41586-024-03889-y
https://www.nature.com/articles/s41586-024-08265-4
https://pan.pl/skamieniale-odchody-ujawniaja-wskazowki-dotyczace-powstania-dinozaurow/
https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C105671%2Cnowe-informacje-o-ewolucji-dinozaurow-dzieki-przeswietleniu-skamienialych
Ślady zagłady dinozaurów w Bochotnicy:
https://www.crazynauka.pl/sfotografowalismy-moment-zaglady-dinozaurow/
Jak wyglądała Ziemia kiedyś:
https://dinosaurpictures.org/ancient-earth#400
A tu memy, o których wspominamy w nagraniu:
https://paczaizm.pl/hej-chcesz-cos-z-dewonu-avonu-zwierze/
https://zzyciawziete.styl.fm/583491.ej-chcesz-cos-z-avonu-co-to-znaczy-o-co-chodzi-slang-mem-sprawdz-oryginal
https://demotywatory.pl/3429766/Czasami-lepiej -
Bombki, światełka, magia, choinki, prezenty… Tylko dlaczego niemal 40 proc. ludzi odczuwa stres, kiedy zbliżają się Święta i dopada ich presja na wyczarowanie magicznej, rodzinnej atmosfery? Po angielsku to zjawisko ma nawet specjalną nazwę - Holiday Blues.
Opowiadamy o tym, co psychologia i socjologia mówią o przeżywaniu Świąt i przyjmowaniu ról społecznych, które czynią nas nieszczęśliwymi. Oraz o tym, co radzą specjaliści w kwestii tego, jak w te role nie wchodzić.
To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli z zasady lżejsza wersja naszego podcastu, w której z reguły omawiamy dwa wybrane naukowe doniesienia. Tym razem skupiliśmy się na jednym temacie, ale również bardzo aktualnym. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek, korzystaliśmy z różnych źródeł.
Linki do badań, omówień i dodatków:
https://www.apa.org/news/press/releases/2006/12/holiday-stress.pdf
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3257984/
https://www.nami.org/press-releases/mental-health-and-the-holiday-blues/
https://www.psychologytoday.com/intl/blog/the-pathways-of-experience/202112/holiday-blues-why-christmas-causes-stress
https://www.healthpartners.com/blog/why-we-get-depressed-during-holidays/
https://swps.pl/centrum-prasowe/informacje-prasowe/34679-przezyc-swieta-i-nie-zwariowac
https://www.rp.pl/przemysl-spozywczy/art39537061-polacy-zmarnuja-mniej-zywnosci-w-swieta-tradycja-w-odwrocie
https://journals.plos.org/plosmedicine/article?id=10.1371/journal.pmed.1000316
https://www.researchgate.net/profile/Diego-Gambetta/publication/242591079_Trust_Making_and_Breaking_Cooperative_Relations/links/56ab47be08ae8f386568be63/Trust-Making-and-Breaking-Cooperative-Relations.pdf
https://psycnet.apa.org/record/2020-17226-008
https://www.researchgate.net/publication/275281205_Relationship_autonomy_and_support_provision_in_romantic_relationships
https://www.researchgate.net/publication/232847651_The_Contribution_of_Couple_Leisure_Involvement_Leisure_Time_and_Leisure_Satisfaction_to_Marital_Satisfaction
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2692821/
Taka piękna i długa reklama Apartu:
https://youtu.be/Ptld98KjPuM?si=ikV9d02Vl3Azn-wT -
Czy system badający zorze polarne wywołuje też huragany?
Czy waszyngtońska pizzeria może być centrum złowieszczego spisku?
Dlaczego kolory na mapach pogody zostały zmienione?
Drugi ze specjalnych odcinków o teoriach spiskowych, który przygotowaliśmy we współpracy z portalem fact-checkingowym Fakenews.pl. Rozkładamy na czynniki pierwsze teorie związane m.in. ze sterowaniem pogodą czy ruchem QAnon. Pokazujemy jednocześnie, jak się do nich mają prawdziwe spiski, takie jak MKUltra i więzienia CIA w Polsce. A w rolę trzeciego prowadzącego Podcast Crazy Nauka znów wcielił się Mateusz Zadroga z Fakenews.pl :)
Jest to odcinek sponsorowany w ramach grantu Open Information Partnership.
Zapraszamy do słuchania!
Tu można kupić naszą książkę “Fakt, nie mit”:
https://www.empik.com/fakt-nie-mit-stanislawska-aleksandra-stanislawski-piotr,p1234345293,ksiazka-p
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:
HAARP i psychologiczne źródła spisków
https://yougov.co.uk/international/articles/40876-what-conspiracy-theories-did-people-around-world-b
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6238178/
https://www.apa.org/news/press/releases/2023/06/why-people-believe-conspiracy-theories
https://www.mcgill.ca/oss/article/critical-thinking-pseudoscience/who-likely-believe-conspiracy-theories
https://www.scientificamerican.com/article/people-drawn-to-conspiracy-theories-share-a-cluster-of-psychological-features/
https://today.yougov.com/politics/articles/48113-which-conspiracy-theories-do-americans-believe
https://www.reuters.com/world/us/hurricane-milton-helene-fact-checking-conspiracies-rumors-2024-10-09/
Zmiana klimatu
https://naukaoklimacie.pl/fakty-i-mity/mit-meteorolodzy-i-telewizje-zmieniaja-skale-kolorow-na-mapach-pogody-zeby-siac-panike
https://naukaoklimacie.pl/fakty-i-mity/mit-naukowcy-z-nasa-i-noaa-falszuja-pomiary-temperatury-112
https://naukaoklimacie.pl/fakty-i-mity/mit-zmieniono-globalne-ocieplenie-na-zmiane-klimatu-63
https://naukaoklimacie.pl/fakty-i-mity/mit-ujawniona-korespondencja-pomiedzy-klimatologami-dowodzi-spisku-17
QAnon
https://www.nytimes.com/interactive/2016/12/10/business/media/pizzagate.html
https://www.politifact.com/article/2016/dec/05/how-pizzagate-went-fake-news-real-problem-dc-busin/
https://www.snopes.com/fact-check/pizzagate-conspiracy/
https://www.thedailybeast.com/tiktok-teens-are-obsessed-with-pizzagate/
https://www.nytimes.com/2016/12/05/business/media/comet-ping-pong-pizza-shooting-fake-news-consequences.html
https://www.washingtonpost.com/dc-md-va/2021/02/16/pizzagate-qanon-capitol-attack/
https://fakenews.pl/spoleczenstwo/adrenochrom-qanon-i-pizzagate/
https://nymag.com/intelligencer/2017/12/qanon-4chan-the-storm-conspiracy-explained.html
https://www.washingtonpost.com/lifestyle/style/as-the-bizarre-qanon-group-emerges-trump-rallies-go-from-nasty-to-dangerous/2018/08/01/063ed6f8-9585-11e8-a679-b09212fb69c2_story.html
https://www.politico.eu/article/amazon-qanon-covid19-coronavirus-disinformation-conspiracy-theories/
https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2020/06/qanon-nothing-can-stop-what-is-coming/610567/
https://www.bbc.com/news/53498434
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8022489/
https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0142064X211025464
https://theconversation.com/qanon-and-the-storm-of-the-u-s-capitol-the-offline-effect-of-online-conspiracy-theories-152815
https://www.vox.com/videos/2020/10/28/21538763/save-the-children-qanon-instagram
https://en.wikipedia.org/wiki/QAnon
https://en.wikipedia.org/wiki/Pizzagate_conspiracy_theory
MKUltra
https://www.nytimes.com/1974/12/22/archives/huge-cia-operation-reported-in-u-s-against-antiwar-forces-other.html
https://www.smithsonianmag.com/smart-news/what-we-know-about-cias-midcentury-mind-control-project-180962836/
https://en.wikipedia.org/wiki/MKUltra
https://www.npr.org/2019/09/09/758989641/the-cias-secret-quest-for-mind-control-torture-lsd-and-a-poisoner-in-chief
Więzienie CIA
https://www.washingtonpost.com/world/national-security/the-hidden-history-of-the-cias-prison-in-poland/2014/01/23/b77f6ea2-7c6f-11e3-95c6-0a7aa80874bc_story.html
https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/01/22/AR2009012201527_2.html?sid=ST2009012204161
http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6360817.stm
https://www.bbc.com/news/world-europe-28460628
https://www.wsj.com/articles/eu-court-rules-against-poland-in-cia-rendition-case-1406193988
https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/poland/11286267/Polish-president-admits-Poland-agreed-to-host-secret-CIA-black-site.html
https://poznan.wyborcza.pl/poznan/7,36001,29059826,wiezienie-cia-bez-kary-wyborcza-ujawnia-prokuratura-umorzyla.html
https://www.justiceinitiative.org/voices/20-extraordinary-facts-about-cia-extraordinary-rendition-and-secret-detention -
Czy sztuczna inteligencja pisze lepsze wiersze od Szekspira i Dickinson? Czy jesteśmy w stanie rozróżnić poezję ludzką od nieludzkiej? Oraz jakie historie opowiadają nam skamieniałe kupy i wymiociny dinozaurów, w dodatku pochodzące z terenu Polski?
O tym wszystkim odpowiadamy w odcinku z serii “Nauka na czasie”, czyli w lżejszej wersji naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe doniesienia. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek, korzystaliśmy z różnych źródeł. Linki do badań, omówień i dodatków:
AI i poezja
https://www.nature.com/articles/s41598-024-76900-1
https://www.nature.com/articles/s41598-024-54271-x
Dinozaurze wymiociny i kupy
https://www.nature.com/articles/d41586-024-03889-y
https://en.wikipedia.org/wiki/Bromalite
https://pubs.geoscienceworld.org/sepm/palaios/article-abstract/37/8/433/616321/SIGNIFICANCE-OF-A-SMALL-REGURGITALITE-CONTAINING
https://boingboing.net/2022/09/21/fossilized-dino-vomit-discovered-in-utah.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Brachiosaurus
https://www.crazynauka.pl/jak-pod-kielcami-odkopalismy-szczotka-najstarsze-slady-czworonoga-na-ziemi/ -
Jak jeden sfałszowany tekst sprawił, że XX wiek był gorszy, niż powinien być?
Dlaczego pierwsze kroki człowieka na Księżycu ktoś filmował z powierzchni tegoż Księżyca?
Dlaczego World Trade Center zawaliło się, mimo że było odporne na uderzenia samolotów?
O teoriach spiskowych - dawnych i całkiem nowych - oraz o tym, dlaczego tak wielu ludzi w nie wierzy, opowiadamy w specjalnym odcinku, przygotowanym we współpracy z portalem fact-checkingowym Fakenews.pl. Jego przedstawiciel, Mateusz Zadroga, wcielił się z tej okazji w rolę trzeciego prowadzącego Podcast Crazy Nauka.
Ten odcinek jest pierwszą częścią naszej opowieści o teoriach spiskowych. Drugą, w której omawiamy również prawdziwe spiski, opublikujemy za dwa tygodnie. Są to odcinki sponsorowane w ramach grantu Open Information Partnership.
Zapraszamy do słuchania!
Tu można kupić naszą książkę “Fakt, nie mit”:
https://www.empik.com/fakt-nie-mit-stanislawska-aleksandra-stanislawski-piotr,p1234345293,ksiazka-p
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:
Myślenie spiskowe
https://yougov.co.uk/international/articles/40876-what-conspiracy-theories-did-people-around-world-b
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6238178/
https://www.apa.org/news/press/releases/2023/06/why-people-believe-conspiracy-theories
https://www.mcgill.ca/oss/article/critical-thinking-pseudoscience/who-likely-believe-conspiracy-theories
https://www.scientificamerican.com/article/people-drawn-to-conspiracy-theories-share-a-cluster-of-psychological-features/
https://today.yougov.com/politics/articles/48113-which-conspiracy-theories-do-americans-believe
https://www.reuters.com/world/us/hurricane-milton-helene-fact-checking-conspiracies-rumors-2024-10-09/
https://mitologiawspolczesna.pl/teorie-spiskowe/
https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0963721417718261
https://skepticalscience.com/docs/ConspiracyTheoryHandbook_Polish.pdf
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5724570/
Protokoły mędrców Syjonu
https://www.washingtonpost.com/wp-srv/national/daily/nov98/nazicars30.htm
https://en.wikipedia.org/wiki/Henry_Ford#Antisemitism_and_The_Dearborn_Independent
https://pl.wikipedia.org/wiki/Protoko%C5%82y_m%C4%99drc%C3%B3w_Syjonu
https://en.wikipedia.org/wiki/Matvei_Golovinski
https://pl.wikipedia.org/wiki/Maurice_Joly
https://en.wikipedia.org/wiki/The_Protocols_of_the_Elders_of_Zion
https://en.wikipedia.org/wiki/The_Dialogue_in_Hell_Between_Machiavelli_and_Montesquieu
https://encyclopedia.ushmm.org/content/pl/article/protocols-of-the-elders-of-zion
https://encyclopedia.ushmm.org/content/pl/article/protocols-of-the-elders-of-zion-key-dates
https://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/5489/edition/836
https://www.britannica.com/topic/Protocols-of-the-Elders-of-Zion
https://www.nigdywiecej.org/pdf/pl/pismo/16/020_Protokoly-Medrcow-Syjonu.pdf
Lądowanie na Księżycu
https://www.bbc.co.uk/bitesize/articles/z3x6b7h
https://en.wikipedia.org/wiki/Moon_landing_conspiracy_theories
https://www.manchester.ac.uk/about/news/moon-landing-conspiracy-theories/
https://www.theguardian.com/science/2019/jul/10/one-giant-lie-why-so-many-people-still-think-the-moon-landings-were-faked
Zamachy z 11 września
https://d3nkl3psvxxpe9.cloudfront.net/documents/Conspiracy_Theories_poll_results.pdf
https://fakenews.pl/spoleczenstwo/smierc-i-pyl-teorie-spiskowe-dotyczace-zamachow-z-11-wrzesnia-czesc-i-poszukiwacze-prawdy/
https://blogs.chapman.edu/wilkinson/2016/10/11/what-arent-they-telling-us/
https://fakenews.pl/spoleczenstwo/smierc-i-pyl-teorie-spiskowe-dotyczace-zamachow-z-11-wrzesnia-czesc-ii-blizniacze-wieze/
https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1.pdf
https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1a.pdf
https://www.youtube.com/watch?v=rxhZFaC7Nhc&t=1007s&ab_channel=EnhancedWTCVideos
https://www.youtube.com/watch?v=XpfDkL-vFdk&t=59s&ab_channel=Maxwell4Truth
https://fakenews.pl/spoleczenstwo/smierc-i-pyl-teorie-spiskowe-dotyczace-zamachow-z-11-wrzesnia-czesc-iii-nano-termit/
https://www.chronicle.com/article/professors-of-paranoia/?bc_nonce=4marfjqze6tjw6hfg5d3tr&cid=reg_wall_signup
http://www.civil.northwestern.edu/people/bazant/PDFs/Papers/466.pdf
https://aneta.org/911experiments_com/articles/Millette9119ProgressReport022912_rev1_030112webHiRes.pdf
https://fakenews.pl/spoleczenstwo/smierc-i-pyl-teorie-spiskowe-dotyczace-zamachow-z-11-wrzesnia-czesc-iv-wtc-7/
https://fullfact.org/online/bbc-world-trade-center-7-september-11/
https://gizmodo.com/why-9-11-truthers-are-obsessed-with-the-plasco-high-ris-1822203542
https://www.phd.eng.br/wp-content/uploads/2019/04/19.04.30ParecerCompletoPaesAlmeida_final-compactado.pdf
https://apnews.com/article/fact-check-911-pentagon-airplane-debris-598153051732 -
Opowiadamy o tym, dlaczego nie należy sądzić innych po pozorach, zwłaszcza kiedy jest się archeologiem badającym Pompeje. Mówimy też o strasznych rzeczach, które dzieją się w naszych gardłach i które skutkują tym, że trudno nas czasem poznać.
To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe doniesienia. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Fot. Dennis Jarvis (CC BY-NC-SA)
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Linki do badań, omówień i dodatków:
Pompeje
https://www.science.org/content/article/surprising-identities-pompeii-victims-rewrite-stories-cataclysm
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wezuwiusz
https://pl.wikipedia.org/wiki/Pompeje_(stanowisko_archeologiczne)
https://www.sciencefocus.com/planet-earth/incredibly-preserved-bodies-of-two-men-discovered-in-pompeii
https://www.science.org/content/article/how-did-pompeii-s-victims-really-die
https://przystanekhistoria.pl/pa2/tematy/wlochy/90431,Jak-wybuch-Wezuwiusza-zniszczyl-amerykanskie-bombowce.html
Chrypka
https://www.iflscience.com/why-we-lose-our-voice-and-how-to-get-it-back-76805
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/laryngitis/symptoms-causes/syc-20374262
https://health.clevelandclinic.org/losing-your-voice-whats-going-on-in-your-body+
https://www.uab.edu/news/youcanuse/item/13646-why-have-i-lost-my-voice-and-how-can-i-help-bring-it-back
https://en.wikipedia.org/wiki/Vocal_cords
https://pl.wikipedia.org/wiki/Krta%C5%84
Dlaczego mój głos dziwnie brzmi na nagraniu?https://www.spreaker.com/episode/31-jak-obliczyc-odleglosc-od-burzy-i-inne-naukowe-odpowiedzi-na-trudne-pytania-czesc-2--56139907
https://youtu.be/PLOQ8LlZXEI?si=V1fQ1lO_vf3MeQZu -
Kiedy patologiczne posłuszeństwo wobec przełożonych prowadzi do tragedii - jak podczas katastrofy elektrowni jądrowej w Czarnobylu, kiedy załoga prowadziła test reaktora, nie bacząc na liczne sygnały ostrzegawcze. Albo podczas masakry w My Lai, która stała się najsłynniejszą zbrodnią popełnioną przez Amerykanów w Wietnamie. To druga część naszej opowieści o katastrofach, które nazwaliśmy “Milgramowskimi”.
W odcinku 86 rozmawialiśmy o słynnym eksperymencie Milgrama z psychologiem prof. Tomaszem Grzybem, który bada ludzką skłonność do ulegania autorytetom, ale i buntowania się. A w odcinku 88 opowiadaliśmy o katastrofach lotniczych wywołanych przez uległość wobec przełożonych. Opisywane przez nas tragedie potwierdzają słuszność wniosków płynących z eksperymentu Milgrama, które mówią, że ludzie są z natury posłuszni osobom wyższym rangą, nawet jeśli stoi to w sprzeczności z ich zasadami, zdrowym rozsądkiem albo wręcz zagraża ich życiu.
Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:
Czarnobyl
https://world-nuclear.org/information-library/appendices/chernobyl-accident-appendix-1-sequence-of-events
http://ncbj.edu.pl/zasoby/awarie/20110726_czarnobyl-1.pdf
https://pl.wikipedia.org/wiki/Anatolij_Diat%C5%82ow
https://en.wikipedia.org/wiki/Individual_involvement_in_the_Chernobyl_disaster
https://link.springer.com/content/pdf/10.1007/978-3-658-25987-7_15.pdf
https://psychsafety.co.uk/chernobyl/
https://en.wikipedia.org/wiki/Chernobyl_disaster
Masakra w My Lai
https://www.britannica.com/event/My-Lai-Massacre
https://www.nytimes.com/2018/03/16/opinion/the-truth-behind-my-lai.html
https://www.digitalhistory.uh.edu/active_learning/explorations/vietnam/my_lai_chronology.cfm
https://www.history.com/topics/vietnam-war/my-lai-massacre-1
https://en.wikipedia.org/wiki/My_Lai_massacre
https://www.smithsonianmag.com/history/ghosts-my-lai-180967497/
https://dzieje.pl/wiadomosci/zmarl-william-calley-ktory-podczas-wojny-wietnamskiej-kierowal-masakra-w-my-lai -
Dlaczego mamy skłonność do alkoholu i zdecydowanie nie jesteśmy w tym osamotnieni? Kiedy pijaństwo było dobrym rozwiązaniem i dlaczego już nie jest? Oraz jak przeprowadzić w ciągu 30 sekund domowy test pokazujący kondycję fizyczną i neurologiczną.
To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe doniesienia. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Linki do badań, omówień i dodatków:
Alkohol:
https://www.cell.com/trends/ecology-evolution/fulltext/S0169-5347(24)00240-4
https://kosmos.ptpk.org/index.php/Kosmos/article/view/964/947
https://www.pnas.org/doi/abs/10.1073/pnas.2410874121
https://popchemat.pl/drozdze-i-ich-metabolity-w-procesie-fermentacji-alkoholowej/
https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0008993
https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/22689-blood-alcohol-content-bac
Test zdrowia:
https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0310764
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9103052/
https://ojs.lib.uwo.ca/index.php/wurjhns/article/view/15361/12838
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19839175/
https://www.sralab.org/rehabilitation-measures/single-leg-stance-or-one-legged-stance-test
https://agsjournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/j.1532-5415.1997.tb01479.x -
Opowiadamy o sytuacjach, w których uległość wobec autorytetów doprowadziła do tragedii, a konkretnie w tym odcinku - do katastrof lotniczych. Potwierdzają one słuszność wniosków płynących z eksperymentu Milgrama, mówiących, że ludzie są z natury posłuszni osobom wyższym rangą, nawet jeśli stoi to w sprzeczności z ich zasadami, zdrowym rozsądkiem albo wręcz zagraża ich życiu. No bo czym wytłumaczyć fakt podporządkowania się kapitanowi, który robi wszystko, by staranować innego jumbo jeta?
Za dwa tygodnie, w 90. odcinku naszego podcastu, opowiemy Wam o innych, niekoniecznie lotniczych tragediach spowodowanych przez “milgramowskie” posłuszeństwo.
Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:
Teneryfa (1977)
https://www.petermckenzie.com/post/the-dangers-of-authority-the-frightening-lessons-to-be-learned-from-the-world-s-worst-air-disaster
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3386799/
https://www.faa.gov/lessons_learned/transport_airplane/accidents/PH-BUF
https://web-archive.southampton.ac.uk/cogprints.org/4566/1/ObedienceInTheCockpit.pdf
https://tenerife.chat/blog/what-were-the-reasons-behind-the-tragic-tenerife-airport-disaster
https://www.linkedin.com/pulse/tenerife-airport-disaster-tragic-collision-shook-aviation-surya-k/
https://www.academicblock.com/technology/engineering-disasters/tenerife-airport-disaster/
https://en.wikipedia.org/wiki/Tenerife_airport_disaster
https://lost-in-history.com/the-1977-tenerife-airport-disaster/
https://www.unilad.com/news/world-deadliest-plane-crash-tenerife-airport-disaster-069755-20240327
Air Florida 90 (1982)
https://www.ntsb.gov/investigations/accidentreports/reports/aar8208.pdf
https://pl.wikipedia.org/wiki/Katastrofa_lotu_Air_Florida_90
https://en.wikipedia.org/wiki/Air_Florida_Flight_90
United Airlines 173 (1978)
https://www.goflightmedicine.com/post/united-airlines-173-the-need-for-crm
https://aerocrewnews.com/2017/06/07/united-flight-173/
https://www.faa.gov/lessons_learned/transport_airplane/accidents/N8082U
https://www.ntsb.gov/investigations/AccidentReports/Reports/AAR7907.pdf
https://en.wikipedia.org/wiki/United_Airlines_Flight_173
Korean Air 801 (1997)
https://en.wikipedia.org/wiki/Korean_Air_Flight_801
https://pl.wikipedia.org/wiki/Instrument_landing_system
https://www.sparknotes.com/lit/outliers/section7/
https://www.ntsb.gov/investigations/accidentreports/reports/aar0001.pdf
https://en.wikisource.org/wiki/Korean_Air_Flight_801_-_Aircraft_Accident_Report_(NTSB)/Cockpit_Voice_Recorder_Transcript
https://en.wikipedia.org/wiki/Korean_honorifics
https://tailstrike.com/database/6-august-1997-korean-air-801/
http://www.reply-mc.com/2011/12/27/unraveling-social-interaction-part-4/ - Montre plus
