Эпизоды
-
In deze laatste aflevering van het vierde seizoen Moderne Profeten blikken Kees van Ekris en Daan Molenaar samen met Jan Sonneveld terug. Welke verhalen raakten ons? Wat hebben we geleerd van de mensen die geportretteerd zijn?
En er komt een Moderne Profeten evenement. Op vrijdagavond 20 juni. Bij de Evangelische Omroep in Hilversum.
Kom je ook?
Meer informatie over het Moderne Evenement vind je hier. (https://www.eo.nl/artikel/moderne-profeten-evenement-2025-vrede-verzet-kees-van-ekris) -
Er zijn een aantal grote toespraken in de wereldgeschiedenis. De beroemde speech van Martin Luther King is daar een van. Een land, een stad, een kerk heeft toespraken nodig waarin richting wordt gegeven. Zonder visioen verwildert het volk. Je hebt mensen nodig die met integriteit en gezag uitleggen waar we staan, wie we zijn en wie we zouden moeten zijn.
Zo’n speech werd ook gehouden in Nederland, in 1945, door een dominee. K.H. Miskotte. Terwijl op de Dam de kruitdampen van een aanslag nog amper waren opgetrokken, sprak iemand moedige, kritische, ware woorden. De kracht van dát woord, op dát moment, dat maakt deze nationale bevrijdingspreek in 1945 bijzonder. De preek ging over Psalm 92 en dat Gods vijanden vergaan. -
Пропущенные эпизоды?
-
Hoe krijg je door wie je bent, wie je aan het worden bent? Wat heeft de kracht om je stil te zetten, om je aan het denken te krijgen over jezelf?
Eén antwoord is: de literatuur! Díe heeft de kracht om je te veranderen. Je leest een boek of een gedicht, en je denkt: ‘Zo ben ik. En dat is niet best’. Of je kijkt naar een kunstwerk en je denkt: ‘Die schoonheid, dat wil ik ook. Zo dóórleven zoals ik nu leef, dat kan niet. Ik wil veranderen.’ Franz Kafka, de Joods-Tsjechische schrijver zei: Een boek moet een bijl zijn voor de bevroren zee in ons. Grote literatuur kan iets in je breken, iets wat bevroren is of wat keihard was.
Het is ook omgekeerd zo. Er zijn boeken, en films, en podcasts, en preken, waar je niks van leert. Ze bevestigen je alleen maar. Of ze bekritiseren anderen, maar niet jou. Of het is slechts amusement, tijdverdrijf, maar je leert niks. Je leert jezelf niet doorzien.
Deze aflevering gaat over Flannery O’Connor, een Amerikaanse schrijfster. Centraal staat een verhaal door haar geschreven, een short story. Het verhaal heet revelation, openbaring. Het gaat er hard aan toe, in dat verhaal. Dat hoort bij openbaring. Het is op een mooie manier ontregelend. Het is een soort parabel. Literatuurcriticus Tjerk de Reus helpt ons in de interpretatie van het verhaal. -
Elie Wiesel is een Joodse schrijver en winnaar van een Nobelprijs. Deze aflevering gaat niet alleen om wijsheid, om profetische wijsheid, maar ook over de vraag: Hoe wordt je zelf een wijze?
Veel jonge generatie snakken naar mensen die hen wijsheid kunnen overdragen. Mensen die ouder zijn, die iets geleerd hebben in het leven, die niet bitter zijn geworden of materialistisch, en die laten merken dat ze jou zien en je iets kunnen leren.
Wij hebben nood aan inspirerende stemmen, die ook een morele stemmen zijn, die een gewetensfunctie belichamen en die het lawaai van schreeuwers en onnozele bestuurders overtroeven met iets heel anders. Die misschien autoritaire stemmen tot de orde kunnen roepen? Die zich uitspreken tegen geweld, die het verdriet durven benoemen en die een ander visioen in hun ogen hebben.
Deze aflevering gaat over generaties, en over een stimulerende dynamiek tussen jong en oud in het overdragen van wijsheid. -
Deze aflevering gaat over een jonge vrouw, van midden twintig: Etty Hillesum. Zij pastte niet in het ‘alternatief voor de democratie’ van de nazi’s. Ze is vermoord in Auschwitz in 1943. Ze is verdwenen uit de geschiedenis. Het bizondere van Etty Hillesum is dat we haar dagboeken hebben. Een kleine twee jaar heeft ze opgeschreven over hoe ze omging met angst en haat, met de vergiftiging van een cultuur. Hoe ga je daar innerlijk mee om als je 27 bent, en je voelt dat je bewegingsruimte langzaam maar zeker kleiner wordt. Dat de geruchten over de dood sterker worden? Hoe doe je dat?
Welke vormen van verzet zijn mogelijk? Etty Hillesum vond een unieke vorm van geestelijk verzet. Ze wilde bewust niet vluchten of onderduiken. Haar weg was een andere. Het is niet zo makkelijk te benoemen hoe haar verzet er precies uit zag. Toch een poging: Etty Hillesum is een verzetsmystica. -
Leymah Gbowee is activiste. Vredesactiviste. Ze heeft een beweging opgezet, midden in een burgeroorlog, een beweging van vrouwen in witte t-shirts. Oma’s, moeders, tantes, zussen, dochters: vrouwen die vrede eisten. Terwijl de kogels door de straten suisden, doken zij niet weg. Want wie zijn het de facto, die op zoek moeten naar voedsel voor hun kinderen, midden in de gelte van oorlog? Vrouwen? Wie zijn het die hun kinderen verliezen en hun mannen? Vrouwen? Wie zijn het die verkracht worden, zwanger van de vijand? Vrouwen. En nu staan ze op. Zij hebben recht van spreken. En nu staat zij daar: Leymah Gbowee.
-
Kun je leven zonder verhaal? Wat als je voelt dat je leven uit elkaar valt? Als je leven een serie foto’s is op Instagram. Of een zogenaamd succesvol leven van festival naar festival - maar in je echte leven zit geen lijn meer?
Deze aflevering gaat over Martin Shaw. Hij is een Ierse verhalenverteller. Opnieuw ontdekte hij de grote kracht van het christelijk geloof. Hij snakt naar een sterk verhaal, een heilig lied. Een lied dat diepte geeft aan je leven en lichtvoetigheid. Een lied dat je verbindt met vroeger, met eerdere generaties en dat je nu kunt zingen, midden in alle haatliederen die wij horen. Hij was teleurgesteld in de dominante verhalen van onze cultuur, over presteren, geld, techniek, meer en meer hebben en willen.
Maar wat als dat verhaal niet meer werkt? -
Stel je voor dat de wereld bij elkaar gehouden wordt door een paar mensen die liefhebben. Dat zegt James Baldwin, over wie deze aflevering gaat. En dat de wereld uit elkaar valt door mensen die haten. Dat zie je gebeuren. In families, culturen, kerken, in de taal van politici: Haat is een uit-elkaar-trekkende-kracht. Maar dat moet je dus juist niet laten gebeuren: uit elkaar getrokken worden. Dat je gaat dat de ander anders is. Alles wat je in de ander haat, is op een bepaalde manier ook zelfhaat. Want jij bent niet anders.
Je moet zo naar een ander leren kijken dat je beseft dat je naar jezelf kijkt. Dat je in die ander iets ziet wat je ook zelf bent of kunt worden. En je kunt besluiten, zegt Baldwin, wanneer je haat in het gezicht kijkt om zelf niet zo te worden. Dan wordt je vrij. En dan kun de ander misschien helpen ook vrij te worden.
Baldwin is een stem die we nodig hebben in een tijd vol haters: mensen die de kracht van de haat proberen te ontkrachten en die een ander lied zingen. -
C.S. Lewis was een Engelse schrijver en literatuurwetenschapper, vooral bekend van zijn Narniareeks. Lewis schreef zo over moeilijke onderwerpen, dat ze begrijpelijk werden. Zijn vriendschap met Tolkien, de schrijver van Lord of the Rings, is legendarisch. Lewis was atheïst. Maar er kwam beweging in zijn denken, speelsheid. Hij kwam tot geloof.
Lewis zag scherp de dynamieken van de tijd. In deze aflevering is er speciale aandacht voor Lewis’ boek De Afschaffing van de Mens. Dat is een gebundelde radiotoespraak waarin Lewis al in 1943 zag hoe macht en ontmenselijkende krachten zich ontwikkelen op manieren die we vandaag de dag steeds zichtbaarder worden en vooral op grotere schaal.
Christophe Vekeman is een Belgisch schrijver en mede door Lewis tot geloof gekomen. In deze aflevering geeft hij zijn perpectief op Lewis en op het reeds genoemde boek. -
Esther Maria Magnis is schrijfster. Ze schreef ruim 10 jaar geleden een groots boek, Mintijteer. Ze vertelt daarin op intense wijze over het verlies van haar vader, van haar broer en… van God. Het gaat over het ervaren van een leven zonder God, maar ook over een nieuwe ontmoeting met God, over het opnieuw tot geloof komen.
Deze podcast gaat over iemand die weet van leegte én van vervuld zijn van God, allebei. Er zijn niet zo heel veel mensen die dat allebei beleefd hebben, en durven benoemen en durven erkennen: het donker en het licht. Daar moet je profetische lef voor hebben.
Felix de Fijter, hoofdredacteur van De Nieuwe Koers, interviewde haar. Hij vertelt in deze aflevering over hun ontmoeting en wat haar werk met hem deed. -
Johnny Cash leefde in muziek. Zijn muziek zoekt zones op in het leven die donker zijn, rouw en ruig. Cash neemt je mee op zijn levensreis, een reis vol conflict. Maar steeds ook met geloof. Hij laat je voelen dat genade tot ons komt op heel onverwachte momenten en door onverwachte mensen. En door dat alles heen gebeurt levenswijsheid.
Er zit iets heiligs in deze muziek, iets onaantastbaars. You ain’t got no argument for what I feel inside. Je kunt praten wat je wil, twijfelen wat je wil, vloeken wat je wil, verslaafd zijn wat je wil, er is iets in dat logische denken ver te boven gaat. -
Deze eerste aflevering van Moderne Profeten, Seizoen 4, gaat over Alexei Navalny, de Russische dissident, die vrij was al zat hij gevangen. Die midden in de pogingen om hem te breken kracht vond in de wijsheid van de Bergrede.
Er zit ook iets iconisch in zijn lijden. Er zit een gloed over levens met moed, licht uit een andere wereld. En als je dat ziet, krijg je zelf ook moed, in je eigen omstandigheden, die je soms ook kunnen breken.
Meer informatie vind je op www.moderneprofeten.nl (http://www.moderneprofeten.nl) -
Maandag 10 februari start een nieuw twaalfdelig seizoen Moderne Profeten. Het thema is: wijzer dan wij.
Want ja, hoe word je wijs? Daar snakken we naar: naar wijsheid. Hoe krijg je dat? Hoe kan levenservaring je een stabiliteit geven en moed? Dat je niet zo snel omvalt. Dat je ogen scherper gaan zien en dat je oren sneller bullshit herkennen. Dat als iedereen schreeuwt, jij ‘words of wisdom’ fluistert.
In het vierde seizoen van Moderne Profeten maak je kennis met mensen die wijzer zijn dan wij. Mensen die iets geleerd hebben in hun leven waar wij nu wat aan hebben. Je zult zien dat er profetische kracht in wijsheid zit. Je hoort de verhalen van onder anderen Aleksej Navalny, Esther Maria Magnis en C.S. Lewis. -
Deze negende en laatste aflevering van het derde seizoen Moderne Profeten is iets anders dan anderen. In deze aflevering blikken Kees van Ekris en Daan Molenaar samen met voormalig ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers terug op het derde seizoen en wordt de relevantie van het thema herderschap besproken voor de samenleving van nu.
Dat gesprek wordt gevoerd langs de lijn van acht thema's die vanuit de verschillende hoofdpersonen van de acht voorgaande afleveringen van dit seizoen naar voren zijn gekomen. Dat zijn:
* Het kyrie herkennen
* Klappen opvangen en het doorleven van crises
* Jezelf laten ontregelen
* Geen mens is je vijand
* Onderscheidingsvermogen
* Van je land houden en je land tegenspreken
* Het belang van vormende plekken
* Het belang van bronnen en van bondgenootschappen -
Als je internationaal vraagt naar invloedrijke Nederlandse, christelijke stemmen, hoor je drie namen die steeds terugkeren. Dat hebben we in Nederland zelf niet altijd door, maar dit zijn onze grote drie: Henri Nouwen, Corrie Ten Boom en Anne van der Bijl. Ze zijn alle drie internationaal zeer geliefd en ze hadden een enorm bereik.
Anne van der Bijl is bekend geworden als schrijver van Gods Smuggler, Gods Smokkelaar. En dat deed hij. Bijbels smokkelen naar o.a. de landen achter het IJzeren Gordijn en naar China.
Maar hij deed meer. Hij werkte ook hartstochtelijk mee aan vrede. Van der Bijl reisde over heel de wereld, ook naar Gaza. Het was in de tijd van de Eerste Intifada, eind jaren ’80, begin jaren ’90. Oplaaiend heftig geweld. Tussen Hamas, de PLO en de Israei. We zitten er opnieuw midden in. Dat maakt dat deze stem je aan het denken zet, waar je ook precies staat in dit diepe conflict. Ook daarin is zo’n behoefte aan: Herders. Aan mensen die durven zeggen en die belichamen: ‘Geen mens is je vijand’. Anne van der Bijl zei: Vrede verklaren is een creatieve daad. Het is een daad die duisternis wil breken, die scheppend kan zijn zodat een toekomst zich opent.
In het tweede deel van de aflevering hoor je Romkje Fountain. Zij was lang in de buurt bij ‘2 van de grote 3’: ze was de rechterhand van Corrie ten Boom en ze werkte samen met Anne van der Bijl. Ze is de oprichtster van Jeugd met een Opdracht in Nederland. Na 51 jaar is ze nog steeds betrokken op deze missie, en we luisteren naar wat zij geleerd heeft en naar wat zij heeft zien veranderen. -
Kees van Ekris en Daan Molenaar voeren een gesprek met Hein Pieper. Hein is dijkgraaf, katholiek en politicus. Het gesprek gaat over de grote uitdagingen van deze tijd, goed bestuur en de geestelijke bronnen om persoonlijk en collectief een weg te vinden.
-
In onze tijd zijn er veel goeroes. Mensen met charisma, een eigen visie en met antwoorden op grote zaken. We hebben financiele goeroes, genezingsgoeroes, yogagoeroes, self-helpgoeroes, christelijke goeroes, ga zo maar door.
Ze werken volgens een bepaald patroon, maar wat vaak verdwijnt in hun houding, woorden en in hun geest is: de liefde.
Roger Schutz is anders. Na de Tweede Wereldoorlog was hele continent knock-out, ook de jonge mensen in Europa. En dus wilde Roger Schutz een ‘andere plek’ creëren, een huis van stilte, van vrede en van gebed. Een huis met een paar toegewijde broeders, die met elkaar bidden, en gastvrij zijn. Dat kleine huis werd Taizé. Taizé is op dit moment de grootste christelijke inspiratieplek in heel Europa.
In het tweede deel van de podcast hoor je iemand die haar leven lang is opgetrokken met jonge mensen, Els van Dijk, de vroegere directeur van de Evangelische Hogeschool. Wat zijn haar levenslessen in het omgaan met allerlei jonge mensen? Wat voelt ze in hen aan angst, verlangen en kracht? En hoe kun je een herder zijn voor jonge mensen van nu? -
Thomas Merton was monnik. En schrijver. Eén van de grotere katholieke schrijvers van de vorige eeuw. Hij correspondeerde met zoveel mensen, met Moslimleiders, Aziatische goeroes, met Dorothy Day, met journalisten, activisten en politici. Hij was betrokken op zijn tijd en cultuur. De dag was verder gevuld met een afwisseling van meditatie, arbeid en eten. Iemand noemde hem ‘een gedoopte Picasso’. Creatief, onrustig, eigenzinnig, begaafd, en: gedoopt. Je hoort wie hij was en hoe hij de weg naar God vond en naar binnen.
In het tweede deel van de podcast spreekt Hein Pieper mee. Over die grote thema’s: loutering en transformatie, over levenslessen voor je werk, je geloof en hoe je bestuurt. Hij is schrijver, dijkgraaf, politicus, katholiek, theoloog. Hij houdt zich op allerlei manieren bezig met de grote vragen van deze tijd. Hij staat midden in de traditie van bidden en het goede doen. -
Op nieuwjaarsdag 1944 hield Kaj Munk, een Deense predikant, een preek die hij móest houden.
Hij wist wat hij deed. Al wekenlang vroeg hij zich af: ‘Wanneer komen we me halen’? ‘Ze’ dat is de Duitse Gestapo. Denemarken had zich in 1940 zonder slag of stoot overgegeven aan de Duitsers. En tot ver in de oorlog was er samenwerking met de Duitsers en amper verzet. Maar vanaf 1943 begon dat te veranderen. En dus besloot de Gestapo-chef in Denemarken, Pancke, dat die verzetsbeweging gebroken moest worden. Hij maakte een lijstje met namen, een dodenlijst, met vooral mensen die cultureel en religieus gezag hadden, die het geweten konden raken. Hoog op die lijst stond een dominee: Kaj Munk.
Op 4 januari kwamen ze hem halen. Wat is er zo dringend dat je je geluk, je gezinsleven, je leven zelf, op het spel zet, om je uit te spreken tegen slechte machten? -
Kan een christen een atheïst begrijpen? Een katholiek een protestant? Kun je je echt inleven in het denken en voelen van iemand die anders is dan jij? Kan een PVV’er het punt van een D’66-er overwegen en recht doen? Kan een Palestijn de angst van een Jood begrijpen en de horror, en andersom? Kan dat?
Nee, zeggen sommige leiders. Nee. Er zijn leiders die leven van tegenstellingen. Ze wakkeren ze aan. Ze noemen de ander vreemd, achterlijk, slecht, onwaardig. Wegwezen jullie! En ze bedienen de eigen groep, want die zijn oke, die worden miskend, en voor hen komt de leider voor op. Alleen voor hen.
Een Moderne Herder is anders. Die kan tegenstellingen overbruggen. Hoe leer je dat? Als je kijkt naar Moderne Herders proef je hun innerlijke weg. Ze hebben spanningen in zichzelf overwonnen. Dat maakt je echt heel sterk.
Tomas Halik, een Tsjechische priester, maar ook psychoanalyticus, schrijver en biechtvader. Zijn leven groeide door conflicten heen, door strijd met zichzelf, en met een communistische dictatuur, en met de kerk waar hij van houdt. Maar hij werd niet bitter, of zwart-wit, hij werd ruim en een herder.
Satcha Maduro-Valies is ook gerijpt in het leven, gepokt en gemazeld, verlaten en gevonden, en nu probeert ze anderen te helpen om te rijpen. We luisteren naar haar ervaring en advies. - Показать больше
