Episodes
-
Podcast episode 2 over syntropische landbouw met Jos Willemsen
Opname 23 februari 2024
Jos Willemsen is syntropische landbouwer en belichamer van de mens als nuttige soort (bekijk de film). Hij werkt aan een boek en geeft cursussen over voedselbossen en syntropische landbouw. Heel erg aan te raden zijn de artikels op zijn blog. Beluister ook de eerste episode.
Waar gaat dit gesprek over?
We duiken diep in de wereld van syntropische landbouw, een innovatieve benadering die streeft naar een harmonieuze samenwerking tussen verschillende plantensoorten om biodiversiteit en productiviteit te verhogen. Zowel de theorie achter syntropische landbouw als de praktische uitvoering ervan in het veld komen aan bod.
Syntropische Landbouw vs. Traditionele Landbouw
"In plaats van ze eruit te halen, snijden we ze af en voeden we het vervolgens aan de bodem." De syntropische landbouw benadert onkruid en andere planten niet als hinder maar als een middel om de bodem te voeden. Dat bevordert een snellere groei en voeding van de bodem. De noodzaak voor een verschuiving van traditionele landbouwpraktijken die bodems degraderen naar een model dat focust op vruchtbaarheid en regeneratie, zoals binnen syntropische landbouw. Hoe syntropie de antithese vormt van entropie, waarbij chaos en verval van ecosystemen worden tegengegaan. "De landbouw van morgen produceert voedsel voor mens, dier en de aarde, gelijktijdig in één systeem."
Praktische Uitvoering en Uitdagingen
"Hoe maak je van zonlicht duizenden kilo's pruimen en miljoenen wormen?" Fascinerende kijk op de praktijk van het dicht aanplanten in syntropische systemen en hoe dit bijdraagt aan meer productie en biodiversiteit. Welke specifieke technieken van bodemvoorbereiding en nazorg.
Biodiversiteit en Ecosysteem Diensten
"Wanneer je dat dus maait en dus voorkomt dat het in bloei komt, dan verjongt dat en kan het waterdamp uit de atmosfeer halen." Het maaien van vegetatie voordat deze bloeit, voorkomt uitzaaien en houdt het systeem verjongd, wat bijdraagt aan de capaciteit van de vegetatie om waterdamp uit de atmosfeer te halen en groen te blijven. Het belang van biodiversiteit binnen syntropische landbouw en hoe het benutten van de unieke talenten van verschillende soorten kan leiden tot een gezonder, veerkrachtiger ecosysteem. "Iedere soort is een orgaan die een bepaalde functie heeft, een bepaald talent heeft, om in dat ophopen van energie succesvol te zijn."
Aanplantstrategieën en Bodemgezondheid
"Dus wij bootsen dat na door hout in de grond te doen." Hoe gaan we natuurlijke bodemcondities herstellen door het gebruik van hout en ander organisch materiaal, cruciaal voor het succes van de aanplant. "De meerkost van syntropisch zit denk ik vooral in de arbeid... Dus het werk zelf. Er niet vlug vanaf willen zijn."
Ziekten en Plagen
"De ziekte is niet de oorzaak, de ziekte is een gevolg." Een paradigmaverschuiving in hoe we naar ziekten en plagen kijken, met een focus op het creëren van een gezond systeem.
Deze podcast kwam er met steun van het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen, meer info op www.agroforestryvlaanderen.be
---
Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/wervelvzw/message -
Opname: oktober 2022
Je hoort het 2de deel van mijn gesprek met Peter Vanhoof, bodemconsultant in de regeneratieve landbouw, die ook tijdens onze bodemconferentie een presentatie gaf. We bespraken het beleid dat ver staat van de boer en agro-ecologisch perspectief mist, en hoe we de performantie van landbouw beter zouden kunnen benaderen. Nutriëntendichtheid van gras en melk komen aan bod, en ook een andere kijk op plantenvoeding, bodemgezondheid en een meetmethode die Peter zelf ontwikkelde. Tot slot horen we waar Peter zijn inspiratie haalt.
Het gesprek gaat over:
Beleid en regelgeving: de mogelijkheid voor boeren om afwijkingen te verkrijgen op regels, zoals in het geval van boeren in Nederland die toestemming kregen om bovengronds mest uit te rijden. Gebrekkige respons van beleidsmakers op agro-ecologische benaderingen en het gevoel dat beleid vaak een vooraf vastgestelde agenda volgt zonder rekening te houden met boeren.
Economische aspecten van landbouw: de noodzaak van eerlijke prijzen voor boeren, bewustwording om bedrijven anders te runnen, wellicht met minder kosten en een betere biologie om vergelijkbare resultaten te behalen.
Mestonderzoek en bodemkwaliteit: relatie tussen mestinjectie en bodemkwaliteit
Meetindicatoren voor landbouwprestaties: droge stof per hectare, inkomen per hectare, voedingswaarde per hectare en de kwaliteit van eiwitten en mineralen in gewassen.
Kwaliteit van vlees en melk: biodiverse graslanden, Duitse kruidenspecialist Hubert Kramer analyseert vetzuren in melk en constateert gezondheidsimpacten bij mensen
Plantenvoeding: belang van praktijkervaring, metingen, en aandacht voor koolstof (CO2) als cruciaal voor de groei.
Bodemtestmethoden: de Vanhoof bodemtest meet afbraakorganismen en rhizosfeerreacties, en hoe deze metingen inzicht geven in bodemkwaliteit.
Inspiratiebronnen van Peter, waaronder Elaine Ingham, Rusch, Lundegårdh, Michel Barbeau, Will Brinton, en hun gemeenschappelijke boodschap van samenwerking met de natuur.
--- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/wervelvzw/message -
Missing episodes?
-
Opname: oktober 2022
Peter Vanhoof is bodemconsultant in de regeneratieve landbouw, en gaf tijdens onze bodemconferentie een presentatie. Tijdens ons gesprek hadden we het over Peter's onconventionele reis in de landbouw, van België naar Polen en via bijenteelt tot bio-elektronische metingen. We bekeken kritisch de gangbare bodemanalyses en ontdekten Peters eigen meetmethoden. Ook het belang van bewortelingsdiepte en de complexe relatie tussen drijfmest en bodemleven kwamen aan bod, net als de destijds door Wageningen bewezen praktijken voor hogere stikstofefficiëntie die dringend aan herontdekking toe zijn, maar ook meer recente ervaringen van boeren die verrast worden door positieve resultaten na eenvoudige veranderingen. Dit is pas het eerste deel, want er was stof genoeg voor een tweede episode.
Waar gaat dit gesprek over?
Peter's rol als bodemadviseur en zijn connectie met Wervel, met aandacht voor soja-gerelateerde kwesties, betrokkenheid bij bijenteelt en ontdekking van bio-elektronische metingen.
Kritiek op conventionele methoden en de introductie van natuurlijke voedingspraktijken voor koeien door Jaap van Bruchem, focus op gras en natuurlijke rantsoenen, de impact op diergezondheid.
Peter's betrokkenheid bij onderzoek, de emotionele reactie van Wageningen en het belang van praktische observaties in agrarische systemen.
Erkenning van boeren die duurzame veranderingen doorvoeren en succesverhalen van boerderijen die overstappen op natuurlijke voeding.
Bodemanalyses: kritiek op gangbare methoden, gebruik van geleidbaarheid als indicator, impact van kunstmest, verschillen in mineralisatie en symbiose met suikers.
Belang van diepe beworteling en effecten van mestinjectie op bodemstructuur en overbemesting, drijfmest en bodemleven: problemen, de rol van de C-n-verhouding.
Rol van schimmels in koolstofopslag en waarnemingen op duurzame boerderijen.
Plantgezondheid en exudatie, Azotobacter en lignine voor stikstofbinding en groeihormonen.
Agro-ecologische principes in de varkenshouderij, veranderingen in melkveebedrijven, doorzaaien van grasland, milieu-invloeden en veranderende perspectieven bij boeren.
Voorbeelden van boeren met positieve resultaten, discussie over stikstofoverschot en kostenvergelijking tussen bio en gangbaar, en toekomstverwachtingen voor regeneratieve systemen.
--- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/wervelvzw/message -
Notities bij de podcast episode met Dave Buchan
Opname oktober 2022
Dave Buchan is sedert 2015 medeboer op het Wijveld, een biologische CSA-zelfoogstboerderij met groenten en kleinfruit op 5 hectare in Destelbergen. Na zijn doctoraat in de bodemecologie werd hij niet alleen boer maar ook docent bodem bij Landwijzer, het vormingscentrum voor biologische en biodynamische landbouw en voeding in Vlaanderen.
In het vervolg van het gesprek met Dave hebben we het over het belang van het culinaire, de smaak en versheid, de voldoening van het werk maar ook de zwaarte van het beroep, hoe bewaring verbetert en ziektedruk afneemt met agro-ecologische maatregelen, het ondergewaardeerde belang van bovengrondse biodiversiteit. Dave deelde zijn ongenoegen over hoe het gebrek aan focus op biodiversiteit in academia samenhangt met winstgedreven onderzoeksfinanciering en korte termijn agenda’s, over waarom hij - ondanks een uitgesproken wetenschappelijke attitude - academia achter zich liet, maar toch nog probeert bij te blijven met nieuwe interessante inzichten van de laatste jaren. Dave benadrukt dat een zekere graad van vrijheid nodig is voor innovatie en is dus teleurgesteld in het beleid, dat vooral bestraft en bovendien te weinig doet aan de toegang tot landbouwgrond voor mensen die willen starten. Het gesprek eindigt met enkele inspiratiebronnen en zijn visie op het integreren van dieren.
--- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/wervelvzw/message -
Notities bij de podcast episode met Dave Buchan
Opname oktober 2022
Dave Buchan is sedert 2015 medeboer op het Wijveld, een biologische CSA-zelfoogstboerderij met groenten en kleinfruit op 5 hectare in Destelbergen. Na zijn doctoraat in de bodemecologie werd hij niet alleen boer maar ook docent bodem bij Landwijzer, het vormingscentrum voor biologische en biodynamische landbouw en voeding in Vlaanderen.
Ik sprak met Dave over de paradigmashift in de plantenvoeding, nl. dat planten zich kunnen voeden met veel complexere nutriënten dan alleen die in minerale vorm, over hoe hij na het wetenschappelijke onderzoek en het vele microscoop speurwerk naar nematoden het lichamelijk positief effect heeft ervan bij het “thuiskomen” als medeboer op het Wijveld, de tweede CSA-boerderij in Vlaanderen. We bespraken composteringstechnieken en -kwaliteiten, mulchen, de effecten van wormenthee, groenbemesting, het belang van bodemanalyse met een spade in de grond, en de noodzaak aan agroforestry, of behaging van het landschap. Het vervolg hoor je in de 2de episode want we waren niet meteen uitgepraat.
--- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/wervelvzw/message -
Notities bij de podcast episode met Filip Ally
Opname april 2023
Filip Ally baat een zoogkoeienbedrijf Bwb-fokkerij Van de Pannemeers uit op een zandleembodem in Tielt. Het bedrijf groeide geleidelijk en omvat nu ongeveer 120 Belgisch Witblauwe koeien op 14 hectare. Filip legt uit hoe hij andere rassen inkruist en welke voordelen dat biedt zowel voor het kalven als voor het rantsoen van de dieren. Hij licht toe hoe je bodems kan regenereren door kruidenrijk grasland te ontwikkelen en door roterend begrazen toe te passen, sinds een jaar ook met een mobiele kippenstal. Filip deelt zijn ervaringen met het verhogen van de organische stof in de bodem, het minimaliseren van ontworming en zijn ambitie om de vermarkting van zijn producten te verbeteren.
Waar gaat dit gesprek over?
Historiek familiaal bedrijf in Ruiselede/Kanegem
Gebruik van Belgisch Witblauw en andere rassen voor embryo-inplanting
Transformatie van akkerland naar kruidenrijk grasland
Toepassing van roterend begrazen en mobiele kippenstal
Multifunctionele houtkanten
Waterinfrastructuur
Verbetering van bodemkwaliteit en organische stofgehalte
Diergezondheid, stoppen met ontworming
Streven naar grasgevoerde kwaliteit
--- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/wervelvzw/message -
Notities bij de podcast episode met Nico Vandevannet
Opname september 2022
Nico Vandevannet is tuinbouwer op De Levende Aarde, een biologisch groenteteeltbedrijf op 6 hectare in Hertsberge. Hij is docent bodem bij Landwijzer, het vormingscentrum voor biologische en biodynamische landbouw en voeding in Vlaanderen. Hij won in 2021 de eerste Bodemschep, een erkenning door de Vlaamse overheid voor inspirerende bodemzorgers.
Waar gaat dit gesprek over?
Inspiratie uit strooisellaag in bos
Verminderde nood aan dierlijke mest
Van compostering naar andere grondbewerking: actisol
Oppervlaktecompostering met groenbemesters
Snelle start met restproduct van suikerriet, nabootsen exudaten
Gezond gewas en bodem hebben wisselwerking
Gemengde landbouw als systeem met gras en bos
Twijfels bij agroforestry in groententeelt
Gebruik van compost en compostthee
Lichtere machines voor behoud bodemstructuur
Samenwerking met andere landbouwers in bodemkwaliteitsnetwerk
Gesteentemeel als voedsel voor bodemleven
Aanpassing van Kafkaiaanse wetgeving gewenst
Toekomstvisie: minder mest en energieverbruik
--- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/wervelvzw/message -
Podcast episode met Johan Boussemaere (deel 2/2)
Opname september 2022
Johan Boussemaere baat samen met Isabel Delanote het Land van Melk en Honing uit, een melkveebedrijf op de Oude Zeedijk in Nieuwkapelle.
Waar gaat dit gesprek over?
Droge zomer Historiek bedrijf: samenvoeging akkerbouw- en veeteeltbedrijf. Streven naar autonomie Omschakeling naar biologische landbouw Belang van koeien die buiten kunnen lopen Teeltrotatie met belang tijdelijk grasland. Lokaler sluiten van kringlopen Opbouw van bodemvruchtbaarheid Mineralenpatroon Roterend begrazenDeze podcastreeks krijgt steun van de Vlaamse overheid en het Europees Fonds voor Plattelandsontwikkeling.
--- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/wervelvzw/message -
Podcast episode met Johan Boussemaere (deel 1/2)
Opname september 2022
Johan Boussemaere baat samen met Isabel Delanote het Land van Melk en Honing uit, een melkveebedrijf op de Oude Zeedijk in Nieuwkapelle.
Waar gaat dit gesprek over?
Droge zomer Historiek bedrijf: samenvoeging akkerbouw- en veeteeltbedrijf. Streven naar autonomie Omschakeling naar biologische landbouw Belang van koeien die buiten kunnen lopen Teeltrotatie met belang tijdelijk grasland. Lokaler sluiten van kringlopen Opbouw van bodemvruchtbaarheid Mineralenpatroon Roterend begrazenDeze podcastreeks krijgt steun van de Vlaamse overheid en het Europees Fonds voor Plattelandsontwikkeling.
--- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/wervelvzw/message -
Podcast episode roterend begrazen met Ine Craenhals een jaar later
Opname 31 augustus 2022
Ine Craenhals is boerin bij de Boerencompagnie in Leuven. Zie ook eerste episode in 2021.
Waar gaat dit gesprek over?
Hoe gaat het op de boerderij met de droogte? Rampzalig, al weken groeit er niets meer, zelfs stukken die altijd nat blijven, zijn drooggevallen. Waarom de stap naar mobiel melken zetten? Reiniging melkinstallatie kan nu in de abdij, arbeidsbesparing, verdere percelen nu ook bereikbaar, meer rust aan het gras kunnen geven. Werkte uitzonderlijk goed in nat seizoen, ook in droge zomer langer grazen mogelijk. Is de grond verbeterd met het roterend begrazen? Moeilijk te zeggen, met lang gras is er wel nog lang dauwvocht geweest, maar door veel wind werd het echt helemaal droog. Wanneer komen de koeien buiten na de winter? Systeem van kalf bij de koe en kalver crèche zorgt voor wat late eerste beweiding. Publieke opinie creëert ook wat een drempel. Hoe werkt de mobiele melkinstallatie? Hoe geraakte je aan die installatie? Waarom doormelken in de winter? Evolutie in de botanische samenstelling? Klaver, weegbree, chicorei. Kropaar gaat wat snel in zaad, beter wat vroeger maaien of eerder begrazen. Distels en brandnetels zijn één keer kortgezet. Misschien ezel inzetbaar na de koeien. Meer aandoeningen bij natte zomer? Voldoende voer kunnen opslagen voor de komende winter? Met de hitte zijn de koeien binnengezet, geven nu meer melk. Roterend begrazen heeft ook impuls gekregen door gebruik van verplaatsbare koeparasol, in plaats van koeien naar schaarse schaduwplekken te leiden. Publiek toezicht heeft echt voordelen, toch staan mensen soms wel heel ver van de landbouw. “Roterend begrazen light”: dagelijks de voordraad verzetten, maar niet de achterdraad, door opbrengst niet te meten, laten we wellicht grasopbrengst liggen, nog niet overal drinkbakken geplaatst. Aanpassen aan klimaatgrillen? Goed bijblijven met maaien, doorzaaimachine gekocht, om éénjarigen in grasland door te zaaien voor meer bodemleven. Wordt experimenteerwerk, er is veel ervaring opgebouwd bij roterend begrazen van vleesvee, minder met melkvee.Deze podcastreeks krijgt steun van de Vlaamse overheid en het Europees Fonds voor Plattelandsontwikkeling.
--- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/wervelvzw/message -
Podcast episode syntropische landbouw met Jos Willemsen
Opname 8 september 2022
Jos Willemsen heeft net een film uit Jos - de mens als nuttige soort, komt binnenkort met een boek en geeft cursussen over voedselbossen en syntropische landbouw.
Waar gaat dit gesprek over?
Wie is Jos Willemsen? Wat zijn jouw inspiratiebronnen? Joel Salatin, Mark Shepard, filmpje met Ernst Götsch: Life in syntropy. Wat is syntropische landbouw? Wat is het verschil met agroforestry en voedselbossen? Wat is syntropie? De sprong maken van materiedenken naar energiedenken. Biodiversiteit is efficiëntie, hoogwaardige transformatie van energie Wat zijn ondersteunende boomsoorten. Wanneer snoei je welke bomen? Wie is Ernst Götsch? Kijk op website agendagotsch.com Hoe kijkt syntropische landbouw naar de gemiddelde Vlaamse onkruidvrije maïsakker? Vertaalbaarheid vanuit tropische context naar gematigde context? Lichtconcurrentie in bicultuur? Gangbare agroforestry heeft geen zomersnoei, maar wintersnoei. Verschil tussen zomersnoei en wintersnoei. Ben je nog steeds tuinaannemer, voor wie werk je? Bodemkwaliteit: niet meten, maar verbeteren. Natuur moet niet in balans zijn. De natuur moet uit balans worden gebracht waarna het de balans weer opzoekt. Wat is de “biotic pump”? Inzetten van bomen op grote schaal om de watercyclus te herstellen en zo de droogteproblematiek aan te pakken. De ongelofelijke kracht van het natuurlijk weefsel waarin wij leven. We moeten af van het idee dat de natuur een kwetsbaar balancerend systeem is. George Monbiot - debat. Is het doel een habitat geven aan de Europese olifant? Of is het doel om deze planeet weer te laten ontploffen van vruchtbaarheid?Deze podcast kwam er met steun van het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen, meer info op www.agroforestryvlaanderen.be
--- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/wervelvzw/message -
---
Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/wervelvzw/message -
Podcast episode roterend begrazen met Ine Craenhals
Opname 6 juli 2021
Ine Craenhals is boerin bij de Boerencompagnie in Leuven.
Waar gaat dit gesprek over?
Landwijzer-opleiding gestart in 2015, stage groententeelt bij Bavo Verwimp van De Kijfelaar, daar interesse gekregen in veehouderij, dan bij Boerencompagnie vanaf het begin van de veehouderijtak betrokken. Niet van boerenafkomst. Koeien noodzakelijk voor mest, want groenten zijn intensieve teelt, eten het rustgewas op, vee dat gemolken wordt kan sociale dynamiek binnenbrengen. Rond de abdij is als een zandbak, heel weinig organische stof. Jarenlang gangbaar maïs op verbouwd, wordt nu permanent grasland. Bale grazing vorig seizoen van juli tot december: voederen van voordroog balen op de weide. Wat niet opgegeten wordt, blijft liggen als voeding voor de bodem. Vertrapping rond drinkbakken en rond plek waar gemolken werd. Daar zal ook in de toekomst voorzichtigheid nodig zijn. Melkproductie was laag doordat eerste snede een regenbui heeft gehad na maaien. Melkafzet via abonnementen laat deels toe pieken en dalen op te vangen. Melkverwerking is op zich niet rendabel, het vlees is ook nodig. 13 dieren gemolken, één keer per dag melken ‘s morgens 1ste drie weken kalf voltijds bij koe, nadien ‘s nachts apart tot ze 9 maanden zijn Liters zijn niet van belang, eiwit en vet wel voor verwerking Je proeft soms verschil tussen uiers, proeft zout wanneer uierontsteking Vee is zelden ziek, ook meestal geen veearts nodig bij kalven Schaalnadelen qua regelgeving door veelheid van activiteiten. Roteren omdat standbegrazing graszode uitput. Maar praktische uitwerking niet evident. Hond zou kunnen helpen. Alles draaiend geheel maken, in systeem kalf bij de koe is uitdaging. Mobiel kalverhok en mobiele melkstal volgende sprong. Bemesting via (gangbare) stalmest en compost. Samenwerking met gangbare boer voor stalmest. Prijszetter als zuivelbedrijf: zuivelpakketten met tweewekelijks pakketten in twee groepen. Rauwe melk in automaat, zuivelproducten in herbruikbaar glas. In melkstal krijgen koeien nog zemelen bij. Reststroom van molen, erg mineraalrijk. Grof zeezout met veel mineralen. Inspiratiebron: Pieter Kerkaert als herder veel kennis van honden, gras en roterend begrazen. Belang langetermijnvisie. Boeken: Salad Bar Beef van Joel Salatin, Holistic Management van Allan Savory, Handbook Holistic Management van Allan Savory, La productivité de l’herbe van André Voisin. Beeld van Voisin blijft bij: koe als grasmachine die maar beperkte tijd graast per dag. Hoe denser het gras, hoe meer de koe zal gegeten hebben. Wat verraste: hoe weinig gras er groeide na overschakeling. En hoeveelheid werk. Rust in kudde motiveert. Vers gras kunnen geven, en dat nadien voldoende laten rusten. Publiek boeren heeft voordelen qua dialoog en qua afzet, soms voel je wel dat veehouderij an sich onder druk staat. Versnippering enorme uitdaging. Op termijn zou het logisch zijn dat er meer aaneengesloten areaal is.--- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/wervelvzw/message
