Episodes
-
Op 20 november 1791 voelt Mozart zich plotseling zo ziek dat hij in bed blijft.
Zijn handen en voeten zijn opgezet, hij moet hevig braken en is gedeeltelijk verlamd. Twee dokters, zijn vrouw Constanze en zijn schoonzus Sophie verzorgen hem. Toch probeert hij nog door te werken aan zijn requiem. Op 3 december gaat het iets beter en komen enkele vrienden fragmenten van het requiem zingen. Tegen de avond van de 4e gaat hij onverwacht fel achteruit. Mozart kan daar zelf natuurlijk niet meer over schrijven, maar zijn schoonzus Sophie is erbij en schrijft er het volgende over. -
In het laatste jaar van zijn leven werkt Mozart een maand lang koortsachtig aan de opera “Die Zauberflöte”, op een libretto van zijn vriend en mede-vrijmetselaar Emanuel Schikaneder. De opera is een succes, en elke dag lijkt de voorstelling in aanzien te stijgen. Hoewel het plezier van deze brief afspat, is het een van de laatste die Mozart schreef.
-
Missing episodes?
-
Het gaat niet zo goed met het gezin Mozart. Van de 5 kinderen die inmiddels geboren zijn leven er nog maar 2 en zijn vrouw Constanze is door de zwangerschappen erg verzwakt en moet regelmatig rusten. Als Mozart op reis is, schrijft hij haar vaak en veel.
-
Tussen 1788 en 1791 stuurt Mozart meer dan 20 brieven aan zijn vriend en logebroeder Michael Puchberg waarin hij hem smeekt om hem nog wat geld te lenen. De financiële situatie wordt daar natuurlijk niet beter van en Mozart bouwt overal en nergens schulden op. Van alle plannen om aan geld te komen, komt weinig terecht en ook van componeren komt het steeds minder.
-
Na zijn vertrek uit Praag keert Mozart terug naar Wenen, waar het financieel steeds slechter met hem gaat. Zijn vader uit zijn bezorgdheid, maar Wolfgang heeft ook reden om bezorgd om Leopold te zijn, want die is al een tijdje ziek. Op 28 mei 1787 sluit vader Mozart voorgoed zijn ogen.
-
In het voorjaar van 1786 gaat in Wenen Le Nozze di Figaro in première. Het stuk is een groot succes. Toch wordt de Nozze uiteindelijk maar 9 keer in Wenen opgevoerd. Het echte succes komt pas in Praag waar de opera op uitnodiging van muziekliefhebbers op de planken komt. Mozart en Constanze zijn ook naar Praag gereisd om het spektakel mee te maken. Van daar schrijft de 30-jarige Wolfgang aan zijn vriend Gottfried van Jacquin.
-
In Wenen werkt de 25-jarige Mozart aan zijn opera Die Entführung aus dem Serail. Mozart probeert aan alle kanten om het Weense publiek voor zich te winnen, door bijvoorbeeld komische elementen in een redelijk serieus verhaal in te passen en ook de Weense mode van Turkse muziek te gebruiken. In deze brief aan zijn vader beschrijft hij hoe hij het verhaal vakkundig muzikaal naar zijn hand zet.
-
Nadat Mozart gebroken heeft met zijn broodheer de Aartsbisschop van Salzburg (de “aartslummel”) vertrekt hij naar Wenen op zoek naar werk en opdrachten. Daar vindt hij onderdak bij oude bekenden: De familie Weber, een weduwe met vier dochters. Vader Leopold vindt dat niet prettig. Wonen in een huis met al die vrouwen: daar komen alleen maar roddels van.
-
Mozart wordt door zijn broodheer, de aarstbisschop Colloredo, gevraagd om naar Wenen te komen om voor hem te spelen. Ook al krijgt hij er niks voor betaald, hij grijpt die kans toch aan, om bij het Weense publiek in beeld te komen en hopelijk misschien eens voor de keizer te kunnen spelen. Hoewel het hem dwarszit dat hij zijn successen in Wenen niet kan gebruiken om geld te verdienen – dat mag hij namelijk niet van “Aartslummel” Colloredo – is hij wel tevreden met de reacties aldaar.
-
Mozarts moeder wordt ziek in Parijs en sterft na een ziekbed van twee weken. In een brief aan zijn vader schrijft Mozart alleen het tragische bericht dat ze ernstig ziek is, maar dat ze is overleden wil hij niet per brief vertellen. Hij stuurt daarom met dezelfde post een brief aan een familievriend met het echte verhaal.
-
Vader Leopold geeft zijn 22-jarige zoon de opdracht: “Fort mit dir nach Paris!”, om geld te verdienen en beroemd te worden. Na een lange slopende reis is Mozart daar samen met zijn moeder aangekomen, maar het Parijs is niet meer het Parijs waar hij 15 jaar geleden met zijn vader op bezoek was.
-
In 1777 is Mozart volwassen en heeft hij het zelfstandig reizen ontdekt – zoals een student tegenwoordig backpackt. In Mannheim heeft hij het erg naar zijn zin. Hij verblijft er enkele maanden in het gezelschap van Christian Cannabich, de concertmeester van de hofkapel van Mannheim, in afwachting van bericht of hij een vaste aanstelling krijgt. Mozart lijkt het allemaal niet veel te interesseren en zijn vader reageert dan ook woest op de quasi-oprechte boetedoening in deze brief aan het thuisfront.
-
In 1777 brengen de Mozarts een bezoek aan de geboortestad van vader Leopold, Augsburg. Leopold hoopt zijn zoon daar aan een baan te kunnen helpen, maar het bezoek is geen succes. Wel ontmoette de 21-jarige Wolfgang daar zijn nichtje Maria Anna Thekla Mozart, beter bekend als ‘Bäsle’. De twee mogen elkaar heel erg graag en ze hebben het twee weken lang erg gezellig met elkaar – voor vader Leopold op het ongewenste af. We weten niet precies wat ze hebben uitgespookt, maar na Mozarts vertrek uit Augsburg blijven de twee brieven sturen, die vol staan met schunnige grappen en grollen.
-
Tussen 1775 en 1777 verblijft Mozart vooral rond Salzburg. Het gaat hem betrekkelijk goed, hij heeft veel te doen, maar hij is het provinciale en parochiale milieu op den duur wel zat en zijn verhouding met de aartsbisschop wordt er daarom niet beter op. Hij doet hierover zijn beklag in een brief aan zijn oudere vriend en leermeester Padre Martini, maar wat hij vooral van hem wil horen, is een oordeel over een muziekstuk dat hij heeft bijgevoegd.
-
Als Mozart 18 jaar oud is, heeft hij het al ontzettend druk met componeren. Hij krijgt de ene opdrachtcompositie na de andere. Een van die opdrachtcomposities komt van de keurvorst van Beieren, die hem vraagt een komische opera te schrijven voor het carnaval van 1775. Mozart is samen met zijn vader en zijn zus aanwezig bij de première. Zijn moeder zit samen met hun hondje Bimberl vol spanning thuis te wachten op bericht uit München.
-
Deze komt uit Italie, waar hij in de warme Po-vlakte een heerlijke zomer doorbrengt en les krijgt van musicoloog Padre Martini. Maar hij ontmoet er ook andere mensen.
-
Na enkele successen in Rome gingen vader en zoon Mozart naar Napels, waar ze ook allerlei bekenden van eerdere buitenlandse reizen tegenkwamen. De jonge Mozart sprak zijn talen goed en schreef de brieven aan zijn zus vaak in verschillende talen door elkaar. Gewoon, omdat ze dat leuk vonden! In deze brief speelt Mozart zeer virtuoos en geestig met Duits, Italiaans, Frans, ‘Soisburgarisch’ (Salzburgs) en Zwabisch dialect door elkaar.
-
Op reis door Italië bezocht Mozart ook verschillende opera’s. In Mantua zag hij ‘Demetrio’ van Johann Adolf Hasse, met een libretto van Pietro Metastasio en in Cremona zag hij van hetzelfde duo de opera ‘La Clemenza di Tito’ – lang voordat Mozart datzelfde libretto voor zijn opera zou gebruiken dus. In een brief aan zijn zus geeft hij als het ware een recensie van die uitvoering.
-
De eerste brief komt uit Italië, een land dat hij samen met zijn vader bezocht op kosten van de aartsbisschop van Salzburg. Hij is dan 13 jaar en is dan per postkoets de besneeuwde Alpen overgestoken.
