Episoder
-
Terwijl de Nederlandse economie met 0,9 procent groeit en daarmee een beter resultaat boekt dan de buurlanden, kijkt macro-econoom Edin Mujagic vooral naar wat er aan de andere kant van de Atlantische Oceaan gebeurt. De inflatie loopt op, en dat vergroot de kans op een knallende ruzie tussen de Fed en het Witte Huis.
Om toch in eigen huis te beginnen: is er reden voor feest?
Het CBS heeft ervoor gezorgd dat we op deze 14e februari met z’n allen verliefd worden op onze economie. Die is in het vierde kwartaal van vorig jaar met 0,4 procent gegroeid. Over het gehele jaar genomen zien we bijna 1 procent groei. Dat is niet heel veel, geen reden om een feest te vieren, maar het is aanmerkelijk meer dan in landen om ons heen— beter dan België, beter dan Duitsland, beter dan Frankrijk. Dus toch een reden om tevreden te zijn.
Een groot deel van de groei komt voort uit de consumptie van huishoudens, en dat is toch wat je wilt zien. Maar ook de overheid heeft meer uitgegeven, en daar wil je juist niet op bouwen.
Dan naar de Verenigde Staten. Wat baart je daar zorgen?
Een economie draait op vier motoren: overheidsuitgaven, consumptie van huishoudens, investeringen van bedrijven en winst of verlies uit de handel met het buitenland. In dat opzicht zou je een economie kunnen vergelijken met een vliegtuig met vier motoren.
Als je de Fed, de Amerikaanse centrale bank, vergelijkt met een vliegtuig, dan is die al enige tijd rondjes aan het vliegen omdat de landing wordt uitgesteld. Maar de Fed wil heel graag landen. Lees: ze willen de rente verlagen, maar dat zit er gewoon niet in. De belangrijkste reden daarvoor is dat de Amerikaanse inflatie in januari weer is opgelopen en nu op 3 procent staat. De kerninflatie, dus zonder voedsel en energie, is zelfs opgelopen naar 3,3 procent.
Is de stijging van de inflatie in de VS dan weer begonnen?
Daar lijkt het wel op. In 2023 begon die inflatie gestaag te dalen, maar ook toen vroegen we ons al af of dat een definitieve daling zou zijn. Het antwoord op die vraag hebben we nu gekregen met het inflatiecijfer van januari.
Waar komt die stijging vandaan?
Onder meer de vogelgriep speelt een rol, waardoor de prijs van eieren enorm is gestegen. Met de Paasdagen al in zicht, zie ik geen sterke daling op korte termijn. Op jaarbasis is de prijs van een ei in de VS met 50 procent gestegen. Maar het gaat me te ver om te zeggen dat de inflatiestijging wordt veroorzaakt door het feit dat die eieren zo duur zijn geworden. Inflatie bereken je op basis van de prijs van duizenden producten, maar het ei is tastbaar en iedereen heeft er associaties bij, dus ik begrijp de link wel.
Wat overeind blijft, is dat de Amerikaanse inflatie weer lijkt op te lopen. Als je kijkt naar de maanden die voor ons liggen, zou dat ook zomaar nog even kunnen doorgaan, want de eerste invoertarieven zijn aangekondigd. Dat jaagt de inflatie snel aan, omdat de spullen die je uit het buitenland haalt duurder worden.
Maar ook andere beleidsmaatregelen van de nieuwe Amerikaanse president kunnen ervoor zorgen dat de economische activiteit in Amerika extra wordt aangejaagd. Er zijn heel veel bedrijven die nu in Amerika gaan produceren. Daar moet je mensen voor aannemen, en dat zorgt ervoor dat de vraag naar goederen en diensten toeneemt, terwijl het aanbod die vraag niet kan bijhouden. Dat jaagt de prijzen ook omhoog, dus het kan zomaar zijn dat het Fed-vliegtuig nog even rondjes blijft vliegen.
Zit er dan geen renteverlaging in?
Nee, voorlopig niet. Dat kan pas wanneer de werkloosheid in Amerika begint op te lopen of als de inflatiedaling wordt hervat. Maar zelfs dan is een renteverlaging voor de zomer zeer onwaarschijnlijk. De Fed heeft terecht aangegeven dat ze niet varen op maandcijfers. Dus als de werkloosheid begint op te lopen, moeten ze echt een paar maanden zien dat die werkloosheid ook daadwerkelijk stijgt. En als de inflatie weer begint te zakken, moeten ze zien dat die een paar maanden daalt. Voor je het weet, zit je in de zomer, dus voor die tijd zie ik geen renteverlaging.
Toch heeft president Trump een renteverlaging geëist. Hoe gaat de Fed daarmee om?
Als de Fed die spreekwoordelijke landing niet kan inzetten en Trump toch blijft hameren op de rentedaling, dan zal er ruzie ontstaan tussen de centrale bank en het Witte Huis. Maar als de Fed zich zelfs genoodzaakt voelt om de rente te verhogen, dan wordt het echt een knallende ruzie. Daar zit niemand op te wachten.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
De Britse economie staat zo goed als stil en zeker op het gebied van investeringen is het erg magertjes. Enig lichtpuntje is dat de economie in het vierde kwartaal met 0,1 procent wist te groeien, waar een hele lichte krimp werd verwacht. ‘Maar dit tijdperk, waarin je weet dat de economie er morgen heel anders uit moet gaan zien, dat vereist investeringen’, zegt econoom Arnoud Boot.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Manglende episoder?
-
Begrotingstekorten beïnvloeden inflatie op twee manieren, legt econoom Edin Mujagic uit. ‘Begrotingstekorten moet je financieren, en dat doe je als overheid voor een deel door geld te lenen op de kapitaalmarkten en deels door belastingen te verhogen.’ In beide gevallen stijgen de productiekosten voor bedrijven. ‘Die berekenen dat door, en zo onstaat er inflatie.’ zegt econoom Edin Mujagic.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Met het chagrijn van de nederlaag van FC Emmen van gisteravond nog in zijn lijf kreeg het humeur van macro-econoom Edin Mujagic weer een impuls door wat hij aantrof op de website van het IMF. Daar trof hij een recente paper aan, over de tanende economische groei in rijke landen, sinds het begin van de eeuw. Belangrijkste oorzaak: een afvlakkende arbeidsproductiviteit. ‘Maar wat ook opvalt is dat in diezelfde periode de staatsschulden behoorlijk zijn opgelopen – in sommige landen tot een behoorlijk kwetsbaar niveau.’
Dan doemt al gauw de vraag op of die twee factoren iets met elkaar te maken hebben. Vaak wordt gezegd dat oplopende staatsschulden nodig zijn om de economie een boost te geven. Bij het IMF hebben ze nu geprobeerd om die relatie tussen dalende groei en stijgende staatsschulden integraal onder de loep te nemen, zegt Mujagic. ‘Het IMF richt zich vooral op de gevolgen voor onderzoek en ontwikkeling – cruciaal voor de stijging van de arbeidsproductiviteit.’
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Wanneer extremen aan de macht komen, staan de intellectuelen onder druk. Dat is ook nu het geval, vindt macro-econoom Arnoud Boot. ‘Het idee van grenzen dicht en universiteiten en hbo’s aan de leiband is hier een gevolg van.’
Toch zie je in Duitsland een positief geluid ontstaan?
Ja, Duitsland zegt nu eindelijk: ‘Laten we de kansen die er zijn, benutten en talent naar Duitsland halen.’ Dat is ten minste een verfrissende benadering, vooral als je het vergelijkt met de situatie in Nederland.
Denk je dat Nederland de verkeerde kant op gaat?
Ik ben niet per se pessimistisch, maar ik heb wel zorgen over de ‘Wet internationalisering in balans’. Deze wet beoogt het aantal internationale studenten te beheersen, maar heeft daarnaast ook betrekking op de vraag of universiteitsmedewerkers Nederlands moeten spreken en of colleges in het Nederlands gegeven moeten worden.
Waar loopt het dan vast volgens jou?
Wat deze wet inhoudt, is dat universiteitsmedewerkers verplicht worden om in het Nederlands les te geven. Dit zal ervoor zorgen dat internationaal talent minder snel naar Nederland zal komen. Waarom zou een wetenschapper zijn tijd besteden aan het leren van een nieuwe taal als je overal in de wereld in het Engels kunt communiceren? Het lijkt mij volkomen terecht om meer vakken in het Nederlands aan te bieden, maar nu wordt gesteld dat slechts maximaal een derde van de vakken in een vreemde taal mag worden gegeven. Dat is onzinnig. Waarom zou je studenten in Nederland beperken in hun keuze om vakken in een andere taal te volgen? Het zou betekenen dat grote studierichtingen zoals economie en bedrijfseconomie in het Nederlands moeten worden aangeboden, en dat er een numerus fixus wordt ingesteld voor Engelstalige programma’s. Daarna moeten universiteiten dan maar bedenken hoe ze dit gaan implementeren.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
De Duitse economie stagneert al jaren en kent grote problemen die volgens macro-econoom Edin Mujagic alleen maar groter zullen worden. ‘Daar moet iets aan gebeuren.’ Dat zal onder meer effect hebben op het traditionele begrotingsbeleid van Duitsland, dat grondwettelijk een verbod op rood staan heeft geregeld. ‘Bij die rem worden steeds meer vraagtekens gezet.’
Hoe werkt die rem precies, Edin?
De Duitse regering mag volgens de grondwet niet meer dan 0,35 procent van het bruto binnenlands product rood staan. Deze Schuldenbremse, een rem op schuld, is jarenlang een rotsvaste zekerheid geweest binnen de Europese Unie.
Maar de Duitse economie stagneert en het land loopt op veel fronten achter. Kijk maar naar de belabberde Duitse wegen en bijvoorbeeld de 5G-verbindingen. Als je de grens over rijdt, doet Google Maps het niet meer goed en het duurt lang voordat je weer een signaal hebt.
En met de verkiezingen op 23 februari in aantocht wordt de kans steeds groter dat het Duitse begrotingsbeleid ingrijpend gaat veranderen.
Maar jij bent altijd groot voorstander geweest van een Duitse begrotingsdiscipline?
Ik ben nog steeds groot voorstander van gezonde overheidsfinanciën. In de jaren van de covidpandemie kon Duitsland miljarden lenen om de huishoudens en het bedrijfsleven op de been te houden. Dat kan alleen als je ook gezonde overheidsfinanciën hebt.
Maar als je gezonde overheidsfinanciën hebt omdat je, zoals Duitsland, heel lang te weinig hebt geïnvesteerd in de infrastructuur die nodig is voor de economie, dan heb je eerder te maken met een vloek dan met een zegen.
Dat zie je nu doordringen in de publieke discussie. Die Duitse schuldenrem, die de regering verbiedt rood te staan, wordt steeds meer als een soort zondebok gezien. En als een van de redenen waarom de Duitse economie stagneert.
En dan moet je nog bedenken dat het land te maken krijgt met grote uitgaven. Er moet meer geld naar defensie, naar de juiste infrastructuur voor de economie. Maar de economie zelf heeft ook steun nodig, want die stagneert al heel lang, en je moet rekening houden met een handelsoorlog met de Verenigde Staten.
Dat zelfs de Duitse Bundesbank nu pleit voor het laten vieren van de begrotingsregels, is dan ook veelzeggend. De Bundesbank is van oudsher het bastion dat altijd heeft gezegd geen schulden aan te gaan. Het is dan ook een teken aan de wand dat ook deze instelling nu zegt dat ze te ver zijn doorgeschoten met dat beleid.
Kunnen we ook een andere opstelling van Duitsland in Europees verband verwachten?
Ja, zeker. Als die schuldenrem aan de kant wordt geschoven, dan zullen er de komende jaren veel meer Duitse staatsobligaties worden aangeboden. De vraag daarnaar zal anders zijn, omdat beleggers zich in toenemende mate zullen afvragen of Duits schuldpapier nog wel de veilige haven is die het ooit was.
Maar dit kan ook gevolgen hebben voor de opstelling van Duitsland in de EU. Het uitgeven van Eurobonds werd tot nu toe altijd met een Duits Nein! afgedaan. Maar dat kan nu zomaar een heus Jawohl! worden.
Toen het Verenigd Koninkrijk uit de EU stapte, werd vaak gezegd dat Nederland een trouwe bondgenoot in de EU verloor. Zowel Nederland als het VK hebben zich altijd sterk gemaakt voor een vrije marktwerking.
Met de aankomende veranderingen in Duitsland zal Nederland ook in dit geval in toenemende mate een traditionele bondgenoot op het gebied van verstandig begrotingsbeleid en verstandig monetair beleid verliezen. En dat is een heel slecht vooruitzicht voor ons land.
Als ik in Den Haag zou zitten, zou ik zo snel mogelijk een heisessie opzetten om te bespreken wat deze situatie voor ons betekent. Want op deze manier komen wij steeds meer geïsoleerd te staan in Europa.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Het deporteren van mensen die illegaal in Amerika verblijven, één van Trumps belangrijkste verkiezingsthema’s, kan volgens macro-econoom Edin Mujagic stevige gevolgen voor de Amerikaanse economie krijgen. Naar schatting zijn er zo’n 10 miljoen illegalen aan het werk in het land, goed voor 6 à 7 procent van het totaal aantal werkenden. ‘Voor elke gedeporteerde illegale die een baan heeft, komt er een baan vrij voor een Amerikaan. Maar je moet niet vergeten dat dat gebeurt in een omgeving waar arbeid al schaars is’, zegt Mujagic.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Het vorige week door de Europese Commissie gepresenteerde ‘concurrentierapport’ is volgens macro-econoom Edin Mujagic ‘pure winst’. Daarin concludeert de Commissie onder meer dat het beleid van de afgelopen vijf jaar niet altijd even goed was, aldus Mujagic, en dat er niet altijd genoeg naar bezwaren uit het bedrijfsleven over opeenvolgende lastenverzwaringen. ‘Beter laat dan nooit.’
Toch mag je niet verwachten dat door dit rapport alles ineens goed gaat lopen in Europa, aldus Mujagic. ‘Je moet als Europa bepaalde zaken echt anders regelen, wil je je concurrentievermogen opvijzelen en de strijd aangaan met China en de VS.’
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
De Amerikaanse president Donald Trump heeft de aangekondigde importheffingen tegen Mexico en Canada na enkele dagen alweer uitgesteld. Het toont de onvoorspelbaarheid van Trump aan, maar ook de problematiek waar de centrale bank in de Verenigde Staten mee kampt. ‘De voorzitter van de Fed gaf al aan dat het ontzettend moeilijk is om vooruit te kijken, omdat er veel onzekerheden zijn, bijvoorbeeld rondom de tarieven. Dat maken we nu mee’, merkt macro-econoom Edin Mujagic op.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Afgelopen weekend werden de lang aangekondigde importheffingen van de Amerikaanse president Donald Trump op Canada en Mexico daadwerkelijk aangekondigd. Dinsdag moeten ze ingaan. ‘En daarmee heeft Trump duidelijk als doel om de wereldorde te verstoren’, zegt macro-econoom Arnoud Boot.
'Trump maakt vijanden van iedereen die hij de schuld kan geven, zelfs als er weinig reden is om iemand de schuld te geven. De Amerikaanse economie draait immers verrassend goed. Toch negeert Trump dit, omdat hij wil dat Amerika weer voor zichzelf opkomt, zonder dat andere landen misbruik maken van de macht die het land heeft als ‘het sterkste land ter wereld’. Dit streven is een belangrijk onderdeel van Trumps beleid, vooral als het gaat om het handelstekort. Economen zullen beweren dat importheffingen leiden tot hogere kosten voor consumenten, meer inflatie, een sterkere dollar en minder concurrentievermogen voor de VS. Maar dit is de economische uitleg voor de mogelijke effecten van Trumps beleid. Trump is hierin niet geïnteresseerd. Wat voor hem telt, is het versterken van de VS als wereldmacht', aldus Boot.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
De ECB heeft gisteren opnieuw het belangrijkste rentetarief met een kwart procentpunt verlaagd, tot 2,75 procent. Volgens econoom Edin Mujagic bagatelliseert de centrale bank de Europese inflatiecijfers daarmee een beetje. Die wijzen erop dat de strijd tegen de almaar stijgende prijzen nog steeds niet gewonnen is.
President van de ECB Christine Lagarde zei tijdens de persconferentie na afloop van de rentevergadering dat de centrale bank met het huidige rentetarief de economie van de eurozone nog steeds aan het afremmen is. En voegde daar bovendien aan toe dat we nog niet in de buurt zijn van wat de ‘neutrale rente’ heet, waarbij de economie gestimuleerd noch afgeremd wordt. ‘Dat zegt mij dat de renteverlaging van gisteren zeker niet de laatste van dit jaar was’, aldus Mujagic.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Zolang de Amerikaanse economie ‘heerlijk’ blijft draaien en tegelijkertijd nauwelijks nog druk geeft op de inflatie, heeft de Fed volgens macro-econoom Edin Mujagic gisteren eigenlijk gedaan wat logisch was: de rente ongemoeid laten. Zorgelijker is de situatie in Europa, tussen ECB en de Europese Commissie: ‘Op het moment dat je als centrale bank de rente verlaagt terwijl de inflatie te hoog is en stijgt, leidt dat al tot enige vermoedens dat je de rente verlaagt omdat politici dat willen.’
Daarmee negeerde de centrale bank de eis van de nieuwe president Donald Trump om de rentes te verlagen. Maar er zijn voor Fed-baas Jerome Powell simpelweg te veel onzekere factoren, zegt Mujagic: komen er handelstarieven? En zo ja: wanneer, hoeveel en tegen welke landen zijn ze gericht? Verder is er nog veel onzekerheid over nieuwe regels en het migratie- en begrotingsbeleid. ‘Dus hij zegt: we kijken het voorlopig aan en we wachten af, om te kunnen inschatten wat de gevolgen zijn.’
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Het kabinet wil het btw-tarief verhogen van 21 procent naar 21,4 procent. Deze verhoging moet voldoende geld opleveren om het begrotingstekort te dichten, nadat het voorstel om de btw op boeken, cultuur en kunst te verhogen eerder geen meerderheid kreeg in de Eerste Kamer. ‘Een innovatief idee’, zegt macro-econoom Edin Mujagixc. ‘Overal ter wereld is het btw-tarief een rond getal, maar wij kiezen voor 21,4 procent.’
Toch vind je het belangrijk om te kijken naar de bredere context van dit plan?
Dat klopt. Als het kabinet had voorgesteld om de btw te verhogen en tegelijkertijd de belasting op arbeid te verlagen, zou ik dat als een verstandige keuze hebben beschouwd. Het verhogen van de belasting op consumptie, en het verlagen van de belasting op arbeid, zou de economie op de lange termijn namelijk kunnen stimuleren. Ik heb wel degelijk naar informatie hierover gezocht, maar ik heb nergens gevonden dat ook de belasting op arbeid verlaagd wordt.
Wat heeft de minister dan gedaan?
Volgens de gelekte informatie moest het kabinet kiezen tussen een kleine verhoging van de belasting op veel gebieden, of een grotere verhoging op een paar specifieke terreinen. Het lijkt erop dat de minister vooral heeft gezocht naar manieren om belastinggeld alsnog te innen. Daarnaast is nauwelijks overwogen om de omvang van de overheid te verkleinen. Een gemiste kans, vind ik.
En wat voor gevolgen heeft deze verhoging voor de consument?
De boodschappen worden duurder, de inflatie wordt verder aangejaagd, en vakbonden krijgen hierdoor de munitie om hogere looneisen te stellen. Dit kan er in de toekomst toe leiden dat we ons nog steeds afvragen waarom de inflatie in Nederland hoger is dan in de omliggende landen.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Het is een drukke week voor de internationale financiële beleidsmakers. In de Verenigde Staten komt de Federal Reserve bijeen om over de rente te praten en ook de Europese Centrale Bank neemt een rentebesluit. Dezelfde planning hebben ook de beleidsmakers in Canada en Zweden. ‘Het zijn alle vier vergaderingen die we in de gaten moeten houden’, waarschuwt macro-econoom Edin Mujagic.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
De markten reageren vandaag geschokt op de komst van de Chinese AI-app DeepSeek. 'Je kunt ze dat niet verwijten', zegt Edin Mujagić. Dat China met relatief eenvoudige chips zo'n geavanceerde tool bouwt, roept volgens de macro-econoom een aantal vragen op. 'Hebben Amerikaanse bedrijven niet veel te veel geld besteed aan chips?'
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
De Bank of Japan verhoogde onlangs de rente naar ongeveer 0,5 procent. Hoewel dit op het eerste gezicht niet indrukwekkend lijkt, is dit vergelijkbaar met een rente van 4,5 à 5 procent in Europa, zegt macro-econoom Edin Mujagic. ‘Het kan er bovendien toe leiden dat Japans geld, dat eerder in het buitenland werd geïnvesteerd, terugvloeit naar Japan.’
Wat kunnen de gevolgen zijn van de renteverhoging?
De Japanse Centrale Bank geeft aan dat de economie en inflatie zich ontwikkelen zoals verwacht. Bovendien is de reële rente momenteel nog steeds zwaar negatief, met een inflatie van 3,6 procent. Hierdoor is de kans groot dat er meer renteverhogingen zullen volgen. En deze veranderingen hebben niet alleen impact op Japan zelf, maar ook op de rest van de wereld. Japanse beleggers, zoals pensioenfondsen, hebben jarenlang hun geld buiten Japan geïnvesteerd vanwege de lage rente. Met de aantrekkelijkheid van beleggen in eigen land, ook mede dankzij de stijgende lange rente naar 1,2 procent, zouden deze beleggers hun kapitaal kunnen terugtrekken uit het buitenland.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Het is weer zo ver: het World Economic Forum (WEF) is voor enkele dagen neergestreken in Davos. Macro-econoom Edin Mujagic is wederom niet van de partij, maar hij volgt de discussies ter plekke op de voet. Zo was er ECB-baas Christine Lagarde, die waarschuwde voor de dreigende Amerikaanse handelstarieven. Reden tot zorg, dat zeker, want een relatief open economie als de onze maakt ons kwetsbaar.
Maar laten we in die ‘zee van onrust en onzekerheid’ van die tarieven andere zaken niet over het hoofd zien, bepleit Mujagic. Het zijn immers niet zozeer de tarieven die de economie van de eurozone kwellen – het was de afgelopen jaren behoorlijk mager, maar van dreigende hogere tarieven vanuit de VS was geen sprake – maar we doen het vooral onszelf aan. ‘Als je de inflatie te lang te hoog laat worden, heeft dat effect op de economische ontwikkeling. Daardoor hebben mensen minder te besteden en de onzekerheid neemt toe.’
Renteverhogingen hebben toch ook invloed op de economische ontwikkeling?
Jazeker, maar er is geen alternatief. Dat zou zijn: we doen niks en we laten de inflatie lopen. Maar dan lopen alle lange rentes op, en daar heb je veel meer en langer last van. Dus je had eigenlijk veel meer je best moeten doen. Lagarde zei in haar aandeel aan de bijeenkomst dat we realistisch moeten zijn over de tarieven. En laat dat nou juist een goed advies zijn voor de andere vrouw die in Davos sprak namens de Europese Unie: Ursula von der Leyen. Die zei: ‘We zullen samenwerken met alle landen die opwarming van de aarde willen stoppen.’
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Pensioenstelselhervorming is een prachtig woord dat is ontstaan dankzij de discussie over de grootscheepse verbouwing van ons pensioenstelsel. Die verbouwing leek in een afrondende fase te zitten, maar NSC en BBB hebben toch nog de behoefte om wijzigingen aan te brengen. Nu we toch bezig zijn: macro-econoom Edin Mujagić heeft ook nog iets in de melk te brokkelen.
NSC, de partij van Pieter Omtzigt, is al langer fel tegenstander van enkele veranderingen in het pensioenstelsel en wil de wet nu alsnog aanpassen. Zo wil de partij onder meer via een referendum regelen dat mensen moeten instemmen met de veranderingen.
Maar Edin, jij wilt er een eigen draai aan geven?
Wij zijn inderdaad al erg lang bezig met die verbouwing van ons pensioenstelsel. Maar ik vind het ergens toch heel vreemd dat we in dit land, als maatschappij, al heel lang weten dat we mensen keuzevrijheid moeten geven. Als je nu als 25-jarige een huis koopt, dan moet je zelf een stroomaansluiting regelen, internet, telefonie en televisie, en noem maar op. Daarvoor kun je kiezen uit allerlei bedrijven die dat soort diensten leveren.
Het zou heel raar zijn als er maar één leverancier voor elk van die diensten is, waarbij je verplicht bent om bij die firma een contract af te sluiten. Dat is niet meer van deze tijd. Maar voor pensioenen hebben we nog steeds een sectorale inrichting. Per sector is er een pensioenfonds, en als werknemer in die sector doe je verplicht mee. Dat is op zich een goede zaak; de overheid bepaalt wettelijk hoe hoog de bijdrage moet zijn. Maar verder heb ik geen invloed daarop. Je kunt van overheidswege vaststellen wat de bijdrage moet zijn, zodat er geen concurrentie op dat punt is.
Wat stel je dan voor?
Waar het mij om gaat, is dat je verplicht bent aangesloten bij jouw pensioenfonds. Maar hoe het geld wordt belegd, daar heb je niks over te zeggen. Sterker nog, je kunt zelfs niet met de spreekwoordelijke voeten stemmen en weglopen bij het pensioenfonds als je het om wat voor reden dan ook niet eens bent met het beleggingsbeleid van het fonds. Waarom zou je dat niet veranderen? Wat we voor internet, telefonie, zorg en heel veel andere sectoren wél hebben gedaan, bestaat niet voor pensioenen. Waarom zou je zo'n hervorming niet aangrijpen om die sectorale pensioenfondsen in te ruilen voor een aantal algemene fondsen? Fondsen die bijvoorbeeld aandacht besteden aan milieu of aan inflatie, zodat jouw geld wordt belegd op een manier waar jij je goed bij voelt.
Verwacht je dat deelnemers dat ook werkelijk gaan doen? Die zijn hier toch niet mee bezig?
Als dat de redenering wordt, dan kunnen we heel veel dingen gaan afschaffen in dit land. Je mag toch wel verwachten dat iemand zich één keer per jaar bezighoudt met zijn pensioen.
Als maatschappij vinden we concurrentie blijkbaar goed. Maar bij pensioenen kan ik niet zelf bepalen waar mijn geld wordt belegd.
Ik kreeg onlangs een brief van het ABP, een geweldig pensioenfonds natuurlijk. Daarin stond dat mijn pensioenaanspraak iets is verhoogd, maar ook dat de pensioenen – gezien de financiële situatie van het fonds – niet volledig zijn meegestegen met de inflatie. De middelen waren er wel, maar ze hebben het niet gedaan omdat ze rekening willen houden met de belangen van alle deelnemers. Dat is fijn, maar verderop stond dat door soepelere regels meer geld wordt uitgekeerd aan gepensioneerden. En dat heeft een licht negatief effect voor mensen die nog niet met pensioen zijn gegaan. Met andere woorden: er is een fonds dat voor mij dingen doet, maar mij niet kan compenseren. En ik kan er met geen mogelijkheid iets aan doen.
Dan nog even aandacht voor de laatste donderdag van de maand. Wat is daarmee?
In principe helemaal niks. Ware het niet dat ik in december op X en LinkedIn heb gezet dat ik op elke laatste donderdag van de maand in deze rubriek vragen van luisteraars ga behandelen. Heb je iets waar je mee zit op economisch gebied? Stuur even een mailtje, ga naar LinkedIn, ga naar X en stuur me een bericht. En dan zou het zomaar kunnen zijn dat jouw vraag wordt behandeld op deze geweldige plek.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
De inauguratie van Donald Trump domineert het nieuws. Daarnaast kwam ook het Beige Book recent uit in de Verenigde Staten, waaruit blijkt dat de Amerikaanse economie nog steeds goed blijft draaien. En ook het Internationaal Monetair Fonds (IMF) kwam met een nieuwe raming. Door al die gebeurtenissen is nieuws vanuit de Amerikaanse centrale bank, de Fed, een beetje ondergesneeuwd, zegt macro-econoom Edin Mujagic. ‘De Fed trekt zich namelijk terug uit een soort praatclub van centrale banken.’
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Macro-econoom Arnoud Boot ziet hoe de achterban van de aanstaande president Donald Trump op economisch vlak totaal gespleten is. De nieuwe economie, die Elon Musk vertegenwoordigt, botst volgens hem met de oude economie, die de MAGA-beweging omarmt. Om die reden verwacht Boot de komende tijd weinig economische schokken.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
- Vis mere
