Episoder
-
In deze laatste aflevering van verboden,Verjaagd, Vergeten spreekt Hans Haffmans met Werner Herbers over de Joodse componist Julius Schloss. Schloss, geboren in Saarland, studeerde onder Alban Berg in Wenen, maar gedurende de jaren '30 wordt het steeds moeilijker om daar te blijven. Hij wordt in 1938 naar concentratiekamp Dachau gestuurd. Nadat hij vrijkwam reisde hij naar Shanghai, en vervolgens naar de Verenigde Staten, waar hij tot aan zijn dood 1973 zou wonen. Zijn muziek is (bijna) helemaal vergeten.
-
Werner Herbers over de succesvolle Oostenrijkse componist Ernst Toch (1887 - 1964), die zich na zijn vlucht naar de Verenigde Staten de "meest vergeten componist van allemaal" voelde.
-
Manglende episoder?
-
De Duitse componist Erich Itor Kahn werkte jarenlang bij Radio Frankfurt, tot hij in 1933 door de nazi’s ontslagen werd. Met zijn echtgenote – pianiste Frida Rabinovtisj – vluchte Kahn naar Parijs en later naar de Verenigde Staten.
-
Werner Herbers spreekt met Hans Haffmans over de Tsjechische componist en creatieve duizendpoot Emil František Burian.
-
Stefan Wolpe, geboren in 1902 Berlijn, vluchtte aanvankelijk naar Oostenrijk, toen de nazi’s aan de macht kwamen. Hij verbleef daarna een tijd in Palestina en emigreerde uiteindelijk in 1938 naar New York. Wolpe heeft een heel divers oeuvre achtergelaten, waarin allerlei stijlen voorkomen in uiteenlopende werken: doorwrochte opera’s, protestmarsen, grote orkestwerken, dadaïstische liederen.
-
Werner Herbers spreekt met Hans Haffmans over de Oostenrijkse componist Wilhelm Grosz, die in 1934 naar Engeland vluchtte voor het Nazi-regime. Hij beleefde daar succes met een aantal populair geworden liedjes. Grosz stierf op 45-jarige leeftijd, in 1939 in New York.
-
Viktor Ullmann werd geboren in 1898 in wat nu Zuid Polen is, op de grens met Tsjechië. Hij was studeerde eerst bij Schönberg in Wenen en later bij Zemlinsky in Praag, waar hij ook als operadirigent werkte.
In Stuttgart werkte hij een tijd als boekverkoper (geheel in de ban van Rudolf Steiners antroposofische ideeën), maar Ullmann vluchtte in 1933 terug naar Praag. Daar gaf hij les en werkte hij bij de radio. In september 1942 werd hij gedeporteerd naar Theresienstadt. 16 oktober 1944 wordt Viktor Ullmann gedeporteerd naar Auschwitz-Birkenau waar hij twee dagen later wordt vermoord in de gaskamers. -
Werner Herbers spreekt over het leven en werk van de Tsjechische componist Erwin Schulhoff, die in 1942 stierf in concentratiekamp Wülzburg.
-
Na een niet echt succesvolle muziekopleiding in Praag vertrekt de jonge Tsjech Bohuslav Martinu in 1923 naar Parijs waar hij bij componist Albert Roussel zijn eigen stijl ontwikkelt. Hij werd daar een van de centrale figuren van het muziekleven.
In 1941 wordt vanuit Engeland zijn Veld Mis uitgezonden; een werk dat Martinu opdroeg aan de Tsjechische soldaten. De nazi’s plaatsen Martinu op de zwarte lijst en hij vlucht vanuit Marseille, via Spanje en Portugal, uiteindelijk naar de Verenigde Staten. -
Matyas Seiber (1905-1960) was een Hongaars en later Brits componist, geboren in Budapest. In Frankfurt werd hij docent jazzmuziek. Zijn afdeling werd gesloten toen de nazi’s aan de macht kwamen en Seiber verliet Duitsland. Na enkele jaren van omzwervingen ging hij lesgeven aan Morley College in Londen. Matyas Seiber kwam om bij een auto ongeluk in Zuid Afrika.
-
Hanns Eisler (1898-1962) studeerde compositie bij Arnold Schönberg. In Berlijn werd zijn muziek politiek getint, Bertold Brecht werd een dierbare vriend. De nazi’s deden zijn muziek in de ban en Eisler vluchtte naar Amerika. In Los Angeles schreef hij onder meer filmmuziek en ook zijn Hollywood Songbook.
Na de oorlog werd hij wegens zijn Marxistische sympathieën het land uitgezet en vestigde zich in Oost-Duitsland.
