Episodit
-
Meer dan de helft van de Nederlanders heeft oude mobieltjes die thuis liggen te verstoffen. Een potentiële goudmijn: als alle Europeanen hun oude telefoons zouden inleveren, hoeft de EU drie jaar lang geen nieuwe grondstoffen te mijnen voor de productie van nieuwe mobieltjes. Er zitten veel kritieke grondstoffen in die telefoons waarvoor we nu afhankelijk zijn van landen als China en Congo. Om te laten zien wat er in die telefoon zit, halen industrieel ontwerper Dorien van Dolderen (TU Delft) en expert aardse materialen Arjan Dijkstra (Universiteit Twente) er in deze aflevering alles uit, tot het laatste korreltje goud. En dat doen ze met; een blender. Will it blend?
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Succes is je eigen verdienste, of niet? Veel succesvolle mensen schrijven het succes dat ze hebben vaak toe aan hen zelf, maar dat is niet helemaal terecht, meent socioloog Thijs Bol van de Universiteit van Amsterdam. Het feit dat je succesvol bent is vooral een kwestie van in wat voor gezin je geboren bent, de juiste vrienden en heel veel geluk. Heb je dan echt helemaal geen invloed op je eigen succes? Dat hoor je in deze aflevering.
Deze podcast-aflevering is een samenwerking tussen het FD en de Universiteit van Nederland. Wil je vaker iets van Het Financieele Dagblad luisteren? Zoek dan de podcasts ‘Dagkoers’ en ‘Toegevoegde Waarde’ op in je podcast-app.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Puuttuva jakso?
-
De haai sterft uit, maar bijna niemand maakt zich er druk om. We redden bijen, knuffelen panda’s, maar haaien? Dankzij films als Jaws en Sharknado staan ze bekend als moordmachines, terwijl haaien in werkelijkheid cruciaal zijn voor een gezonde planeet. Niet alleen in de oceaan, maar ook op het land. Het is dus tijd voor een campagne vóór de haai! Ecoloog én haaienfan Guido Leurs van de Wageningen Universiteit vertelt je waarom de haai juist jouw liefde verdient.
Link naar de viswijzer: https://www.goodfish.nl/
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Deze aflevering is speciaal voor mensen met tinnitus die last hadden van de audio-vormgeving bij aflevering 740 over tinnitus.
Ruizen, piepen, continu herrie in je hoofd, en dan zegt de arts: daar is niks aan te doen. Of toch wel? Psycholoog Rilana Cima (Maastricht University) ontwikkelde een behandeling voor tinnitus. Het geheim? Niet bang zijn voor je tinnitusgeluid.Tinnitus behandeling Adelante
556. Gaat dit apparaatje tinnitus genezen?
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Wist je dat je ervoor kan kiezen je lichaam te doneren aan de wetenschap? Het gaat hierbij niet om donatie van organen, maar om complete lichamen. Die lichamen komen terecht in het Anatomisch centrum, beter bekend als de snijzaal. Daar worden ze ingezet om de binnenkant van een lichaam te demonstreren, maar ook voor praktische oefening en medisch onderzoek. Alexander Bijnsdorp en Michael van Emden (Amsterdam UMC) laten zien wat dat inhoudt.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Vrouwenrechten staan wereldwijd steeds verder onder druk. Volgens een nieuw rapport van de Verenigde Naties is genderongelijkheid diep ingebakken in de samenleving en een Europees onderzoek toont aan dat jonge mannen meer geweld tegen vrouwen tolereren dan oudere mannen. Het is niet gek dat het feminisme weer een opmars maakt, in al haar verschillende vormen, ook in hiphop.
Voor buitenstaanders is hiphop en feminisme misschien soms moeilijk verenigbaar, maar het hiphop-feminisme is misschien nog wel liberaler dan andere vrouwenbewegingen. In deze aflevering legt onderzoeker Kim Dankoor (Erasmus Universiteit & Universiteit Utrecht) uit hoe hiphop feminisme ontstond en waar het voor staat.
Met dank aan HipHopHuis Rotterdam en Betweter Festival
Nummers die je hoort in deze aflevering:
Cardi B - WAP feat. Megan Thee Stallion
Queen Latifah - Ladies First (feat. Monie Love)
Roxanne Shante - Roxanne’s Revenge
Latto - It’s Giving
Saucy Santana - Booty ft. Latto
Eve - Love is Blind
Janelle Monáe - Say Her Name (feat. Various Artists)En andere nummers die je van Kim zeker moet luisteren:
Doechiie - Denial is a river
Lauryn Hill - Doo WopSee omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Ben jij zo iemand die lijstjes maakt, alles plant en het liefst alles zelf doet, omdat het anders misgaat? Grote kans dat je een controlfreak bent. En dat is eigenlijk heel normaal. Psycholoog Eva de Hullu (Open Universiteit) laat in deze aflevering zien waarom we zó graag grip willen houden op alles om ons heen en wat er gebeurt als dat niet lukt. Want controle zit niet alleen in to-do lijstjes of strakke planningen… het zit diep in ons brein én in hoe we de wereld ervaren. En voel je je weleens gespannen als dingen anders lopen dan je dacht? Eva laat zien hoe je die ‘error’ kunt herkennen – en wat je dan wél kunt doen.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Ruizen, piepen, continu herrie in je hoofd, en dan zegt de arts: daar is niks aan te doen. Of toch wel? Psycholoog Rilana Cima (Maastricht University) ontwikkelde een behandeling voor tinnitus. Het geheim? Niet bang zijn voor je tinnitusgeluid.
Tinnitus behandeling Adelante
556. Gaat dit apparaatje tinnitus genezen?
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
In de evolutie overleeft de sterkste - degene met hoge snelheid, brute kracht of slimme aanpassingen aan de omgeving. Maar klopt dat altijd wel? Soms overleven enorme fouten in de evolutie het op slinkse wijzen. Want al het DNA van alle dieren en mensen zit vol kleine foutjes. En een van de grootste daarvan leeft in de Nederlandse natuur. Hoe dat zit hoor je van evolutiebioloog Manon de Visser (Universiteit Leiden en Naturalis Biodiversity Center).
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Oorlogen, humanitaire crisis, klimaatverandering. Het lijkt alsof de wereld steeds zwaarder aanvoelt. Geen wonder dat optimistisch blijven voor veel mensen een uitdaging is. Maar volgens Nicole Geschwind (Maastricht University) kan juist in donkere tijden een positieve houding het verschil maken. In deze aflevering legt Nicole uit waarom het helemaal niet zo vanzelfsprekend is om positief in het leven te staan en hoe optimisme verrassend veel voordelen heeft voor je gezondheid.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
In de horrorserie The Last of Us infecteert een schimmel nietsvermoedende mensen en neemt langzaam hun gedrag over. Dat klinkt als iets fictiefs, maar die schimmel bestaat echt! Orphiocordyceps infecteert alleen geen mensen, maar mieren. Zodra de schimmel de mier is binnengedrongen neemt-ie de controle langzaam over. Uiteindelijk doet de mier precies wat de schimmel 'wil'. Hoe aannemelijk is het dat deze schimmel overspringt op mensen? Dat vertelt Microbioloog Charissa de Bekker (Universiteit Utrecht). Zij onderzoekt hoe deze schimmel precies de controle overneemt, welke stoffen de schimmel in het brein van de mier verspreidt en waarom sommige daarvan verdacht veel op LSD lijken.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
We liggen allemaal weleens wakker. Je maakt je zorgen over je werk, je studieschuld, twijfels over je relatie... Maar de volgende ochtend ziet alles er ineens een stuk minder heftig uit. Je partner is eigenlijk best lief, die studieschuld kun je op termijn afbetalen, en dat meningsverschil met je baas voelt ineens een stuk minder dramatisch dan vannacht.
Je bent zeker niet de enige die hier last van heeft. En er is goed nieuws: volgens Job van den Hurk, neurowetenschapper aan Maastricht University, is er zelfs een wetenschappelijke verklaring voor waarom die vervelende gedachten ‘s nachts zo aanwezig kunnen zijn.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Het heelal is onvoorstelbaar groot, en wordt steeds groter. Sterker nog: het groeit zelfs steeds sneller. Maar hoe weten we dat eigenlijk? Honderd jaar geleden zette Edwin Hubble de astronomie op zijn kop. Hij ontdekte dat sterrenstelsels van ons af bewegen en dat het heelal dus aan het uitdijen is.
In deze aflevering neemt natuurkundige Diederik Roest (Rijksuniversiteit Groningen) ons mee het heelal in. Hij legt hij ons uit hoe Hubble tot zijn ontdekking kwam, wat het dopplereffect ermee te maken heeft, en wat dit alles zegt over de toekomst van ons heelal.
00:00 Wat kun je meten met een radiotelescoop?
00:57 Hoe weten we dat de oerknal echt heeft plaatsgevonden?
02:10 Wat is het waarneembare heelal?
03:00 Hoe groot is het heelal?
04:26 Wat ontdekte Edwin Hubble over het heelal?
04:55 Wat is het Doppler Effect?
05:50 Hoe weten we dat het heelal uitdijt?
06:49 Waarom dijt het heelal versneld uit?
07:20 Wat gebeurt er in de toekomst met het heelal?
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Van triootjes tot seks met aliens. Seksuele fantasieën zijn dé manier om veilig te experimenteren in je eigen hoofd én ze kunnen je seksleven verbeteren. Schaamte zit alleen vaak nog in de weg. In deze aflevering hoor je van socioloog Lena van de Lande (Erasmus Universiteit) waarom die schaamte niet nodig is. We fantaseren namelijk verrassend vaak over hetzelfde. De wetenschap kan jouw seksfantasieën tot op zekere hoogte zelfs voorspellen.
Durf jij je fantasie (voor de wetenschap) te delen? Voor een interview-studie zoeken we mensen die willen praten over hun fantasieën: Waar gaan ze over? Wat betekenen ze voor jou? Waar denk je dat ze vandaan komen? Je hoeft geen ‘bijzondere’ of ‘typische’ fantasieën te hebben, alle verhalen zijn welkom. Deelname is vrijwillig en anoniem. Meer weten of meedoen? Mail naar [email protected] of neem een kijkje op Intimate relationships, love and sexuality | Erasmus School of Social and Behavioural Sciences | Erasmus University Rotterdam
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Waarom heeft een zebra strepen en een giraffe vlekken? De natuur lijkt soms willekeurig, maar achter die patronen schuilt keiharde wiskunde. Die ontdekking werd gedaan door de briljante wiskundige Alan Turing, onder andere bekend van het kraken van de Enigma code tijdens de Tweede Wereldoorlog en grondlegger van de computer. In deze aflevering laat wiskundige Jan Bouwe van den Berg (Vrije Universiteit Amsterdam) zien hoe Turing ook de "code" van dierenvachten wist te kraken - en waarom deze theorie tot vandaag de dag verrassend actueel is.
Deze aflevering is gemaakt met ARTIS voor het Aardbewoners Festival.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Hoe komt het dat je niet meer in een rechte lijn kunt lopen als je een glaasje te veel op hebt? Of na een avond borrelen in je bed ligt te tollen terwijl je toch echt stil ligt? Alcohol en je evenwichtsorgaan zijn geen goede vrienden. Hoe dat komt? Je krijgt het antwoord van Professor Kingma (Universiteit Maastricht).
En wil je na het luisteren van deze aflevering nog weten wat het beste werkt tegen katers? Dat hoor je in deze aflevering.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
De ene dag lees je dat Ozempic hét medicijn is dat obesitas de wereld uit helpt en zelfs werkt tegen meer dan 40 aandoeningen — van Alzheimer tot leverfalen. De andere dag duiken berichten op over haaruitval, nierproblemen of andere bijwerkingen. In deze aflevering scheidt hoogleraar Gijs Goossens (Universiteit Maastricht) de zin van de onzin. Wat doen afvalmedicijnen écht in het lichaam, welke claims zijn wetenschappelijk onderbouwd, en welke moeten we met een flinke korrel zout nemen.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Vroeg of laat krijgen we er allemaal mee te maken, het verlies van een dierbare. Hoe ga je dan om met de rouw? Huil je helemaal niet, is er dan iets mis? En wat als je een jaar later nog steeds je leven niet kunt oppakken, is dat dan nog normaal? Lonneke Lenferink (Universiteit Twente) neemt je in deze aflevering mee in de wereld van verlies en hoe wij daarop reageren.
En nog iets heel anders: de Universiteit van Nederland en ARTIS werken voor het eerst samen. Op 4 juni 2025 kan je in het ARTIS-Planetarium genieten van een bijzondere avond met topwetenschappers, adembenemende 360 graden-beelden en een exclusieve avondwandeling door het park. Kaarten zijn vanaf nu hier te koop en via artis.nl/uvnl
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Decennialang stond Amerika stevig bovenaan als de machtigste natie ter wereld. Maar die tijd lijkt voorbij. China, Rusland, India — en zelfs Europa — eisen steeds vaker een plek aan tafel op. De wereldorde is in beweging. Maar wie bepaalt eigenlijk de spelregels?
In deze aflevering onderzoeken we die vraag met onderzoeker parlementaire geschiedenis, Laurien Crump (Radboud Universiteit). Aan de hand van biljart, Catan en een potje kaarten laat zij op verrassende en speelse wijze zien hoe landen elkaar uitdagen, omzeilen of juist samenwerken. Veranderen we van een wereld met vaste regels naar een chaotisch spel zonder scheidsrechter? En wat betekent dat voor jou?
00:00 Wie is de baas van de wereld?
00:57 Hoe werd Amerika het machtigste land van de wereld?
02:30 Waarom was Amerika het machtigste land?
03:06 Kunnen andere landen machtiger worden dan Amerika?
04:03 Wordt China machtiger dan Amerika?
05:20 Hoe werd de wereldorde vroeger bepaald?
06:00 Hoe wordt de wereldorde in westerse landen bepaald?
07:10 Hoe wordt de wereldorde bepaald in niet-westerse landen?
09:00 Hoe verandert Trump de wereldorde?
10:45 Wie is de baas van de wereld?
11:42 Wat gaat er in Nederland veranderen door de nieuwe wereldorde?
Wil je ons iets vragen? Of heb je een opmerking? Dat kan via dit formulier: https://forms.gle/5YTUR72pTwzXRAFk6
Meer wetenschap? Check:
Onze website ► http://www.universiteitvannederland.nl/
Instagram ►https://www.instagram.com/UniversiteitNL
Facebook ► https://www.facebook.com/UniversiteitvanNederland
Voor niet-commercieel gebruik is het toegestaan om fragmenten (mits de context behouden) te gebruiken. Vermeld wel altijd bron: Universiteit van Nederland. Bij twijfel, mail ons op [email protected]
Over de Universiteit van Nederland:
De Universiteit van Nederland heeft een onafhankelijke redactie die elke week podcasts, video’s en social posts maakt over wetenschappelijke onderwerpen. Wij geloven dat iedereen moet kunnen leren van de topwetenschappers die we hebben in Nederland. Zonder collegegeld of tentamens. Wij zijn de universiteit voor iederéén.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Als we denken aan leiders, komen vaak namen van grote historische figuren of invloedrijke CEO’s naar boven. Of misschien denk je wel aan je eigen baas of manager? Maar leiderschap is niet alleen weggelegd voor mensen aan de top. Sterker nog: in vrijwel iedereen schuilt een leider. Wist je dat 70% van de eigenschappen die een goede leider kenmerken, gewoon te leren zijn? Ook als je geen promotie nastreeft, kan het tonen van leiderschap een groot verschil maken – in je werk, je team en zelfs daarbuiten.
Of je nu aan het begin van je carrière staat of al jarenlang meedraait; in deze aflevering deelt managementwetenschapper Lien Desmet (Open Universiteit) een stappenplan, zodat ook jij je tot een goede leider kunt ontwikkelen.
En nog iets heel anders: de Universiteit van Nederland en ARTIS werken voor het eerst samen. Op 2 en 3 juni 2025 kan je in het ARTIS-Planetarium genieten van een bijzondere avond met topwetenschappers, adembenemende 360 graden-beelden en een exclusieve avondwandeling door het park. Kaarten zijn vanaf nu hier te koop en via artis.nl/uvnl
See omnystudio.com/listener for privacy information.
- Näytä enemmän
