Episodit
-
68 - Kroz priču kojom pokušavamo da zavirimo u srž jednog vremena i razumemo kako su se pravila utkala u temelje identiteta srpskog naroda vode nas danas istoričar Nikola Đukić i njegov gost Đorđe Stepić pravni istoričar. 🔔 Ne zaboravite da se pretplatite na HistoryCast i ostavite komentar – vaše mišljenje nam je važno! 🎬Pridružite se i našem Patreon kanalu i podržite nas! 🔗https://www.patreon.com/historycast
-
Nevesinjska puška, ustanak protiv Osmanskog carstva, označila je početak velike istočne krize i bila katalizator za promene u Bosni i Hercegovini. Ovaj događaj ukazao je na nezadovoljstvo hrišćanskog stanovništva osmanskom vlašću, dok je Berlinski kongres 1878. godine formalno stavio Bosnu i Hercegovinu pod upravu Austrougarske. Iako su ovi događaji različito uticali na muslimansko, pravoslavno i katoličko stanovništvo, zajedno su postavili temelje za artikulaciju bosanskog identiteta u periodu velikih geopolitičkih i društvenih promena. Benjamin Kalaj, zajednički ministar finansija Austrougarske i ključna figura uprave u Bosni i Hercegovini od 1882., imao je presudnu ulogu u oblikovanju ideje bosanske nacije. Kakva je bila uloga bosanskih begova, muslimanskog stanovništva, pravoslavnih i katoličkih zajednica u periodu okupacije i koji su bili njihovi stavovi o bosanskoj naciji? I kako se nacionalna ideja probijala kroz složeni mozaik etničkih i verskih raznolikosti? Ovo je priča o Balkanu i o Bosni - mestu gde su tradicija, modernizacija i nacionalne aspiracije vekovima oblikovale jedan jedinstveni, šarenoliki mozaik. Pridružite nam se u istraživanju jednog od ključnih perioda balkanske istorije i otkrijte kako su identiteti i nacije nastajali na raskršću Istoka i Zapada. Sa vama danas naši istoričari Jovana Milovanović i Nikola Đukić.
-
Puuttuva jakso?
-
Kroz priče o Ahilu, Jeleni Trojanskoj, Prometeju, Afroditi, Heraklu, Ikaru i Dedalu i drugim mitskim figurama otkrivamo ne samo umetničke, već i ideološke i filozofske struje koje su oblikovale XIX vek. Pridružite nam se dok istražujemo kako su drevni mitovi postali univerzalni simboli slobode, ljubavi, tragedije i pobede nad sudbinom. Istoričarka umetnosti Mina Radovanović sa svojom gošćom i koleginocom Jovanom Nikolić razgovara o različtim aspektima umetnosti XIX veka na koje je uticala antička mitologija.
-
66 Dešifrovanje Enigme dalo je saveznicima ogromnu stratešku prednost. Omogućilo im je da presretnu i analiziraju nemačke vojne planove, što je bilo ključno u daljem toku rata. Na primer, savezničke snage su mogle da preusmere konvoje i izbegnu smrtonosne napade podmornica. Takođe, razbijanje kodova igralo je ključnu ulogu u pripremi Dana D i invazije na Normandiju 1944. godine. Interesantno je da je uspeh razbijanja Enigme čuvan u najstrožoj tajnosti sve do 1970-ih godina. Ovo je bilo presudno kako bi se osigurala prednost u budućim kriptografskim naporima i kako bi se izbeglo da Nemci postanu svesni svojih slabosti tokom rata. Ali priča o Enigmi ne završava se u ratnim godinama. Nasleđe ove mašine i ljudi koji su je dešifrovali postavilo je temelje za modernu računarsku nauku i kriptografiju. Naš istoričar Nikola Šipka u goste je pozvao kriptografa Aleksandra Matića. Danas njih dvojica pričaju jednu od najzanimljivijih priča - o šiframa, kodovima, špijunaži i velikim i malim ljudima koji su diskretni heroji Drugog svetskog rata.
-
Pred Kolubarsku bitku država se suočila s ogromnim ljudskim i resursnim gubicima. U takvim okolnostima, mobilizacija nije zaobišla ni mlade intelektualce - đake i studente, koji su se masovno prijavili kao dobrovoljci u vojsku. Tako je formiran Đački bataljon, poznat i kao jedinica 1300 kaplara. Mnogi od ovih mladih vojnika uključeni su u Kolubarsku bitku, gde su se pokazali kao primer hrabrosti. Njihov idealizam i spremnost da se žrtvuju za otadžbinu ostavili su dubok utisak na starije vojnike. Na frontu su često delili sudbinu običnih vojnika, trpeći glad, hladnoću i iscrpljenost, dok su istovremeno nosili težak teret odgovornosti kao vođe svojih jedinica. Njihova je priča simbol hrabrosti, patriotizma, ali i tragedije. U modernoj Srbiji, Kolubarska bitka zauzima centralno mesto u kolektivnom sećanju na Prvi svetski rat. Obeležavanje godišnjica bitke i spomenici, poput onog na planini Rajac, služe kao podsetnik na ovu pobedu i kao inspiracija za suočavanje s izazovima savremenog doba. Istoričari Nikola Đukić i Ivan Drljača pričaju o Kolubarskoj bici, uzrocima, istorijskim okolnostima i uticaju na modernu srpsku istoriju.
-
Podržite nas na Patreonu - https://www.patreon.com/historycast. . Jugoslavija ostaje tema koja inspiriše brojne debate, jer je njeno nasleđe i dalje prisutno - bilo u vidu nostalgije, političkih ideja ili kulturnih uticaja. Za ljubitelje istorije, ona je neiscrpnu izvor priča o ljudima, idejama i događajima koji su oblikovali ne samo Balkan, već i šire regije sveta. U današnjoj epizodi, naša istoričarka umetnosti Jovana Milovanović sa koleginicom Biljanom Crvenković razgovara o tome kako se sećamo Jugoslavije.
-
63 Severnoafrički front bio je mnogo više od borbe u pesku - bio je to sukob strateških genija, poprište herojskih podviga i težak test izdržljivosti. Iako je često zasenjen većim bitkama u Evropi i na Pacifiku, njegova važnost za ishod Drugog svetskog rata ne može se potceniti. Ovaj konflikt, vođen između 1940. i 1943. godine, predstavljao je stratešku borbu za kontrolu nad Sredozemljem, Sueckim kanalom i bogatim naftnim resursima Bliskog istoka. Naši istoričari Nikola Đukić i Nikola Šipka istražiće ključne događaje, vojne taktike i najznačajnije ličnosti koje su oblikovale ovaj deo svetske istorije.
-
U ovoj epizodi istražujemo jedan od ključnih i najdramatičnijih trenutaka u istoriji Kraljevine Jugoslavije - atentat na kralja Aleksandra I Karađorđevića, izvršen 9. oktobra 1934. godine u Marseju. Kralj Aleksandar je 1929. godine uveo diktaturu s ciljem očuvanja jedinstva zemlje, verujući da će ideja jugoslovenstva prevazići duboke nacionalne i političke podele. Njegovi napori naišli su na snažan otpor nacionalističkih pokreta, koji su smatrali da je centralizacija vlasti ugrožavala identitete pojedinačnih naroda. U isto vreme, Kraljevinu Jugoslaviju potresale su ozbiljne ekonomske teškoće i političke intrige, stvarajući ambijent u kojem su tenzije samo rasle. Atentat u Marseju, organizovan uz podršku ekstremističkih organizacija, nije bio samo čin političkog nasilja već i simbol krize jugoslovenskog identiteta i neuspeha u izgradnji stabilnog državnog sistema. Kako su unutrašnji konflikti i globalne političke promene oblikovali sudbinu Kraljevine Jugoslavije? Da li je postojala mogućnost da se ovi konflikti izbegnu, ili je država bila osuđena na dezintegraciju? Ubistvo kralja Aleksandra izazvalo je šok na međunarodnoj sceni i uvelo Kraljevinu u period političke nesigurnosti. Na prestolu ga je nasledio maloletni kralj Petar II, dok je knez Pavle preuzeo ulogu namesnika. Ovaj period obeležen je unutrašnjim previranjima i rastućim pritiscima, kako u samoj Jugoslaviji, tako i u Evropi, koja se ubrzano kretala ka Drugom svetskom ratu. O uticaju Marsejskog atentata na politički pejzaž Balkana i širu evropsku scenu, o očuvanju kolektivnog sećanja na kralja i epohu, naša istoričarka umetnosti Jovana Milovanović razgovara sa Veselinkom Kastratović Ristić, muzejskim savetnikom iz Muzeja Jugoslavije i koautorkom izložbe "Čuvajte mi Jugoslaviju" posvećene Marsejskom atentatu. Kroz analizu ovog događaja, sagledavamo ne samo motive i organizaciju atentata, već i dublje procese koji su oblikovali sudbinu Kraljevine Jugoslavije u turbulentnim godinama pred globalni sukob.
-
63 - Podržite nas na Patreonu patreon.com/historycast Gladijatori nisu bili samo ratnici, već simbolična manifestacija moći, straha i odanosti publike. U krvavim arenama antičkog Rima robovi, ratni zarobljenici, ali i slobodni ljudi koji su jurili za slavom i bogatstvom, borili su se gotovo uvek do smrti. Njihove borbe nisu bile samo brutalna zabava - to su bile političke poruke, rituali koji su veličali snagu i kontrolu rimske elite. Oni su bili najsvetlije, ali i najmračnije zvezde Rima - superzvezde koje su živele na oštrici mača. Kroz vekove, gladijatori su inspirisali umetnike, pisce, filozofe i kasnije pop kulturu. Od epskih filmova "Spartak" i "Gladijator" do modernih serija i igara, njihova priča simbolizuje borbu za čast i slobodu. Čak i savremeni sportovi, borilačke veštine i predstave nose elemente tog dramskog naboja koji je osvajao rimske mase. Naši istoričari, Nikola Šipka i Ivan Drljača, istražuju fascinantnu evoluciju gladijatorskog mita - od krvavih borbi u starorimskim arenama do simbola otpora i hrabrosti u današnjoj kulturi - jer gladijatori još uvek žive, kako na velikim ekranima, tako i u pričama koje pričamo.
-
Samo da znate, pokrenuli smo naš Patreon! :) 🔗https://www.patreon.com/historycast
Nastavljamo serijal o Drugom svetskom ratu epizodom o jednom od najdramatičnijih i najdinamičnijih sukoba koje je svet ikada video, obeležen nasilnim imperijalnim ambicijama, masovnim stradanjem i geopolitičkim preokretima.
Drugi svetski rat u Aziji i na Pacifiku započeo je još 1937. godine, pre izbijanja globalnog sukoba, kada je Japansko Carstvo izvršilo invaziju na Kinu, što je označilo početak Drugog kinesko - japanskog rata. Tokom ove brutalne kampanje, milioni civila su stradali, a japanska vojska zauzela je velike delove Kine, uključujući Šangaj i prestonicu Nanking, gde su izvršeni masovni zločini poznati kao Nankinški masakr.
Japan je imao ambiciju da stvori "Velikoistočnoazijsku sferu koprosperiteta" - zonu dominacije koja bi omogućila pristup resursima i moć nad celim Pacifikom i Azijom. Kako su evropske sile bile zauzete ratom na Zapadu, Japan je iskoristio priliku da proširi svoju dominaciju nad kolonijalnim posedima, uključujući Indoneziju, Filipine, Maleziju i druge ključne tačke.
Ova agresivna ekspanzija doživela je svoj vrhunac kada su japanske snage napale američku mornaričku bazu u Perl Harburu 7. decembra 1941. što je označilo ulazak Sjedinjenih Američkih Država u rat. Napad je bio deo šire kampanje širenja japanske moći širom Pacifika i bio je uparen sa brzim osvajanjem teritorija, uključujući Hong Kong, Filipine i Singapur.
Ovaj period je bio obeležen munjevitim japanskim napredovanjem, koje je izazvalo globalnu reakciju. Bitka za Pacifik pretvorila se u pravi rat iscrpljivanja, koji će tokom narednih godina doneti velike preokrete u korist saveznika, ali i ostaviti trajne posledice u čitavom regionu. Rat u Aziji nije bio samo sukob za teritoriju, već i za kontrolu nad budućnošću geopolitičkog poretka.
Sa vama danas istoričari Nikola Đukić i Nikola Šipka, spremni da odgovore na vaša pitanja i zahteve.
-
Mona Liza, remek-delo Leonarda da Vinčija, ikona je renesanse i jedno je od najpoznatijih umetničkih dela na svetu. Slikana je od 1503. i navodno nije završena sve do Leonardove smrti 1519. godine, slika prikazuje zagonetni osmeh žene čiji identitet ostaje predmet rasprava - najčešće se veruje da je reč o Lizi Gerardini, supruzi firentinskog trgovca svilom. Istoričarke umetnosti Jovana Milovanović i Mina radovanović u današnjoj epizodi pokušavaju da razotkriju većinu tajni koje se kriju iza priča ispletenih oko najpoznatije slike na svetu.
-
61 O istoriji srpskog naoružanja, od kremenjača, sprednjača i fišeka sa barutom do izgradnje fabrike naoružanja Kraljevine Srbije u Kragujevcu, najveće na Balkanu, i posedovanja modernijeg naoružanja od Turske, Bugarske i Austrougarske monarhije, istoričar Nikola Đukić razgovara sa gostom Branislavom V. Stankovićem, vojnim istoričarem i piscem, autorom monografije "Srpska puška". Za vas koji lajkujete i komentarišete ovu epizodu je naš gost pripremio i poklon - knjigu - učestvujte i uživajte.
-
60 - Kleopatra VII Filopator, poslednja vladarka starog Egipta, postala je simbol egzotične lepote, pameti i zavodljivosti, iako njen istorijski značaj daleko prevazilazi te stereotipe. Rođena 69. godine p.n.e. iz moćne dinastije Ptolomeida, helenističkog porekla, vladala je kao kraljica Egipta od 51. do 30. godine p.n.e. Prepoznajemo je kao sposobnu vladarku i političkog stratega koja se borila da očuva Egipat nezavisnim od Rima, koristeći diplomatske saveze s najmoćnijim ljudima svog doba, Julijem Cezarom i Markom Antonijem. Dok su je antički autori, naročito Rimljani, često prikazivali kao opasnu zavodnicu koja je ugrozila mušku čestitost i moć Rima, Kleopatra je u stvarnosti bila mnogo više. Bila je visoko obrazovana, govorila je više jezika i posvetila se jačanju Egipta kroz vođenje državnih poslova i ekonomiju. Međutim, kroz vekove, Kleopatrina slika preoblikovana je kroz umetnost, literaturu i filmove – naročito holivudske – kao lepotice koja koristi svoje čari da bi vladala muškarcima. Idealizovali su je kao fatalnu zavodnicu izuzetne lepote, iako su antički izvori opisivali da njena privlačnost nije bila u fizičkom izgledu već u harizmi i inteligenciji. Ovaj spoj istorijskih činjenica i fikcije stvorio je mit o Kleopatri koji je živ i danas. O jednoj od najpoznatijih žena u istoriji, između mita i činjenica, danas naš istoričar Nikola Šipka razgovara sa koleginicom istoričarkom Delorijom Bunđa - Sajčić.
-
Ko je bila Katarina Ivanović i koliko je njen rad značajan za srpsku umetnost? Kakav je doprinos našoj umetničkoj sceni dala Beta Vukanović?
Koliko snažno, prkosno, teško i danas odjekuju reči Nadežde Petrović 'Ja hoću da sam slikar, a ne žena, žena ima dosta'?
Enigmatski obojene slike Milene Pavlović Barili i danas zbunjuju svojom simbolikom, a ovu srpsku, međunarodno priznatu umetnicu nikako ne možemo staviti ni u jedan kalup ili stil.
Šta je zajedničko najpoznatijim umetnicama koje su obeležile srpsku scenu kraja XIX i početka XX veka?
Zašto su žene, umetnice, uvek tretirane kao autsajderi i kroz vekove skrajnute na margine umetničkog sveta? Kako je došlo do toga da su tretirane kao 'lošije', i zbog čega im je institucionalno bilo onemogućeno da se školuju na akademijama?
Istoričarke umetnosti Jovana Milovanović i Isidora Savić govore danas o umetnicama koje su, i pored društvenih, u to vreme otežavajućih okolnosti, ostavile izuzetan pečat na srpskoj umetničkoj sceni i bile pioniri u mnogim segmentima života i rada koji se u to vreme smatrao 'muškim'.
🔔 Ne zaboravite da se pretplatite na HistoryCast i ostavite komentar – vaše mišljenje nam je važno!
-
U novoj epizodi HistoryCast-a, petoj o Drugom svetskom ratu, naši istoričari Nikola Šipka i Ivan Drljača vraćaju se u zimu 1941. godine, u trenutke kada se odlučivala sudbina ne samo Sovjetskog Saveza, već na razne načine i ishod Drugog svetskog rata.
Bitka za Moskvu nije bila samo borba za prestonicu, već epski sudar titana - Hitlerove vojske i sovjetskih branilaca.
Kako su sovjetski vojnici, suočeni sa nadolazećim nemačkim armijama i nemilosrdnim vremenskim uslovima, uspeli da obrane svoju prestonicu? Zašto je ovaj trenutak preokrenuo tok rata na Istočnom frontu ali i u čitavom svetu?
U ovoj epizodi saznaćete kako su Staljin i Crvena armija organizovali odbranu, zašto su nemačke snage predvođene Hitlerom potcenile rusku zimu, i koje su ključne ličnosti odigrale presudne uloge u ovoj dramatičnoj borbi.
Analiziramo strateške odluke, herojske priče i kako je Moskva postala simbol neuništive volje naroda.
-
58 - Otac srpske diplomatije i autor čuvenog 'Načertanija', Ilija Garašanin je tri decenije uticao na politiku kneževine i oblikovao viziju moderne Srbije u XIX veku. U ovoj epizodi istražujemo njegov uticaj na politiku, međunarodne odnose i stvaranje nacionalnog identiteta. Kako je ovaj srpski državnik, ministar, predsednik Vlade, predvideo budućnost Balkana i koliko su njegove ideje i dalje aktuelne? Garašanin je značajno unapredio međunarodni položaj Srbije kroz mudru politiku između velikih sila, poput Austrije, Rusije i Turske, u periodu kada je Srbija još bila pod Osmanskom imperijom. Nikola Šipka ugostio je ovim povodom kolege istoričare sa Filozofskog fakulteta, docenta Aleksandra Savića i prof. dr Miloša Jagodića.
-
Krajem dugog, dugog XIX veka, nestabilnog i haotičnog, dolaskom na vlast mladog Franje Josifa I, Beč postaje centar kreativnog i intelektualnog vrenja, ne samo Austrijskog Carstva već i čitave Evrope. Kroz pripovedanja istoričarki umetnosti Jovane Milovanović i Mine Radovanović fokusiramo se na trenutak kada Beč postaje kolevka ne samo umetničkih pokreta već i novih načina razmišljanja, utirući put modernoj Evropi.
-
57 - Istoričari Ivan Drljača i Nikola Šipka ponovo pričaju pričaju najzanimljivije i najteže ratne priče. Danas nas vode kroz ključne momente jedne od najambicioznijih i najdramatičnijih vojnih operacija u istoriji - Operaciju "Barbarosa", u još jednoj epizodi posvećenoj Drugom svetskom ratu.
-
56 - Danas zaranjamo u fascinantan svet srednjovekovne Srbije i jednog od najmoćnijih vladara tog doba - Stefana Uroša II Milutina. Njegova vladavina bila je obeležena neverovatnim usponima, burnim ratovima, ali i izuzetnim diplomatskim pobedama. U ovoj epizodi istražujemo kako je Milutin, ne samo uspeo da proširi granice Srbije, već i da izgradi zadužbine koje i danas krase Balkan. Ko je bio Milutin? Kakve je igre moći vodio sa Vizantijom? I kako je njegova politika uticala na sudbinu Srbije u narednim vekovima? Pridružite nam se dok otkrivamo priču o kralju, vladaru, ratniku i graditelju – Stefanu Urošu II Milutinu. O njemu večeras pričaju naši istoričari Ivan Drljača i Nikola Đukić.
-
Jovana nam se vratila punom snagom i sa Ivanom Drljačom razgovara o uticaju Karađorđevog lika i dela na politiku i kulturu Srbije, Jugoslavije i opet, Srbije.
- Näytä enemmän
