Episodes
-
De snelle val van president Assad in Syrië doet de wereld verbazen. In het machtsvacuüm willen verschillende partijen de macht grijpen. Volgens oud-diplomaat Ron Keller moeten wij Syrië de ruimte geven om een eigen regime op te bouwen, met steun van de internationale gemeenschap.
Luister ook | 'Politieke chaos Zuid-Korea is slecht nieuws voor Oekraïne'
Keller, voormalig ambassadeur in Rusland, Oekraïne, China en Turkije, noemt als oorzaak voor de val van Assad de oorlogen waar Hamas en Hezbollah in zitten samen met de terugtrekkende bewegingen van Amerika en Rusland. Europaverslaggever Geert Jan Hahn legt uit hoe dit de oorlog in Oekraïne beïnvloedt doordat Rusland zich nu nog meer alleen op Oekraïne hoeft te focussen. Voor de BNR Perestrojkast sprak hij met de Oekraïense ambassadeur in Nederland die binnenkort staatssecretaris van Buitenlandse Zaken in Oekraïne wordt.
Lees ook | Onzekerheid rond nieuwe leiding Syrië, 'Landen willen weten met wie ze zaken kunnen doen'
Zorgen om minderheden
Toch is het niet alleen maar hosanna in Syrië. Minderheden maken zich zorgen om hun positie. Eén van die groepen zijn de Koerden. Joël Voordewind was Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie. In die hoedanigheid maakte hij zich altijd hard voor de positie van de prowesterse christelijke Koerden. Voordewind hoort nu al berichten van Koerden die hun christelijke uitingen weg moeten halen.
Luister ook | Amerika Podcast
Bezoek Gabbard aan Assad wordt opgerakeld | Postma in Amerika
Tulsi Gabbard is Trumps beoogd hoofd van de inlichtingendiensten. Zij ging ooit op de koffie bij Assad in Damascus en dat bezoek wordt nu opgerakeld. En schoondochters spelen een opvallende rol in Washington deze week. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Antony Blinken, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, vatte de combinatie van hoop en twijfel na de staatsgreep in Syrië uitstekend samen. Wij willen de nieuwe machthebbers best erkennen, maar dan moeten ze zich aan de fatsoensregels houden: niet sektarisch, geloofwaardig, transparant en bereid om verantwoording af te leggen. Waar hij niet over repte – in elk geval nóg niet – was de opheffing van de sancties tegen Syrië. Kortom, de nieuwe junta die de rebellen hebben gevormd, heeft nog een hoop aan te tonen.
New York Times-commentator Thomas Friedman schreef: ‘Wat willen de rebellen eigenlijk? Een pluralistische democratie of een islamitische staat? De geschiedenis leert ons dat hardline islamisten doorgaans winnen’. De Israëliërs namen het zekere voor het onzekere, voerden de afgelopen dagen in Syrië 350 bombardementen uit op militaire bases, lanceerinrichtingen, opslagplaatsen voor chemische wapens, en brachten een groot deel van de Syrische oorlogsvloot tot zinken. Ze bezetten ook het niemandsland aan de Syrische kant van de grens, de eerste keer sinds de Jom Kipoeroorlog van 1973 dat ze de bestandsovereenkomst schonden. De Arabische wereld reageerde woedend, maar de Amerikanen en Russen bleven opmerkelijk stil – de Amerikanen omdat die zelf op Syrisch grondgebied dertig bombardementen uitvoerden, en de Russen omdat die, na hun afgang als bondgenoot van Assad, alleen nog oog hebben voor het behoud van hun marine- en luchtmachtbases in Syrië.
Hoezeer Israël de nieuwe machthebbers ook wantrouwt, het staat buiten kijf dat de machtsovername nooit was gelukt als Israël Hezbollah in Syrië en Libanon, maar vooral Iran niet had verpletterd. Alle geopolitieke ogen zijn dan ook gericht op Teheran. Overleven de feitelijke machthebber, Khamenei, en zijn zwaargehavende Revolutionaire Garde deze blamage, of ziet de gematigde flank, met kopstukken als vicepresident en oud-buitenlandminister Zariv, een kans?
De andere grote winnaar is Turkije, belangrijkste steunpilaar van de rebellen, dat zijn doelstelling bereikt door de macht in het Koerdische gebied in Syrië geheel over te nemen, en ongehinderd jacht kan maken op de prowesterse Koerden in die regio. Veelzeggend was het commentaar van de aantredende nieuwe president van hun vroegere bondgenoot Amerika: ‘Syrië is een bende, maar het is niet onze vriend. De VS moet er niets mee te maken willen hebben. Dit is niet ons gevecht. Laat ze hun gang gaan, blijf erbuiten’. Geen idee wat Trump van plan is met de negenhonderd Amerikaanse soldaten die tot de huidige dag in Syrië IS blokkeren.
Het klinkt allemaal erg cynisch, en dat zou het niet moeten zijn. Het schrikregime van Assad is verdreven, in Turkije staan vluchtelingen te trappelen om terug te keren, in Nederland komt dat ook op gang. Goed voor de vluchtelingen, en goed voor onze eigen politieke verhoudingen. Want hadden wij niet een klein probleempje met migratie?
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Episodes manquant?
-
President Yoon van Zuid-Korea heeft gegokt en verloren door de staat van beleg uit te roepen. Inmiddels hangt zijn lot aan een zijden draadje. Volgens hoogleraar Koreastudies Remco Breuker is dit een overwinning voor de Zuid-Koreaanse democratie, maar heel slecht nieuws voor het Westen, en dan met name voor Oekraïne.
Luister ook | NAVO-bondgenoot Amerika is niet verloren met Trump
Breuker wijst erop dat Yoon internationaal gezien erg succesvol is, maar in het binnenland wordt hij uitgekotst. Yoon haalde de banden met Amerika en Europa verder aan en steunt Oekraïne fanatiek, nu Noord-Koreaanse militairen aan Russische zijde vechten. De oppositie ziet hier echter niets in en wil juist meer toenadering zoeken tot China. 'Het is zeer slecht nieuws voor Oekraïne.'
Lees ook | Zuid-Koreaanse president mag van regeringspartij aanblijven na geflopte coup
China heeft liever Trump dan Harris
China bereidt zich voor op de terugkeer van Donald Trump. Ondanks de dreigingen met nieuwe heffingen door Trump zijn de Chinezen helemaal niet bang. 'Met Trump weten ze waar ze aan toe zijn', zegt sinoloog en strategisch adviseur bij China Inroads Valérie Hoeks. Biden zette Trumps anti-Chinabeleid eigenlijk voort en Trump gaat er nu zelf weer een schepje bovenop doen.
Lees ook | Geen handelsoorlog tussen EU en VS onder Trump
Oekraïne is de oorlog aan het verliezen: wat heeft het land nu nodig?
Europa-verslaggever Geert Jan Hahn was deze week op de NAVO-top in Brussel met de ministers van Buitenlandse Zaken. Er heerst enig pessimisme over de kansen voor Oekraïne. Minister Brekelmans van Defensie zegt zelfs dat Oekraïne aan het verliezen is.
Luister ook | Amerika Podcast
Biden wekt ook binnen eigen partij ergernis met gratieverlening | Postma in Amerika
Ook Democraten uiten zich kritisch over de gratieverlening van Hunter Biden door zijn vader, president Joe Biden. Toch volgen er mogelijk nog meer gratieverleningen. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
In het voorjaar van 1982 liet Hafez al-Assad, vader en voorganger van de huidige Syrische president Bashar al-Assad, de stad Hama met de grond gelijk maken. Zo’n 20.000 burgers werd neergemaaid en in massagraven gegooid, die vervolgens met bulldozers werden geëgaliseerd. Een groot deel van de stad leek op een aantal voetbalvelden, waar hier en daar nog een hand of knie uitstak. Wat hadden de slachtoffers misdreven? Zij waren opstandige soennieten, gelieerd aan de Egyptische Moslimbroederschap.
New York Times commentator Thomas Friedman ging er destijds, toen nog als correspondent, kijken en bedacht de term ‘Hama-regels’ voor leiders in de Arabische wereld: ‘regeer door middel van angst, plant angst in de harten van je mensen door duidelijk te maken dat je volgens geen enkele regel speelt, zodat ze er nooit, nooit, nooit over peinzen om tegen je te rebelleren’. Assad jr. houdt zich al dertien jaar aan de ‘Hama-regels’, sinds hij demonstraties tegen zijn regime keihard neersloeg. De demonstranten, veelal soennieten, maar ook Koerden, Yazidi’s, Druzen, Assyriërs en talrijke andere minderheden, voelden zich geïnspireerd door wat toen de Arabische Lente heette. Assad, zelf Aleviet – een liberale sjiitische stroming – die een broze coalitie vormde met de christenen, voelde zich bedreigd en startte een burgeroorlog waarin hij geen middel schuwde, inclusief chemische wapens, en die inmiddels 600.000 mensen het leven heeft gekost. Zijn krijgsmacht stelde niet veel voor, maar bondgenoot Iran stuurde eenheden van de Revolutionaire Gardes en Hezbollah, en bondgenoot Rusland stuurde zijn luchtmacht.
De Russisch-Iraanse actie leidde tot verpulvering van delen van het land, en in het bijzonder de historische stad Aleppo. In 2020 leidde Russisch-Turkse bemiddeling tot een staakt-het-vuren. Omdat Israël de slagkracht van Iran en Hezbollah nu stevig heeft verminderd, durfden rebellen van Tahrir al-Sham, een wat minder fanatiek broertje van Al Qaeda, het aan om een poging te doen de stad te heroveren. Het ziet ernaar uit dat het lukt. De Russische luchtmacht kwam meteen in actie, maar die heeft te weinig materieel en mankracht om tegelijkertijd in Oekraïne en Syrië te vechten. Iraakse pro-Assad-milities zijn ook geen partij voor de rebellen.
Een groot deel van de bevolking van Aleppo is blij met de rebellen , terwijl Assad het zich niet kan veroorloven om de op één na grootste stad in het land te verliezen en de ‘Hama regels’ zal toepassen. En dus kijken we naar de herleving van een conflict dat we een beetje waren vergeten. Politiek en journalistiek doen immers aan selectieve verontwaardiging. Na de Russische invasie in Oekraïne, en zeker sinds het uitbreken van de Gaza- en Libanonoorlogen, is Syrië aan onze aandacht ontsnapt. De Syrische bevolking verdient beter. En het is wel degelijk ook ons probleem, want reken maar op een nieuwe stroom vluchtelingen.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Deze week vergaderde de NAVO in Montréal over de oorlog in Oekraïne en de toekomstige relatie met Trump. Derk Boswijk, CDA-kamerlid en lid van de Parlementaire Assemblee van de NAVO, was hierbij en sprak met de Oekraïense en Amerikaanse delegatie. Invloedrijke Republikeinen vertelden hem dat de soep niet zo heet gegeten wordt en dat we de Amerikanen zeker niet moeten afschrijven als NAVO-bondgenoot.
Ondanks dat Trump van de daken schreeuwde dat Oekraïne de zorg is van Europa, lijken zijn republikeinse collega's wel bereid om de Oekraïners te hulp te schieten, aldus Derk Boswijk, CDA-kamerlid en lid van de Parlementaire Assemblee van de NAVO.
Luister ook | Militaire NAVO-leider Bauer: ‘Bedrijven moeten voorbereiden op oorlogstijd’
Trump heeft Keith Kellogg, voormalig nationaal veiligheidsadviseur, als de nieuwe Oekraïne en Rusland gazant aangewezen. Volgens Europa-verslaggever, Geert jan Hahn, wordt hij écht alleen ingezet op deze oorlog en dit is bijzonder. Deze keuze verbaast Boswijk niet, want Kellogg weet als geen ander wat er allemaal op het spel staat.
Lees ook | ‘Nieuwe regering-Trump wordt chaos met hem als koning’
Al een jaar wordt gespeculeerd over een staakt-het-vuren met Hamas, maar tot op de dag van vandaag is dat nog niet gelukt. Nu is er wel een staakt-het-vuren tussen Israël en Hezbollah. Hamas staat met zijn rug tegen de muur en doelt ook op een staakt-het-vuren met Israël. Maar wat betekent dit eigenlijk voor Gaza? Jan van Benthem, buitenlandcommentator van Nederlands Dagblad, vertelt ons meer over hoe dit eruit zou zien.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Af en toe worden we op onze eigen bijziendheid gewezen. Zoals nu, door de publicatie van de memoires van Angela Merkel. Ze was 16 jaar bondskanselier van Duitsland, werd in binnen- en buitenland op handen gedragen en gezien als de enige echte Europese leider, maar viel van haar voetstuk toen, vlak na haar aftreden, Rusland voor de tweede keer Oekraïne binnenviel. Ze had het allemaal fout gezien, en was zo ongeveer medeschuldig aan Poetins oorlog.
Ze hield in 2008 toetreding van Oekraïne tot de NAVO tegen. Ze was mild toen Poetin in 2014 voor de eerste keer Oekraïne binnenviel en meende dat met de Minsk Akkoorden te kunnen oplossen. Ze bood, onder het motto ‘Wir schaffen das’, in 2015 vluchtelingen een plekje onder de Duitse zon. Ze hield, tot grote woede van Donald Trump en Joe Biden, vast aan de import van goedkoop gas uit Rusland via de Nord Stream-pijpleiding. Ze probeerde, in de Duitse traditie sinds Willy Brandt, de relatie tussen Rusland en het Westen te redden. Applaus? Jazeker, toen wel. Nu wordt ze verguisd en snapt daar, zoals ze tegen de BBC zei, niets van. Het was immers allemaal in het Duitse, maar ook in het Europese belang geweest. Toch?
Hoe zat het met ons zelf? Maakten wij ons in 2007 en 2008 druk over Oekraïens lidmaatschap van de NAVO, dat George W. Bush eiste en Angela Merkel bestreed? Waren wij het niet die in 2016 Poetin verwelkomden in de Amsterdamse Hermitage om 400 jaar betrekkingen te vieren? En waren wij het niet die in datzelfde jaar in een referendum tegen het EU-associatieverdrag met Oekraïne stemden? Was het niet de Gasunie – dus de Nederlandse staat – die voor 9 procent eigenaar was van Nord Stream, en dat belang pas in 2023 van de hand deed? Waren wij niet, net als Duitsland en andere Europese landen, verslaafd aan het goedkope Russische gas? En zijn er onder ons niet ook velen die Mutti Merkel stiekem best terug zouden willen, in plaats van de klungelende Olaf Scholz?
‘Vrijheid’ heet Merkels autobiografie. Grondig en volledig, zoals dat een Duitser betaamt – dus 700 pagina’s lang. Ze is een markante vrouw. Duitsland glijdt economisch de afgrond in, met de catastrofale problemen bij Volkswagen als metafoor. Is dat allemaal haar schuld? En als dat zo is, waarom is ze dan 16 jaar ook door ons op handen gedragen? Was het onze bijziendheid? Of was het gemakzucht, want meerijden op de Duitse bagagedrager was makkelijk. We omschreven het zo: Nederland is een Duitse provincie, Rotterdam en Vlissingen zijn Duitse havens. Het is prettig zakendoen met de Duitsers. Gemakzucht? Of hypocrisie.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Trump is voorlopig nog niet geïnaugureerd, maar bemoeit zich nu al met het buitenlandbeleid van de Verenigde Staten. Direct - door een nieuwe Director of National Intelligence aan te dragen die eerder met Poetin belde. En indirect - want opeens is er tóch toestemming van huidige president Biden om de Amerikaanse langeafstandsraketten op Russische doelen te gebruiken.
Wat betekent dit voor Oekraïne en de koers van Europa? Te gast is Sabine Mengelberg, universitair docent internationale veiligheidsstudies aan de Nederlandse Defensie Academie.Luister ook | Vermoeide Oekraïners zijn blij met Trump
Failliet van de klimaattop?De leiders van de G20-landen hadden deze week een duidelijke boodschap aan de onderhandelaars op de COP29 – kom tot een haalbaar financieel doel. Maar het resultaat was een document zonder bedrag. Stientje van Veldhoven, vicevoorzitter van het World Resources Institute, was op de top in Bakoe en nu te gast.
Luister ook | Landen op klimaattop houden elkaar nog in houdgreep over geld
Het dansje van Trump
De presentatoren van het bekende tv-programma Morning Joe gingen met Trump praten. En daar krijgen ze nu voor op hun kop. En waarom doen sporters hetzelfde dansje als Trump op het veld? Jan Postma vertel het ons vanuit Washington.
Luister ook | #269 Trumps MAGA-teamSee omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Toen na de Russische invasie in Oekraïne de westerse hulp op gang kwam, eerst met knullige onzin als helmen, maar al spoedig met serieus afweergeschut, en zware artillerie, zei Sergei Lavrov, de Russische minister van Buitenlandse Zaken, dat het in feite een conflict was tussen Rusland en de NAVO. Dat stuitte op westers hoongelach – het was hulp aan een bevriend land tegen een barbaarse agressor – maar helemaal ongelijk had hij niet.
Terwijl Oekraïners en Russen met duizenden tegelijk sneuvelden, ging de politieke discussie over de definitie van betrokkenheid. Wapens leveren? Geen bezwaar. Met die wapens op Russische doelen laten schieten? Nee, dat niet. Boots on the ground? Daar kwam weer dat bekende diplomatieke cliché: nee, dat overschrijdt een rode lijn.
Rusland is zelf geen haar beter en vormt, met grote wapenleveranties van bondgenoten Noord-Korea, Iran en waarschijnlijk ook China, en met bondgenootschappelijke Noord-Koreaanse boots on the ground, de nieuwe as-mogendheden die uit zijn op het Westen.
De Amerikaanse regeringswissel leidt tot een Oekraïense capitulatie. Donald Trump noemt het, zoals bij alles, een ‘deal’, maar die houdt in dat Rusland de Krim en de vier geannexeerde provincies mag houden, in ruil voor een wapenstilstand voor onbepaalde tijd. Joe Biden, op alle fronten uitgespeeld, heeft in blessuretijd nog toestemming gegeven om Amerikaanse artillerie in Oekraïne te gebruiken voor het schieten op Russische doelen, maar het is te weinig en te laat. Het is een surrealistische situatie. Grondwettelijk is er tot 20 januari maar één president, Joe Biden. Maar Trump is op volle kracht bezig met zijn kabinetsformatie en duwt zijn voorganger hardhandig van het podium. De ploeg die verantwoordelijk wordt voor het buitenlands beleid, met Marco Rubio als minister en Tulsi Gabbard als Directeur Nationale Veiligheid – de chef van alle 18 inlichtingendiensten – streeft naar rechtstreeks overleg met Poetin en een opdeling van Oekraïne.
Groot als de westerse hulp aan Oekraïne bij tijd en wijle is geweest, het was nooit genoeg en altijd te laat. Westerse regeringen hebben Oekraïne nooit de middelen en de steun gegeven om écht van Rusland te kunnen winnen, en Rusland nooit materieel en militair helemaal afgeknepen. In die zin is de route die Trump wil inslaan misschien ook wel een opluchting voor de Oekraïners. Duizend dagen droefenis is welletjes. Zelensky beseft dat en weet wat hem te wachten staat. Voor het eerst spreekt hij over een diplomatieke oplossing. De handdoek in de ring is het net niet, maar het scheelt niet veel.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Europese landen zien het, met de nieuwe Amerikaanse president Trump, somber in voor Oekraïne. In deze aflevering verdiepen wij ons in hoe de Oekraïners kijken naar de komst van de nieuwe presidentskandidaat.
Maar de Oekraïners zijn helemaal niet zo somber over de komst van Donald Trump. Ze zijn oorlogsmoe en willen dat er nu keuzes worden gemaakt, aldus Jeroen Ketting, ondernemer en oprichter van Lifeline Ukraine. Onder de Democraten krijgen de Oekraïners net genoeg 'om te blijven leven óf om langzaam te sterven', aldus Ketting die in Kherson met de de vermoeide bewoners besprak.
Luister ook | ‘Dit is slecht nieuws voor Europa. We gaan een hoge prijs betalen'
In Europa zelf lijkt juist de complete paniek toe te slaan, legt Europaverslaggever Michal van der Toorn, uit. De Europese leiders lijken opeens te zijn wakker geschud en verkondigen stuk voor stuk hun steun aan Oekraïne. Het lijkt bijna alsof de verkiezingsuitslag een totale verrassing voor hen was.
Luister ook | Economische crisis in Duitsland: 'Merkel heeft economie nooit veranderd'
De Duitse kabinetscrisis leidt tot nieuwe verkiezingen in februari. Kan Duitsland nog van moddergooien terugkrabbelen naar economische welvaart? Daarover praat ik met Otto Fricke, Bondsdaglid namens de FDP. Of zijn eigen partij de kiesdrempel gaat halen, dat is nog even de vraag zegt Fricke zelf.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Wie klimaatverandering nog steeds ontkent, is onnozel, wie hijgerig dramt over deadlines en het te lage tempo van maatregelen is een dweperige dominee, wie gelooft in het succes van klimaattoppen is niet goed bij zijn hoofd – of beter gezegd bij zijn COP. Net als al die andere COP-toppen is die in Baku gedoemd te mislukken. Ja, maar Parijs was toch een doorbraak, zeggen de gelovigen. O ja, en hoeveel is daarvan verwezenlijkt?
Het wemelt van de rariteiten. Bij de vorige COP waren er 80.000 deelnemers en bezoekers, met een magistrale ecologische voetafdruk. Dat vonden de organisatoren ook een toefje te veel, dus aan deze, in Azerbeidzjan, doen ‘maar’ 40.000 mensen mee. En die komen niet met de trein of op de fiets. Maar de belangrijkste kopstukken ontbreken. Biden komt niet, net als de vorige keer, Xi Jinping is ook absent, evenals Macron (ondanks de symboliek van de Parijse akkoorden).
De staatshoofden van Rusland, India, Indonesië, Canada en Brazilië ontbreken. De groep van ongebonden landen, de G77, eist, samen met China, een vergoeding van 1.300 miljard dollar voor de financiering van klimaatprogramma’s. China wordt officieel nog steeds beschouwd als ontwikkelingsland, wat natuurlijk te bizar voor woorden is.
Maar de olifant in de kamer, binnenkort ’s werelds machtigste man, die met dat oranje haar, gelooft dat klimaatbeleid apekool is, wil dat de VS hun positie als grootste olieproducent ter wereld vergroten, en koestert het motto ‘drill, baby, drill’. En het laatste dat hij wil hij geld uitgeven aan arme landen om klimaatprogramma’s op te zetten waarin hij zelf niet gelooft.
‘Als we nu niet onmiddellijk ingrijpen, gaat de wereld ten onder’ is een slogan die vooralsnog in de grootste landen geen indruk maakt. Wie zich echt zorgen maakt, moet het zoeken in het verder overtuigen van de private sector. Ondernemers snappen het beter dan bestuurders en activisten. Het idee dat de regeringen van 193 landen er op een bijeenkomst in Baku uit komen, heeft een bord voor zijn COP – met een C.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Donald Trump keert op 20 januari 2025 terug in het Witte Huis. In deze aflevering van BNR De Wereld bespreken we de gevolgen voor Amerika, maar ook voor de rest van de wereld en dus ook voor ons.
Allereerst over de verkiezingen zelf. Amerikanist Koen Petersen vindt dat de peilingen er enorm naast zaten, want close was het absoluut niet tussen Harris en Trump. Bernard Hammelburg spreekt met Petersen over de geopolitieke koers van Amerika en wat dat onder meer voor Europa en China betekent.
Luister ook | 'Europa investeert te weinig in nieuwe technologieën'
In Europa zelf wordt het nieuwe presidentschap van Trump als een gegeven gezien. Europaverslaggever Michal van der Toorn legt uit dat Trump ook als een kans wordt gezien voor Europa om op eigen benen te staan. Eén Europese leider zit in ieder geval gebakken: de Hongaarse premier Viktor Orban.
Luister ook | Trump wil oorlog Midden-Oosten 'snel beëindigen', maar zo makkelijk is dat niet
Voor veel Iraniërs in het buitenland is de keuze voor Trump goed nieuws, legt hoogleraar Afshin Ellian uit. Veel mensen uit de Iraanse diaspora zijn fan van Trump. Volgens hem was het Trump die Iran echt op zijn plek wilde zetten. Hij verwacht dan ook dat Khamenei en consorten niet blij zullen zijn met de uitkomst van de verkiezingen.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
De Europese industrie heeft het steeds moeilijker tegen grote reus China. Volgens GroenLinks-PvdA-Europarlementariër Mohammed Chahim kom dat Europa te weinig investeert in nieuwe en opkomende technologieën. Dit in tegenstelling tot China. Bernard Hammelburg gaat met hem in gesprek.
Luister ook | Bert Koenders: Palestina erkennen, maar zonder Hamas
De man die mede voor die vergroening moet zorgen is klimaatcommissaris Wopke Hoekstra. Volgende week wordt hij weer verhoord door het Europees Parlement over zijn ideeën. Europaverslaggever Michal van der Toorn legt uit hoe die hoorzittingen werken en Chahim legt uit wat hij van Hoekstra wil weten.
Leest ook | Georgische president weigert te getuigen voor kieskommissie, 'omkering van zaken'
Verkiezingsfraude in Georgië?
De oppositie weet het zeker: in Georgië is sprake van verkiezingsfraude. Regeringspartij Georgische Droom won de verkiezingen verrassend. De partij wil bij de EU, maar heeft ook sterke banden met het Kremlin. Onze correspondent Joost Bosman legt uit welke bewijzen voor fraude en zei en wat de regeringspartij wil.
Luister ook | Amerika Podcast
Bidens 'garbage' ontploft in gezicht van Harris | Postma in Amerika
President Biden heeft een grote blunder gemaakt door het woord 'garbage' te gebruiken als reactie op de uitspraak op de Trumps rally in New York. De Republikeinen willen dat minder dan een week voor de verkiezingen flink uitbuiten.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Tussen de Amerikaanse verkiezingen, Oekraïne en het Midden-Oosten is het nieuws uit Japan een beetje in de verdrukking geraakt. Ten onrechte. De miskleun van premier Ishiba om vervroegde verkiezingen uit te schrijven en dan de meerderheid te verliezen is meer dan een lokale politieke tyfoon. Japan is niet alleen de derde economie ter wereld, maar ook een strategische bondgenoot in de groeiende rivaliteit met China.
Je kunt je afvragen of Japan wel helemaal een democratie is. Tijdens de Amerikaanse bezetting na de Tweede Wereldoorlog liet de Amerikaanse onderkoning generaal Douglas MacArthur door een groep uit Harvard overgevlogen rechtsstudenten een grondwet schrijven die hij aan de keizer en diens coterie opdrong. Allemaal oorlogsmisdadigers, want daaruit bestond de politieke elite, en oppositie was er niet. De Liberaal Democratische Partij , die al spoedig ontstond, is – op een incidentele onderbreking na – feitelijk altijd aan de macht geweest. Een grote, conservatieve volkspartij, die zich naadloos ontpopte als een soort natuurlijke opvolger van de keizerlijke dictatuur.
Japan kent een coalitiesysteem, waarin de LDP altijd de boventoon voerde, al was er vaak een kleinere partij nodig om aan een meerderheid te komen. Er is nu vrijwel geen coalitie denkbaar waarin Ishiba premier kan blijven. Tegelijkertijd heeft de grootste oppositiepartij, de liberale CDPJ onder leiding van oud-premier Yoshihiko, te weinig gelijkgestemde partijen om een meerderheidskabinet te vormen. Het lijkt allemaal een beetje op de Nederlandse coalitieperikelen.
Het verschil is dat de westerse wereld groot belang heeft bij stabiliteit in Japan. Dat was al zo toen MacArthur in 1945 Japan niet wilde zien als de wrede bondgenoot van Hitler-Duitsland, maar als een strategische partner in de kersverse Koude Oorlog. Over de tussen de 25 en 40 miljoen slachtoffers van de Japanse bezetting in Azië werd nauwelijks gesproken. In die schijnwereld paste een volkspartij op wie Amerika kon rekenen.
Nu is de vijand China, wat aansluit bij honderden jaren Japanse geschiedenis waarin de animositeit met China een hoofdrol speelde. Nu heeft het Westen, Amerika voorop, een partner nodig die een front helpt vormen tegen de Chinese opmars en het groeiende conflict over Taiwan en de Zuid-Chinese Zee. Op het Japanse eiland Okinawa heeft Amerika een legermacht van 55.000 man en een indrukwekkende zee- en luchtmacht. Volgens de Japanse grondwet zorgen de VS, als Japan in oorlog raakt, voor de Japanse defensie.
Wij kunnen onze schouders ophalen over de politieke chaos in Japan, want, tja, wat kunnen wij eraan doen? Maar het is een beetje zoals de Amerikaanse verkiezingen: het wordt hoogstwaarschijnlijk Trump, maar ja, wat kunnen wij eraan doen? Het antwoord is: wakker worden, als EU actief meedoen aan de samenwerking tussen het VK, Nieuw-Zeeland en Australië. Veiligheid in die regio is van levensbelang – ook voor ons.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
De escalatie in het Midden-Oosten heeft enorme gevolgen voor de hele wereld en daarom moet Nederland nu actie ondernemen, vindt Bert Koenders, voorzitter van de AIV en oud-minister van Buitenlandse Zaken. Nederland moet de Palestijnse staat zo snel mogelijk moet erkennen. Maar wel onder één voorwaarden: een nieuw breed gedragen Palestijns leiderschap. Nederland en Europa kunnen geen staat erkennen die vastgehouden worden door Hamas.
De eerste verantwoordelijkheid ligt volgens hem bij de Arabische wereld zelf, maar dit betekent niet dat wij kunnen afwachten. Volgens Bert Koenders, voorzitter van de AIV en oud-minister van Buitenlandse zaken, is het tijd om wakker te worden en te beseffen dat er een nieuwe machtsorde is in de wereld. Het conflict leidt te veel af van de andere problemen in Europa.
Luister ook: Kabinetsadvies erkenning Palestina valt slecht: ‘Beloning van wandaden terroristische organisaties’
Een echt gezamenlijk standpunt over Palestina lijkt er in zowel West- als Oost- Europa niet te zijn, merkt Europa verslaggever Michal van der Toorn, op. Toch zijn de belangen van het continent erg groot. Van der Toorn vraagt Bert Koenders wat Europa moet doen om minder passief te zijn.
Lees ook: BRICS wil onafhankelijk zijn van Westen, maar deelnemers moeten wél westerse cash meenemen
De BRICS-top in Kazan
In grote getalen zijn de wereldleiders bijeen op de BRICS-top in het Russische Kazan. President Poetin is de host van deze top en dit is een overwinning an sich, want vorig jaar kon hij er niet bij zijn. Maar ook de BRICS lijken steeds meer grond te winnen, want zelfs NAVO-lid Turkije wil toetreden.
Luister ook | Amerika Podcast
Obama rapt Eminem | Postma in Amerika
De Democraten zetten alles op alles in de slotfase van de verkiezingen en zetten de grote sterren in. Obama liet zich zelfs in Detroit inspireren na de komst van Eminem en trok zijn eigen rap-kunsten uit de kast. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.
Binnenkort staan Jan en Bernard samen in het theater, met Laila Frank. Meer info en tickets vind je hier: https://www.haagschcollege.nl/usaverkiezingsshow
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Aziatische soldaten die meedoen aan een oorlog in Europa, dat is bepaald geen alledaagse ontwikkeling. De komst van minstens 10.000 Noord-Koreanen als versterking van de Russische krijgsmacht brengt de positie van Oekraïne nog meer in het nauw, en maakt EU- en NAVO-lidstaten behoorlijk nerveus. Zoiets is nooit eerder vertoond, zeggen ze. Ten onrechte.
In de Eerste Wereldoorlog kwamen bijna twee miljoen Aziaten naar Europa en het Midden-Oosten, sommige als fabrieksarbeiders, maar de meeste als soldaten in de loopgraven. Ze vochten voor de ‘goede’ kant, de geallieerden van toen: Rusland, Japan, Italië, Engeland, Frankrijk en Amerika. Van de zomer voerde Belarus met een groot contingent Chinezen militaire oefeningen uit op nog geen drie kilometer van de Poolse, en minder dan dertig kilometer van de Oekraïense grens. Dat betekent niet dat China bereid zou zijn om te gaan meevechten, maar geruststellend was het bepaald niet.
Of de komst van tienduizend Noord-Koreanen naar Rusland nu een primeur is of niet, het is zeer verontrustend. Vergeleken met de tienduizenden manschappen die Rusland in de oorlog tegen Oekraïne verliest is het bij lange na niet voldoende. Maar het precedent is er. En Noord-Korea heeft een krijgsmacht van ruim een miljoen soldaten, die veel trainen en prachtig in de paradepas kunnen marcheren, maar gevechtservaring ontbreekt. Als ze niet als kanonnenvlees sneuvelen op het Oekraïense slagveld, doen ze bij de Russen broodnodige gevechtservaring op, wat weer slecht nieuws is voor Zuid-Korea. Bovendien eist Kim Jong-un, behalve veel geld, ook compensatie in de vorm van geavanceerde wapens, zoals tanks en gevechtsvliegtuigen.
Het is ongetwijfeld ook een Russische tegenzet. Oekraïne trekt zich niets meer aan van de Amerikaanse terughoudendheid en valt nu met drones doelen in Rusland aan, tot aan Moskou toe. Amerika kondigde deze week een nieuwe zending hoogwaardige wapens voor Oekraïne aan, en de verwachting is dat Biden zijn verzet tegen het beschieten van doelen in Rusland spoedig zal opgeven. Daarmee raakt de oorlog in Oekraïne in een nieuwe fase, die gaat duren tot 20 januari 2025 om 12.00 uur, als Donald Trump wordt ingezworen. Want daar ziet het naar uit.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
De Duitse economie zit diep in de problemen. Volkswagen is daar het toonbeeld van. Volgens Carsten Brzeski, hoofdeconoom van ING Duitsland, heeft Duitsland de afgelopen tien jaar zitten slapen. Hij noemt Duitsland 'naïef' en verwijt Angela Merkel dat zij in haar 16-jarige regeerperiode niets heeft veranderd aan de economie.
Olaf Scholz kwam volgens Brzeski met hele goede plannen om Duitsland verder te brengen. Maar in de praktijk is er van zijn plannen weinig terechtgekomen. Brzeski wijt dat aan het handhaven van de Duitse schuldenrem.
Luister ook | 'De alarmbel klinkt in Centraal- en Oost-Europa'
De situatie in het Midden-Oosten
Tijdens de uitzending kwam het bericht naar buiten dat Israël Hamasleider Sinwar zou hebben omgebracht. Voormalig minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal reageert en hij beschouwt de huidige ontwikkelingen in de strijd van Israël met Hezbollah en Hamas.
Lees ook | Terwijl asielaanvragen dalen, slaan EU-landen steeds hardere toon aan: 'Voor de bühne
Migratieplannen op de EU-top
Op de EU-top in Brussel ziet Europaverslaggever Michal van der Toorn dat het, naast Oekraïne en het Midden-Oosten, toch vooral over migratie gaat. Het Nederlandse voornemen om te kijken naar het onderbrengen van migranten in Oeganda leidt tot wisselende reacties in Brussel. Van der Toorn sprak erover met premier Dick Schoof.
Luister ook | Amerika Podcast
Jimmy Carter (100) heeft gestemd | Postma in Amerika
Het was zijn laatste wens en het is hem gelukt. Oud-president Jimmy Carter heeft kunnen stemmen op Kamala Harris. Wellicht geeft zijn stem de doorslag in zijn thuisstaat Georgia waar Harris en Trump nek-aan-nek gaan. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
In diplomatiek opzicht is de oorlog in het Midden-Oosten voor Amerika tot nu toe een opeenstapeling van missers. Israël en Hamas hebben alle pogingen om tot een bestand te komen gesaboteerd, Hezbollah en Israël negeerden Joe Bidens oproep om het streven naar elkaars vernietiging op te geven. Als Amerika de gemoederen niet weet te sussen, kan niemand het.
Vandaar dat Washington de bakens verzet. In de slag met Hezbollah kiest Biden min of meer openlijk de kant van Israël, om drie redenen. In de eerste plaats vanwege het door de New York Times opgespoorde bewijs dat de aanvallen door Hamas, Hezbollah en Iran op Israël jarenlang minutieus waren voorbereid en gecoördineerd. In de tweede plaats om Hezbollah militair dusdanig te verzwakken dat Iran, de feitelijke bevelhebber, zoveel slagkracht verliest dat een aanval door Israël – met Amerikaanse hulp – het land vleugellam maakt. Vernietiging van Iraanse drone- en raketfabrieken zou leveranties aan Rusland verstoren, en daarmee ook de positie van Oekraïne verbeteren.
In de derde plaats ziet Biden een goede kans om in te grijpen in Libanon, dat met een machteloos demissionair kabinet, enorme corruptie en een economisch infarct stuurloos is. De belangrijkste oorzaak, zei oud-premier Fouad Siniora onlangs tegen de BBC, is dat Libanon is gekaapt door Hezbollah, en daarmee door Iran. Biden deelt die mening, en hoewel hij aanvankelijk de Israëlische opmars tegen Hezbollah trachtte te voorkomen, doet hij bij nader inzien liever mee.
Vandaar het recente Amerikaanse besluit om Israël geavanceerde afweerraketten te leveren, naast het enorme pakket offensieve wapens dat het land al ontving. Sterker nog: sinds de aanval van Hamas op 7 oktober is Israël opgeklommen tot het land dat sinds de Tweede Wereldoorlog meer Amerikaanse militaire hulp heeft ontvangen dan welk ander land ook.
Hoe het beleid van Biden de presidentsrace tussen Trump en Harris zal beïnvloeden valt nog te bezien. Een harde dreun tegen Iran spreekt in elk geval beiden aan. Wat helemaal onderaan de lijst met doelen is terechtgekomen is het lot van de gijzelaars. De hoop op hun vrijlating is gereduceerd tot gele speldjes op steeds minder revers. Wat een droevige symboliek.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
De Oekraïense president Zelensky maakt een tour door West-Europa op zoek naar meer steun. Vooral de opstelling van Duitsland en Amerika baart hem en veel Europese landen zorgen, ziet ook VVD-Europarlementariër Bart Groothuis. 'Duitsland is een disfunctioneel land aan het worden.'
Wat Groothuis betreft moeten de noordelijke lidstaten samen met Nederland en de Baltische staten meer het voortouw nemen in Europa en ligt die kans ook voor het grijpen. Europa-verslaggever Michal van der Toorn beschrijft hoe de kaarten in Europa nu geschud worden.
Luister ook | Minister Brekelmans: 'Israël heeft F-35 nodig voor bredere veiligheid'
In het Europees Parlement staat Groothuis bekend als één van de grootste hardliners ten opzichte van China. Wat Groothuis betreft moeten we ons nog harder opstellen tegen China en moeten we accepteren dat we niet meer zo makkelijk goedkope spullen uit China willen halen. 'Als we dat niet doen dan betekent dat de-industrialisatie voor Europa.' Dat wil ook zeggen dat Europa een grotere rol moet pakken. Groothuis heeft er vertrouwen in dat Nederland dit ook wil doen, omdat ook de PVV-stemmer inziet dat een Nexit geen optie is.
Lees ook | Israël: Vergeldingsactie op Iran kwestie van tijd
Wachten op wraak van Israël
De militaire operaties van Israël focussen zich nog altijd vooral op Hezbollah en Hamas. De verwachtte wraakactie op Iran blijft tot nu toe uit, maar volgens minister van Defensie Gallant zal de wraak van Israël dodelijk zijn. Defensiespecialist Peter Wijninga, van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies, denkt dat die vergeldingsactie er wel degelijk gaat komen. Ook wijst hij op de verschillen tussen het front met Hezbollah en de situatie in Gaza.
Luister ook | Amerika Podcast
Trump wil New York winnen | Postma in Amerika
Donald Trump gaat iets heel opvallends doen: hij gaat een campagnerally houden in Madison Square Garden, middenin New York. In een Democratische staat die hij normaal gesproken nooit kan winnen. Amerika-correspondent Jan Postma legt uit waarom Trump dit doet.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
Totdat de Amerikaanse journalist James Foley, zichtbaar voor de hele wereld, in 2014 op YouTube met de sabel werd onthoofd door IS, had vrijwel niemand ooit van deze terreurgroep gehoord. Daarna werd de jacht op IS prioriteit. Hoe gruwelijk het leven voor het volk was in het ‘kalifaat’ in Syrië en Irak, was voor ons bijzaak, het ging om de bedreiging van het Westen.
De trieste analyse van Faoud Siniora, premier van Libanon tijdens de vorige oorlog tussen Israël en Hezbollah, in 2006, doet aan de IS-tragedie denken. Heel simpel gezegd betoogt Siniora dat het Libanese volk het slachtoffer is van de dictatuur van Hezbollah. In 2006 wist zijn regering niets van de plannen van Hezbollah om de zogenoemde ‘blauwe lijn’ met Israël over te steken. Namens zijn regering distantieerde hij zich destijds van de oorlog. Op dit moment is er geen functionerende regering. ‘In feite’, zegt Siniora, is Libanon door Hezbollah gekidnapt, en achter Hezbollah zit Iran’. En het volk is de dupe.
Siniora was een van de architecten van resolutie 1701 van de Veiligheidsraad, die de oorlog in 2006 beëindigde. Volgens die resolutie zou Hezbollah zich terugtrekken tot de Litani rivier, 30 kilometer ten noorden van de grens met Israël. Dat zou een bufferzone worden, en Hezbollah zou een deel van haar wapens vernietigen. Die resolutie is nooit uitgevoerd.
De huidige oorlog tussen Israël en Hezbollah begon op 8 oktober, een dag na de bloedige inval van Hamas in Israël. Hezbollah begon raketbeschietingen op Israël ‘uit solidariteit met Hamas’. Solidariteit met Gaza is belangrijk, zegt Siniora, ‘maar niet door je in een conflict met Hamas te mengen’.
Het punt over de positie van Hezbollah is belangrijk. Zoals zovelen, ziet Siniora het als een allochtone groep, die zich meester heeft gemaakt van Libanon, met een politieke vleugel in parlement en regering, en een militaire vleugel in het veld. Libanon kent traditioneel een fragiel evenwicht tussen sjiieten, soennieten, druzen en christenen. Hezbollah is fanatiek Iraanse-stijl sjiitisch, waardoor het fragiele evenwicht totaal is verstoord. Hun oorlog, met al zijn slachtoffers in Libanon en Israël, rust op een verderfelijke jihadistische ideologie.
De westerse politieke machine denkt simplistischer. De Franse president Macron, bijvoorbeeld, wil een embargo op wapenleveranties aan Israël. Dat gaat dan eigenlijk over Gaza, maar ook over Libanon, want dat wordt een tweede Gaza. Een bewijs dat Macron er geen jota van snapt. Frankrijk levert niet eens wapens aan Israël. Hezbollah heeft niets te maken met Palestijnen, en al evenmin met het Israëlisch-Palestijnse conflict. Hezbollah is een Iraanse onderaannemer, die Israël van de kaart wil vegen, en als het kan ook Frankrijk en de rest van de beschaafde wereld. In feite een Iraanse ambitie. Iran als supermacht in de regio is wat ieder normaal denkende regering moet willen blokkeren. Dus wapenleverantie aan Israël? Uitstekend idee.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
-
De oorlog in Gaza duurt nu 1 jaar. Op 7 oktober vorig jaar viel Hamas Israël binnen. Daarbij kwamen zeker 12 honderd mensen om het leven, onder meer op een groot festival. Meteen erna startte Israël een groot offensief. Het ministerie van Gezondheid, onder leiding van Hamas, spreekt over meer dan 40 duizend doden in Gaza. Mensen die het overleefd hebben zijn vaak alles kwijt en hebben te weinig eten.
Sinds de Tweede Wereldoorlog vielen er niet meer zoveel Joodse slachtoffers op 1 dag. Ook werden er 250 mensen gegijzeld. Van die gijzelaars zitten er nog zo'n honderd vast in Gaza. Onbekend is hoeveel van hen nog in leven zijn.
Israël startte daarna de oorlog in Gaza. Maar uiteindelijk bleef het daar niet bij. De Houthi-rebellen sloten zich aan bij Hamas, vanuit Jemen en blokkeren de internationale zeevaart voor het Westen in de Rode Zee. Ook voeren zij aanvallen uit. En recenter is er natuurlijk de oorlog met Hezbollah en de oorlog met Iran.
Eén jaar na 7 oktober 2023 staat het Midden-Oosten in brand. Maar ook in ons eigen land maakt deze oorlog heel veel emoties los. In drie gesprekken blikken we terug en kijken we vooruit. Dat doen we met onder meer:
- Martine van den Berg, schrijver, religiewetenschapper en Israël-kenner
- Tara Kenkhuis, Midden-Oosten-correspondent
- Leendert Beekman & Mats Akkerman, politiek verslaggevers
- Bernard Hammelburg, BNR-buitenlandcommentator
- Robert Serry, voormalig VN-gezant voor het vredesproces in het Midden-Oosten
See omnystudio.com/listener for privacy information.
- Montre plus
