Episoder
-
Over de positie van de vrouw in het negentiende-eeuwse Parijs.
-
Sinds het begin van dit jaar zijn Mattijs en Manon op zoek naar Fred Visser, een muziekfanaat op leeftijd, de Schubert-meneer van muziekclubhuis Splendor in Amsterdam.
Die bijnaam heeft hij te danken aan zijn luidkeelse roep om “Meer Schubert” aan het eind van het eerste jaar van Splendor. Hoewel er daarna veel Schubertprogramma’s zijn uitgevoerd, is Fred hier nooit naar komen luisteren. 10 jaar later is het volgens Mattijs en Manon tijd om dit recht te zetten. Na een zoektocht van een aantal maanden treffen zij meneer Visser aan in het Dr. Sarphatihuis in het centrum van Amsterdam, waar zij samen met hem plannen maken voor zijn eigen Schubertiade. In aflevering 6 is het eindelijk zover - Mattijs en Manon trekken samen met andere Splendormusici naar het Sarphatihuis om daar hopelijk het concert van Fred’s dromen te geven...
Stream > De Schubertiade in Splendor (https://www.youtube.com/live/shbYB5WThfo?si=gBuWnImjdugRnbmN&t=2844)
Tickets > voor Fredcast Live op 14 januari 2024 (https://splendoramsterdam.com/agenda/111358073/meer-schubert-fredcast-live)
Luister ook > naar de "Meer Schubert"-Spotify-playlist! (https://open.spotify.com/playlist/5G0AAOS2OM3qimKomNVpRk?si=530e26f8da3746a4)
VPRO Vrije Geluiden (https://www.vpro.nl/vrije%20geluiden)
NPO Klassiek (https://www.nporadio4.nl/)
Splendor Amsterdam (https://www.splendoramsterdam.com/)
Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst (https://www.mbtoonkunst.nl/)
Stichting NUT Amsterdam (https://www.nutamsterdam.nl/)
Mr. August Fentener van Vlissingen Fonds (https://afvvf.nl/)
Mensen Maken Amsterdam - Fonds voor Centrum: (https://www.fondsvoorcentrum.nl/) -
Mangler du episoder?
-
Alles over de personages, het verhaal en Puccini's manier van componeren.
-
Je kent de muziek van Puccini vast van het Wereldkampioenschap voetbal in Italië, maar wie was hij?
-
In de Fredcast wordt al 4 afleveringen lang gezocht naar Frederik Visser, de Schubert-meneer van muziekclubhuis Splendor in Amsterdam. In aflevering 5 gaan Mattijs en Manon eindelijk op visite bij hem zelf. Kan hij hen vertellen waarom hij in 2014 riep om meer Schubert? En kunnen zij hem nog een plezier doen met een concert?
Luister ook naar de "Meer Schubert"-Spotify-playlist! (https://open.spotify.com/playlist/5G0AAOS2OM3qimKomNVpRk?si=b34c15773e2e4b8d)
VPRO Vrije Geluiden (http://www.vpro.nl/vrijegeluiden)
NPO Klassiek (http://www.npoklassiek.nl)
Splendor Amsterdam (http://www.splendoramsterdam.com)
Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst (https://www.mbtoonkunst.nl/)
Stichting NUT Amsterdam (https://www.nutamsterdam.nl/) -
In de Fredcast wordt nog altijd naarstig gezocht naar Frederik Visser, de Schubert-meneer van muziekclubhuis Splendor in Amsterda. In aflevering 4 belanden onze speurneuzen Manon en Mattijs bij de beste vrienden van Fred. Wat kunnen zij hen nog over hem vertellen?
VPRO Vrije Geluiden (http://www.vpro.nl/vrijegeluiden)
NPO Klassiek (http://www.npoklassiek.nl)
Splendor Amsterdam (https://www.splendoramsterdam.com/)
Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst (https://www.mbtoonkunst.nl/)
Stichting NUT Amsterdam (https://www.nutamsterdam.nl/) -
De zoektocht naar meneer Visser gaat gestaag door. De muziekliefhebber die er eind 2014 voor zorgde dat er meer Schubert op het programma van Splendor kwam, maar zelf vervolgens geen enkel Schubertconcert bijwoonde.
Een van de andere fanatieke Splendorleden wijst Manon en Mattijs in de richting van een broodjeszaak met daarboven een klein appartement. Volgens hem zou Fred hier wonen...
VPRO (http://www.vpro.nl/vrijegeluiden)
NPO Klassiek (http://www.npoklassiek.nl)
Splendor Amsterdam (https://www.splendoramsterdam.com/)
Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst (https://www.mbtoonkunst.nl/)
Stichting NUT Amsterdam (https://www.nutamsterdam.nl/) -
We zijn op zoek naar Fred Visser. Een muziekliefhebber op leeftijd en lid van Splendor Amsterdam, waar hij eind 2014 een nadrukkelijke wens uitsprak voor de programmering: 'Meer Schubert!'
Dat lieten de Splendormusici zich geen twee keer zeggen. Er kwam veel meer Schubert. Alleen: Fred kwam nooit luisteren. Sterker nog, hij lijkt plots van de aardbodem verdwenen. Manon en Mattijs duiken de online archieven én de bar van Splendor in om meneer Visser op te sporen.
VPRO Vrije Geluiden (http://www.vpro.nl/vrijegeluiden)
NPO Klassiek (http://www.npoklassiek.nl)
Splendor Amsterdam (https://www.splendoramsterdam.com/)
Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst (https://www.mbtoonkunst.nl/)
Stichting NUT Amsterdam (https://www.nutamsterdam.nl/) -
In 2013 toverde een 50-koppig muzikantencollectief een oud Amsterdams badhuis om tot een bijzonder muziekclubhuis: Splendor. Deze geweldige plek wordt mogelijk gemaakt door meer dan 1000 Splendorleden, het vaste publiek dat Splendor financieel steunt en daarvoor toegang krijgt tot talloze concerten in het badhuis.
Sommige Splendorleden zijn zeer betrokken bij wat er in Splendor gebeurt en slaan geen concert over. Wanneer één van die leden een opmerkelijk verzoek doet om 'Meer Schubert!', geven de musici hier met veel plezier gehoor aan. Alleen: het Splendorlid in kwestie kwam nooit luisteren. Sterker nog, hij lijkt plots van de aardbodem verdwenen…
VPRO Vrije Geluiden (http://www.vpro.nl/vrijegeluiden)
NPO Klassiek (http://www.npoklassiek.nl)
Splendor Amsterdam (https://www.splendoramsterdam.com/)
Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst (https://www.mbtoonkunst.nl/)
Stichting NUT Amsterdam (https://www.nutamsterdam.nl/) -
De schatten uit het archief van Paul WIttgenstein zijn pas na de dood van zijn weduwe openbaar gemaakt. Hoe komt het dat deze muziek zo lang niet beschikbaar is geweest? Waarom verbood Paul andere pianisten om er gebruik van te maken?
Het Prisma Strijktrio, klarinettist Lars Wouters van den Oudenweijer en pianist Folke Nauta hebben voor het eerst de muziek uit het archief van WIttgenstein op cd gezet. Tijdens concerten die ze gaven speelden ze niet alleen wereldpremières van die muziek, maar ook van gloednieuwe stukken die door Nederlandse componisten van nu voor het WIttgenstein Project zijn geschreven. Zo komt de schat van WIttgenstein niet alleen tot leven, maar krijgt die ook een vervolg. -
Wittgenstein betaalde grof geld aan componisten als Prokofjev en Ravel, de besten van zijn tijd, om voor hem concerten te schrijven. Karakteristiek is dat Paul eigenlijk nooit tevreden was met het eindresultaat. Berucht zijn de aanpassingen die hij zelf toepaste in de partituur van Ravel. Die was laaiend. Maar ja, Paul vond dat hij het recht had om wijzigingen aan te brengen, hij had immers betaald, het was zijn eigendom. Het tekent ook een familietrek: trouw blijven aan jezelf. Niet buigen. Het zal zijn kracht en zijn zwakte zijn geweest.
-
Een half jaar nadat Paul met een zeer eigenzinnig programma zijn eerste concert heeft gegeven in de Goldener Musiksaal in Wenen, breekt de eerste Wereldoorlog uit. Vier dagen nadat hij zich als tweede luitenant, in het protserige en kleurrijke uniform van het Oostenrijkse leger, aan het front heeft gemeld, wordt de rechterarm van Paul Wittgenstein tijdens een verkenningstocht door een schotwond verbrijzeld. Zijn mannen weten hem nog naar het dichtstbijzijnde lazaret te slepen. Inmiddels is hij buiten bewustzijn geraakt. Als hij wakker wordt is niet alleen zijn arm geamputeerd, maar hebben de Russen ook het ziekenhuis bezet. Hij is in een klap krijgsgevangene.
Dan begint een krankzinnig avontuur. Hij wordt per trein naar Siberië afgevoerd, maar leert zichzelf daar pianospelen met één hand. Door op een kratje met houtskool een klavier te tekenen. Als het thuisfront dit hoort worden de eerste composities in de grondverf gezet. Zijn carrière is begonnen. -
Een portret van het gezin Wittgenstein. Gedomineerd door de vader, Karl, die naar de buitenwereld goede sier maakte als mecenas van de kunst. Zijn eigen kinderen mochten hun passie niet volgen, ze moesten zijn zakenimperium overnemen. Paul wilde maar een ding, pianist worden, maar dat was niet naar de zin van de zeer autoritaire vader. De spanningen waren groot. Maar liefst drie zoons pleegden zelfmoord.
Het hele gezin had een hang naar de 19e eeuw. Brahms en de violist Joseph Joachim kwamen over de vloer en zetten de toon tijdens muzikale avonden waar de intellectuele elite van Wenen te gast was. Intussen klopten de vertegenwoordigers van de nieuwe muziek op de poorten van de concertzalen. Strauss, Schönberg, Mahler.
Maar het is ook de tijd van opkomend antisemitisme. En er zit Joods bloed in de familie. Filosoof Etienne Kuypers (kenner van het werk van Ludwig Wittgenstein) geeft een schets van de twee broers, Paul en Ludwig. -
Het verhaal van Paul Wittgenstein, telg van een van de rijkste families van Oostenrijk, is fascinerend. Hij wilde maar een ding: pianist worden, maar aan het begin van de Eerste Wereldoorlog wordt zijn rechterarm kapotgeschoten in een confrontatie met het Russische leger. Het brengt een keten van gebeurtenissen op gang (om te beginnen leert hij zichzelf pianospelen met de linkerhand) die meer dan een eeuw later uitmondt in het Wittgenstein Project.
Tien jaar geleden ontdekte pianist Folke Nauta dat de ringvinger en pink van zijn rechterhand niet goed meer begonnen te functioneren. Die aandoening heet focale dystonie. Hij stond voor de keuze: een andere carrière of muziek zoeken geschreven voor de linkerhand. Na een lange zoektocht ontdekte hij de kamermuziek die speciaal geschreven is voor Paul Wittgenstein, in de jaren 20 en 30. Hij betrok het Prisma Strijktrio en klarinettist Lars Wouters van den Oudenweyer erbij, en zo ontstond het Wittgenstein Project. Samen nemen ze nu voor het eerst de bijzondere kamermuziek integraal op.
In het tweede deel van deze eerste aflevering beschrijft historicus Luc Panhuysen de maatschappelijke context van de jeugd van Paul: bourgeois jongen in een tijd dat het Keizerrijk begon te imploderen en er massabewegingen opkwamen. -
Hoe kan je een pianist met één hand zijn? Deze podcast gaat over twee pianisten die beiden middenin hun carrière hun rechterarm verliezen: Paul Wittgenstein zo’n honderd jaar geleden en Folke Nauta nu. Het is een verhaal waarin een familiegeschiedenis, de muziekgeschiedenis en de wereldgeschiedenis samensmelten. Een inspirerend en persoonlijk verhaal over doorzetten en schoonheid vinden in het ongeluk wat je treft. Het is ook een verhaal over de kracht van muziek: over hoe de muziek van de pianist met één hand toen, een eeuw later de andere pianist met één hand inspireert tot concerten, albums en nieuwe composities.
-
Als bonusaflevering bij de vier nieuwe Hilversumse Muziekschatten spreekt Frans van Gurp conservatoren over hun collecties: Philomeen Lelieveldt (Haags Gemeentearchief - collectie Nederlands Muziek Instituut) en Jan Jaap Kassies (Muziekschatten).
Het NMI bevat de nalatenschap van talloze componisten en Muziekschatten beheert alle partituren die ooit voor gebruik op radio en TV werden gecomponeerd. Maar na talloze bezuinigingsronden werden het beheer en exploitatie van hun unieke collecties steeds meer beperkt.
Hoe gaat Nederland om met zijn ‘papieren’ muzikaal erfgoed? En wat wordt er nu gedaan om de collecties te beheren en voor het publiek toegankelijk te maken? En wat is het belang van opnames?
Ook aandacht voor de uitdaging om de oude handschriften weer speelklaar te maken. -
Het Vioolconcert van Benedict Silberman werd in 1950 voor het eerst en voor het laatste uitgevoerd. Nu in Hilversumse Muziekschatten een nieuwe opname.
Benedict Silberman wordt in 1901 in een muzikaal gezin in Helsinki geboren. In 1914 verhuist het gezin naar Amsterdam waar hij al op jonge leeftijd tot het Amsterdams Conservatorium wordt toegelaten, waar hij onder meer les krijgt van Sem Dresden en Bernard Zweers. Tien jaar later studeert hij af.
In 1925 componeert hij het Vioolconcert en zet daarbij hoog in; hij draagt het concert op aan niemand minder dan de vermaarde violist Alexander Schmuller. Maar door diens overlijden wordt de première uitgesteld, pas in 1950 zal het onder zijn leiding en met zijn Promenade Orkest in première gaan. Er bestaat een glasplaat van die opname, maar die heeft de tand des tijds maar nauwelijks doorstaan. Niets in dit werk verraadt al zijn toekomst als componist, arrangeur en dirigent van licht-klassieke muziek. Het vioolconcert is namelijk een grootschalig hyper-romantisch werk dat in zijn expressie - met chromatiek en extreme melodische sprongen - eerder aan Erich Wolfgang Korngold (https://www.npoklassiek.nl/componisten/d2f8aa60-3848-40cb-acaa-7fd9e25e6cc7/korngold-erich-wolfgang) of Alban Berg doet denken dan aan lichtklassiek; een ware meesterproef.
* Radio Filharmonisch Orkest onder leiding van Chloe Rooke
Nadia Wijzenbeek (viool)
Luister ook naar de podcast 'Muziek tot leven' (https://www.npoklassiek.nl/podcasts/muziek-tot-leven-verhalen-van-musici-in-de-oorlog) -
Cor de Groot is misschien wel onze beste pianist ooit. In 1936 is hij met de vermaarde pianist Emil Gilels finalist in een internationaal pianoconcours in Wenen.
Hij treedt op met de grote orkesten en dirigenten van zijn tijd. Zo is hij meer dan tachtig keer solist bij het Concertgebouworkest. En hij componeert al vanaf zijn jeugd. Wat opvalt in zijn muziek opvalt is de trefzekerheid, zijn talent voor opgewekte virtuoze stukken en zijn instrumentatiekunst.
In Hilversumse Muziekschatten een nieuwe opname van ‘Music in a nutshell’ dat hij componeert voor dirigent Klaas van Beeck. Op de titelpagina schrijft De Groot: ‘Ter gelegenheid van zijn dertigjarig bestaan van de waarachtige amusements-kunst!’
---
Cor de Groot - Music in a nutshell (1950)
Radio Filharmonisch Orkest
Sander Teepen (dirigent)
Stephan Kiefer (piano) -
Gedurende enkele seizoenen bracht NCRV begin jaren zestig op primetime een muziekprogramma op de buis:´Muziek voor U´. De dirigent, componist en leraar Pi Scheffer presenteert het voor een live publiek. Vast onderdeel is een opdrachtcompositie van een componist uit de ‘ernstige muziek’ die nu een stuk voor zijn bigband schrijft.
Een hele reeks componisten is te gast. In de Hilversumse Muziekschatten aandacht voor opmerkelijke bijdragen van Ton de Leeuw, Karel Mengelberg en de componerende huisvrouw Else van Epen de Groot.
Met 'Afrika' componeerde Ton de Leeuw twee jaar vóór ‘In C’ van Terry Riley heuse Minimal Music (https://www.npoklassiek.nl/thema/minimal-music)! Daarnaast een werk dat Dolf van der Linden - oprichter van het Metropole Orkest - links liet liggen: Passacaglia van Hans Lachman. Op het titelblad een vooruitziend opschrift: ‘Voor Dolf of de prullenmand’.
---
Radio Filharmonisch Orkest onder leiding van Sander Teepen -
Twee eigenzinnige generatiegenoten in Hilversumse Muziekschatten.
Jurriaan Andriessen voelde zich bij de radio als een vis in het water. Zijn dubbeltalent als veelzijdig componist en jazzpianist maakte hem gewild bij de omroepen. Zo schreef hij hoorspelmuziek, muziek voor radio en TV en in 1947 de Rapsodie voor twee piano’s en orkest, een wervelend miniconcert waarin de Amerikaanse filmmuziek doorklinkt.
Op Jurriaans uitnodiging schreef generatiegenoot Otto Ketting (https://www.npoklassiek.nl/componisten/b93785ae-77ab-49a4-a7e4-751a37207e88/otto-ketting) vier jazz-achtige stukken voor zijn Studio2Ensemble bestaande uit vier houtblazers, harp en een ritmesectie. Het is na de filmmuziek bij ‘Alleman’ Kettings laatste verkenning van de jazz.
---
* Jurriaan Andriessen - Rapsodie voor 2 piano’s en orkest (1947)
Radio Filharmonisch Orkest o.l.v van Sander Teepen
Nicolas van Poucke (https://www.nporadio4.nl/klassiek/musici/ac4508a4-476f-4bfa-b258-50c499817860/nicolas-van-poucke) (piano) en Thomas Beijer (https://www.nporadio4.nl/klassiek/avondconcert/66f20282-baee-424a-ada6-d7f05d622b15/thomas-beijer-pianist-en-nog-veel-meer) (piano)
* Otto Ketting (https://www.npoklassiek.nl/componisten/b93785ae-77ab-49a4-a7e4-751a37207e88/otto-ketting) - Vier stukken: Happy Harp, Playboy, Sad Clarinet en Playmate (1964)
Ensemble onder leiding van Martin Fondse - Se mer
