Episoder
-
t cetveli’nin ikinci sezon finalinde The Wall Street Journal’ın TikTok üzerine yaptığı çalışmadan hareketle algoritma kavramını mercek altına alıyoruz. Algoritmalar bizi bizden daha iyi tanıyor olabilir mi? Kâr amacı güden ticari kuruluşlar olarak sosyal medya platformları, algoritmaların geliştirilmesi sürecinde etik kaygıları ne ölçüde göz önünde bulundurabiliyor? Algoritmalar bazen de “dost”umuz olamaz mı?Bölümde adı geçen içerikler:The Wall Street Journal’ın TikTok’un algoritması üzerine yaptığı araştırma: https://www.wsj.com/video/series/inside-tiktoks-highly-secretive-algorithm/investi[…]r-deepest-desires/6C0C2040-FF25-4827-8528-2BD6612E3796?mod=e2twThe Guardian’ın Türkiye’deki işçilerin çalışma koşullarına ilişkin TikTok’ta viralleşen videolar üzerine makalesi: https://www.theguardian.com/world/2021/jul/24/tiktok-gives-voice-turkey-labourers-factory-workersTeknik masa: Selahattin Çolak
-
t cetveli’nin bu bölümünde Oxford Üniversitesi Reuters Gazetecilik Çalışmaları Enstitüsü’nün 2021 Dijital Haber Raporu’ndan hareketle, Türkiye’de ve dünyada habere duyulan güven ve Covid-19, siyaset, iklim değişikliği gibi pek çok farklı konuda yanlış bilgiye karşı artan kaygıyı ve nedenlerini konuşuyoruz.Bölümde adı geçen içerikler:2021 Reuters Enstitüsü Dijital Haber Raporu: Yanlış bilgi kaygısı büyümeye devam ediyor - https://bit.ly/3kpxskjReuters raporunda Türkiye yanılgısı sürüyor - https://spoti.fi/36H8yEAReuters Enstitüsü Dijital Haber Raporu - https://bit.ly/3yWGYQ3(2:25) Rapordan bazı veriler(5:00) Koronavirüsün haber tüketimine etkisi ve yanlış bilgi sorunu(6:30) Raporda Türkiye ve Türkiye’ye ilişkin sorunlar(14:55) Haber tüketicileri habere neden sosyal medyadan ulaşıyor?Teknik masa: Selahattin Çolak
-
Mangler du episoder?
-
Her sistem gibi bilgi ekosisteminin de aksayan, düzensiz ilerleyen, çözülmesi gereken pek çok sorunu var. Bilgi ekosisteminin sorunlarını, Teyit’in topluluk odaklı bir kuluçka programı, Factory’den hareketle konuşuyoruz.Factory programının internet sitesi: https://factoryprogram.org/ (2:02)Factory programı ne amaçlıyor? (5:42) Factory’de Teyit’in rolü (8:15) Bootcamp süreci nasıl işliyor? (11:32) Factory 2021 Bootcamp’in kazananlarını dinliyoruz. (15:54) Kuluçka sürecinde neler yaşanacak?Teknik masa: Selahattin Çolak
-
Bu bölümde son zamanlarda neredeyse her Instagram hesabınının hikayesinde paylaştığını gördüğümüz Save A Dog kampanyasından yola çıkıyor ve oltalama saldırıları, dijital aktivizm ve biraz da dijital güvenlik konuşuyoruz.(01:18) Save a Dog kampanyası neydi?(05:15) Neden bu kampanyalara düşüyoruz?(06:20) Sahte ‘Black Lives Matter’ aktivizm sayfasıyla bu olay örtüşüyor(08:55) Aktivizm temalı oltalama saldırıları ve dolandırıcılık(10:20) Aktivizm bazen şüpheciliğin önüne geçebiliyor(11:40) Toplumsal dönüşümlerde sosyal medyanın gücü(14:25) Oltalama saldırılarını tespit etme yolları(19:15) Sosyal medya üzerinden sesimiz nereye kadar gider?Bahsi geçen içerikler:‘Save a dog’ kampanyasına ne kadar güvenebiliriz?, Teyit https://bit.ly/3gDZwylSex doesn’t sell any more, activism does. And don’t the big brands know it, The Guardian https://bit.ly/3gDUGQcDoğrulama El Kitabı, https://teyit.org/files/dezenformasyon-el-kitabi.pdfOltaya takılma, Teyit https://bit.ly/2TDj0d9Teknik masa: Selahattin Çolak
-
Telefona sürekli gelen bildirimler, saatlerce ekranda akıp giden sosyal medya paylaşımları, yanıt bekleyen e-postalar ve uygun saatinizi bekleyen toplantılar… Bütün bunlar fazlasıyla yorucu değil mi? Ama bir yandan bunlara ihtiyacımız da var. Okunmayı bekleyen makaleler, dünyanın bir ucunda katılabileceğimiz eğitimler ve sonu olmayan olanaklar… Hangisini seçeceğiz? Teknolojiyi hayatımızda daha anlamlı kullanmak için bir umut var: Dijital minimalizm. t cetveli bu bölümünde dijital minimalizm kavramını konuşuyor.Bölümde adı geçen içerik: https://bit.ly/34ErsLA(6:30) Dijital minimalizm nedir? (10:27) Dijital araç bağımlılığımız bu araçların işlevsel olmasından kaynaklanmıyor. (13:03) Kullandığımız araçları nasıl bir filtreden geçiriyoruz? (16:10) Dijital minimalizm ve dijital okuryazarlık bağlantısına dair (18:50) Dijital veliler için dijital minimalizm (20:53) Dijital temizlik için bazı öneriler (25:00) Teyitçiler için dijital minimalizm mümkün mü? Teknik masa: Selahattin Çolak
-
t cetveli’nin bu bölümünde aşı bildirgesini konuştuk. Aşı bildirgesi, çok temel olarak medyadaki aşı karşıtlığı ve kararsızlığının önüne geçmeyi, medya çalışanlarını ve okuyucuları aşılar hakkında doğru bilgiler ile donatmayı hedefleyen bir rehber. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Genel Sekreteri Sibel Güneş ve Facebook’un Türkiye Sağlık Dezenfermasyonu Bursiyeri ve Teyit yazarı Öyküm Hüma Keskin’in konuk olduğu bölümde sağlık gazeteciliği de gündemimizdeydi.Aşı bildirgesi: https://asibildirgesi.org/Teknik masa: Selahattin Çolak
-
Türkiye’deki doğrulama kuruluşları kendilerini nasıl tanımlıyor? Kurumsal, editoryal farklılıklar gibi pek çok unsurla birbirinden ayrışan doğrulama kuruluşlarını üç farklı kuşak olarak irdeleyebilir miyiz? t cetveli’nin bu bölümünde NewsLabTurkey (NLTR) Research Hub Direktörü Dr. Sarphan Uzunoğlu ve NLTR araştırma asistanı Verda Uyar ile “Türkiye’de doğru bilgiyi aramak: Çöldeki vahanın peşinde” araştırmasından hareketle Türkiye’deki doğrulama faaliyetlerini ele alıyoruz. (01:55) NLTR Research Hub’ın çalışmasına genel bir bakış(04:44) Doğrulama kuruluşları ve teyitçililerin kendilerini konumlandırma şekilleri farklı(08:47) Gazetecilik ve teyitçilik arasında doğal olarak bir bağ var(10:35) Türkiye’de üç farklı kuşak doğrulama kuruluşu var(17:38) Doğrulama kuruluşları birbirlerine nasıl bakıyor?(20:11) Güvenilirlik için tarafsızlık ve metodoloji belirleyici oluyor(24:59) Kaynakların güvenilirliği nasıl saptanıyor?(29:46) Sıradaki araştırma başlıklarıBölümde adı geçen içerik: https://www.newslabturkey.org/turkiyede-dogru-bilgiyi-aramak/Teknik masa: Selahattin Çolak
-
Komplo teorilerinin tek bir çeşidi yok, tek bir konuya da odaklanmıyorlar. Araçsallaşmış, zaman içinde dallanıp budaklanmış veya örgütsel olarak desteklenen pek çok farklı alanda ve görüşte komplo teorileri internette yayılmaya devam ediyor. t cetveli’nin bu bölümünde Yalansavar ekibinden Serdar Başeğmez’le birlikte komplo teorilerinin özelliklerini ve komplo teorilerinden nasıl korunabileceğimizi konuşuyoruz.(01:40) Gerçek komploları komplo teorilerini ayırmak(05:54) Tek bir komplo teorisi çeşidi yok(08:17) Komplo teorileri nasıl hızla yayılıyor?(15:35) Komplo odaklı düşünme, sağlıksız bir süphecilik pratiği(23:32) Komplo teorilerine karşı bağışıklık kazanmakBölümde bahsi geçen içerikler:Komplo Teorisi El Kitabı (çev. Teyit) https://teyit.org/teyitpedia-komplo-teorileriyle-mucadele-saptamak-curutmek-ve-inananlarla-konusmakYouTube düz dünyacıların uğrak yeri mi? https://teyit.org/youtube-duz-dunyacilarin-ugrak-yeri-mi Teknik masa: Selahattin Çolak
-
Vikipedi ücretsiz, açık kaynak kodlu, bağımsız ve kâr amacı gütmeyen çevrimiçi bir ansiklopedi. Bu bölümümüzde Wikimedia Topluluğu Kullanıcı Grubu Türkiye (WMTR) kurucu üyelerinden Başak Tosun ve Zafer Batık ile birlikte bilgi aktivizmi üzerine konuşuyoruz.Bölümde bahsi geçen içerik:“Vikipedi’nin sadece tüketicisi değil, teyitçisi de olun” Teyit https://teyit.org/teyitpedia-vikipedinin-sadece-tuketicisi-degil-teyitcisi-de-olun (01:30) Vikipedi nedir? Vikipedistler kimlerdir?(02:27) Wikimedia Topluluğu Kullanıcı Grubu Türkiye ne yapıyor?(05:33) Vikipedi’nin güvenilirliğine gelen eleştiriler(08:35) Vikipedi’ye katkı vermenin yolları sonsuz(13:10) Wikimedia hareketinin içerisinde pek çok proje var(15:35) Vikipedistler aynı zamanda bilgi aktivistleri (16:23) Vikipedi’de toplumsal cinsiyet uçurumu(20:43) Yanlış bilgiyle mücadele(23:08) Vandalizm ve bilgi operasyonlarıyla nasıl mücadele ediliyor?Teknik masa: Selahattin Çolak
-
t cetveli bu bölümünde Huddersfield Üniversitesi’nden Dr. Dağhan Irak’ı ağırladı. Sitesinde yer verdiği bir yazıyla Teyit’e bazı eleştiriler yönelten Dağhan Irak’la dikkat çektiği noktalardan yola çıkarak hem Türkiye’de doğrulama faaliyetlerini hem de gazeteciliği konuştuk.Bölümde adı geçen içerikler:Dağhan Irak - Teyit.org: Şikeli maçın dürüst hakemi - https://bit.ly/31gCLYv‘Aşağıdan’ ya da ‘aşağı bak’ın ötesinde: Arka planlarıyla Boğaziçi iddiaları -https://bit.ly/2P9tX4d(1:46) Gazetecilik ve doğrulama birbirinin parçası mı?(5:55) Doğrulamada gazeteciliği daha net ortaya koyma gerekliliği(9:00) Bir sosyal girişim olarak Teyit ve ekosistem tartışmaları(10:55) “Aşağıya bak/Aşağıdan” tartışmaları örneğinde Teyit’in izlediği yaklaşım(14:20) Teyit’in tarafsızlık beyanı ne anlama geliyor?(22:15) Teyit’in Facebook’la işbirliğinin getirdikleri üzerineTeknik Masa: Selahattin Çolak
-
t cetveli bu bölümünde Uluslararası Basın Enstitüsü‘nün (IPI) “Yeni Ana Akım Yükseliyor (Ve Desteğe İhtiyacı Var)” başlıklı raporunu gündemine aldı. IPI Türkiye Ulusal Komitesi Başkan Yardımcısı Emre Kızılkaya rapordan önemli satır başlarını değerlendirdi. Bağımsız gazeteciliğin nasıl güçleneceğinden Google’ın arama sonuçlarında iktidara yakın medya kuruluşlarını öne çıkarmasına birçok konu tartışıldı.(07:50) Rapor YouTube ve algoritmalar konusunda neler diyor?(14:00) Bazı veriler Türkiye’de haberden çok, popüler köşe yazarlarının uzantısını yansıtıyor.(16:15) Raporda viral içerikler ve nitelik ilişkisi(19:30) Google arama sonuçları nasıl bir tablo ortaya çıkarıyor?(22:50) Google öne çıkardığı haberlerde iktidara yakın kuruluşları tercih ediyor.(25:58) Bağımsız gazetecilikte niteliği yükseltmek için birlikte hareket etmek şart.Teknik masa: Selahattin Çolak
-
t cetveli bu bölümünde Yanlış Bilgileri Çürütme El kitabından yola çıkarak dijital çağda eleştirel düşünceyi ve medya okur yazarlığını nasıl geliştirebiliriz sorusuna yanıtlar arıyor. (02:00) Yanlış bilginin bireylere, topluma zararları(04:17) Aşı karşıtlığı ve salgınla ilgili yanlış bilgiler(06:56) Dijital çağda eleştirel düşünme(08:30) Yanlış bilgileri ne zaman çürütmeli?(09:24) Yanlış bilgileri önceden çürütmek(10:47) Kimler çürütmeli?(11:57) En etkili çürütmenin adımları(14:29) Geri tepme etkisi (17:17) Yankı fanuslarından çıkmakBölümde adı geçen içerikler: Yanlış Bilgileri Çürütme El Kitabı https://teyit.org/teyitpedia-yanlis-bilgileri-curutme-el-kitabiTeknik masa: Selahattin Çolak
-
t cetveli’nin bu bölümünde Doç. Dr. Suncem Koçer Çamurdan ile infodemilab tarafından hazırlanan “COVID-19 Bağlamında Türkiye’de Yanlış Bilgi Yayılımını Medya Kullanıcılarının Gözünden Anlamak ve Önleyici Faaliyet Önerileri Geliştirmek” araştırması gündemde. Pandemi döneminde yanlış bilginin sıkça yayıldığı kaynaklar, yayılım şekilleri ve önüne geçmek için önlemleri değerlendiren çalışma salgının karşımıza getirdiği infodemi konusunda tartışılması gereken cümleler ortaya çıkarıyor. Twitter’ın yanlış bilgiyle mücadelede kitleyi de sürece dahil etmeyi planladığı Birdwatch da bölümün konuları arasında.(2:43) Çalışma hangi yöntemlerle yapıldı? Nelere dikkat edildi?(4:50) Çalışmadan çıkan bulgulardan birine göre en sık yanlış bilgiyle karşılaşılan mecra Facebook, Ekşisözlük ve Twitter.(9:40) Araştırmada yanlış bilgiye karşı uyarı ve düzeltmede ne gibi sonuçlar çıktı?(15:10) Toplumun geneli doğrulama yapmıyor.(16:15) Hak savunucusu olarak tanımlanan grup bilgilerin doğruluğunu daha sık kontrol ederken, dindar muhafazakar milliyetçi grupta bu eğilim çok daha düşük.(20:55) Birdwatch’a neden şüpheyle yaklaşmalıyız?(24:15) Araştırma sonucunda yanlış bilgiyle mücadelede ne gibi çözüm önerileri ortaya çıktı?Teknik masa: Selahattin Çolak
-
t cetveli bu bölümünde süregiden kriz hallleriyle nasıl başa çıkacağımızın yanıtını arıyor. Psikiyatrist İlker Küçükparlak'ın konuk olduğu bölümde belirsizliğe çözüm üretme çabalarımızı, komplo teorilerine inanmanın ardındaki psikolojik nedenleri ve çok daha fazlasını konuşuyoruz.(01:30) Bilgi yığını içinde teyitçilik(02:23) Doomscrolling (07:17) Komplo teorilerine inanmanın ardındaki psikolojik nedenler(12:23) Belirsizliğe çözüm üretme çabası(18:27) Olumsuzluk sezgisi(21:21) Dijital minimalizmTeknik masa: Selahattin Çolak
-
WhatsApp’ın gizlilik ilkelerini değiştirip, kabul etmeyenlerin de 8 Şubat 2021 sonrası kullanamayacağını duyurması “kişisel verilerimiz güvende değil mi?” sorusunu gündeme getirdi. Yeni değişiklik ile neler amaçlandığını bu alanda çalışmalarıyla bilinen teknolojist, yazar Ahmet A. Sabancı ile değerlendirdik.(01:04) WhatsApp gizlilik ilkeleriyle ilgili iddialar(02:38) WhatsApp'ta ne değişti?(04:51) Uçtan uca şifreleme özelliği (08:08) WhatsApp yazdıklarımızı görebiliyor mu?(09:23) Erişim izinleri (11:44) Uygulamalar hangi verileri istiyor? (15:20) Yerli uygulamalar(18:50) Alternatif arayışlarıWhatsApp'ın değiştirdiği gizlilik sözleşmesi hakkındaki iddialar - Teyit - https://bit.ly/3sof8ttTeknik masa: Selahattin Çolak
-
Birçok krize şahit olduğumuz 2020 bitiyor. t cetveli’nin bu bölümünde geride kalan yılın krizlerini, bilgi ekosistemindeki değişiklikleri ve Teyit için yılın nasıl geçtiğini konuştuk.Bölümde adı geçen içerikler: "Salgın Var" https://salginvar.teyit.orgIFCN teyitçilerin uyması gereken ilkeleri güncelleyecek http://bit.ly/3mVOhRCSimpsonlar yine mi bildi? https://bit.ly/3n40vYeTeyit'in yayınları https://teyit.org/ne-yapiyoruz/yayinlarTeyit YouTube http://bit.ly/38R6KcP#TeyitYolu serisi https://bit.ly/3o3oWqh Ocak-Mart (02:19)Nisan-Haziran (08:46)Temmuz-Eylül (16:20)Ekim-Aralık (20:53)Teknik masa: Selahattin Çolak
-
Teyit’in 27 Eylül - 10 Kasım arasında devam eden Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki çatışmalar boyunca yayılan yanlış bilgileri incelediği raporu yayınlandı. t cetveli’nin bu bölümünde raporun yazarlarından Ali Osman Arabacı’nın da katılımıyla çalışmanın detaylarını konuştuk.(01:57) - Çatışmanın olduğu yerde farklı biçimlere bürünmüş bilgi operasyonlarını her zaman görebiliyoruz.(04:44) - Raporu neden hazırladık?(06:50) - Yanlış bilgi raporunda öne çıkan başlıklar.(07:25) - Telegram üzerinden yanlış bilgi dolaşımının dinamikleri(09:42) - Krizde bilgiler hangi mecralarda daha yaygındı?(12:30) - Hatalı ilişkilendirme çatışmalarda daha öne çıkıyor.(17:35) - Yanlışın kokusunu almak.(19:00) - Birçok koldan yayılan yanlışa, doğru tek bir kanaldan karşılık vermeye çalışıyor.(21:20) - Doğrulama organizasyonlarını doğrulamak(22:40) - Çatışma bağlamında yanlış bilginin önüne nasıl geçebiliriz?Kaynaklar:Azerbaycan Ermenistan çatışması raporu - Teyit - https://bit.ly/3gQvfuxSahte haber karnesi - Teyit - https://bit.ly/2LykocWTeknik masa: Selahattin Çolak
-
Hakikat bu dönemde en çok ihtiyaç duyduğumuz kavram. Türkiye’de yakın geçmişte tartışılan Berat Albayrak’ın bakanlıktan istifası ve Covid-19'un sağlık çalışanları için meslek hastalığı olarak tanındığı iddiası gazetecilik için önemli sınavlar ortaya çıkardı. Bu alanda çalışmalar yapan Ümit Alan ile gazeteciliğin problemli noktaları üzerine konuştuk.(4:00) Kriz bize medyadaki sorunları gösterdi. İyi bir haber medyasına ihtiyacımız var.(6:40) Teyit bu krizi önlemek için ne yaptı?(8:10) Vakaya Teyit’in perspektifinden bakınca neler tespit ediyoruz?(9:06) Olmayanı kanıtlamanın zorluğu(12:50) Durum ortaya “aşırı refleks” sorunu çıkarıyor.(15:00) Slow journalism bir çıkış olabilir mi?(17:00) Haber haberle rekabet ediyor olsaydı durumumuz bu kadar kötü olmazdı.(20:45) Habere bedel ödendikçe nesnellik daha fazla karşımıza çıkıyor.Bölümde adı geçen içerikler:"Olmayanı kanıtlamak olanı kanıtlamaktan daha mı zor?" Teyit.org https://bit.ly/3mFFfss"Gece boyu AA beklendi talimat gözlendi" Faruk Bildirici https://bit.ly/33EZkaO"Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın istifası hakkındaki iddialar," Teyit.org https://bit.ly/2L03e7P"Covid-19’un meslek hastalığı sayılmasının sağlık komisyonunda kabul edildiği iddiası" Teyit.org https://bit.ly/3mCm7M8Teknik masa: Selahattin Çolak
-
Pandemi, değişen eğitim sistemi ve dijital okuryazarlık… t cetveli’nin bu bölümünde konuğumuz Öğretmen Ağı ile pandemi döneminde eğitimde yanlış bilgi sorununu ve uzaktan eğitim ile daha da önem kazanan dijital okuryazarlık becerilerini konuştuk. Dijital öğrenimler buluşması raporundan, Öğretmen Ağı’yla paydaşlığımıza birçok konu gündemimizdeydi.Bölümde adı geçen içerikler: Covid-19 Gölgesinde Eğitim Dosyası, Teyit https://bit.ly/3pHuDeJFirst Draft. "Yanlış Bilgi Psikolojisi" (Çeviri, Teyit.org) https://bit.ly/3nFCsAwPandemide Dijital Öğrenimler Buluşması Raporu, Öğretmen Ağı https://bit.ly/3kJTISG(00:52) Öğretmen Ağı'yla yolumuz nasıl kesişti?(03:13) Öğretmen Ağı nedir?(05:21) Dijital okuryazarlık ve öğretmenler(09:00) "Pandemide Dijital Öğrenimler Buluşması Raporu"(12:50) Dijital uçurum(14:52) Eğitimde salgınla birlikte dijital araçlara erişim(17:23) MEB, EBA, Zoom hakkında şüpheli bilgiler yayılmaya başladı(19:52) Salgın dijitale geçiş konusunda öğretici oldu(21:09) Eleştirel düşünme becerileri ve öğretmenlerTeknik masa: Selahattin Çolak
-
t cetveli bu bölümünde, 30 Ekim İzmir depreminden yola çıkarak kriz anlarında yanlış bilginin yayılma nedenlerini tartışıyor. Doğal afetlerde nelere dikkat etmeliyiz? Deprem kahinleri ve yanlış bilgilerden korunmak için nasıl bir yol izlemeliyiz? soruları programın odağını oluşturuyor.(1:48) Depremde yayılan yanlış ve şüpheli bilgiler(3:38) Kriz anlarında yanlış bilgiyi yardım çağrısı niyetiyle de paylaşabiliyoruz(6:00) Belirsizliğin içinde doğru bilgi arayışı.(6:57) Deprem tahmincileri, müneccimler, kahinler ana akım medyada yer buluyor.(14:37) Depremle ilgili görüntüler nasıl doğrulanır?(17:43) Yanlış bilgiye inanmanın arkasındaki unsurlar(20:47) Depremde yanlış bilgiden nasıl korunuruz?Bölümde adı geçen içerikler:Teyit Yolu - Kriz anlarında şüpheli görüntülere nasıl yaklaşmalıyız? https://bit.ly/3kYDjdODoğal afetlerde yanlış bilgiden korunmak için ipuçları https://bit.ly/3k1AS97Teknik masa: Selahattin Çolak
- Se mer
