Episodes
-
Door klimaatverandering en overbevissing komen er naar verwachting steeds meer kwallen in de zee. En deze dieren kunnen venijnig steken, sommigen soorten zijn zelfs dodelijk.
Er gaan veel adviezen rond over wat je bij een kwallensteek zou moeten doen – azijn erop, een ice pack, bakpoeder, over de wond heen plassen. Maar wat werkt nou echt? Niki Korteweg kwam van een strandvakantie terug met een litteken op haar been en zocht het uit.
Dit is de derde aflevering van een zomerserie over alledaagse vragen met een wetenschappelijk antwoord.
Presentatie: Laura Wismans
Gast: Niki Korteweg
Redactie en montage: Jeanne Geerken
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Hoe kan het dat dubbelvla lange tijd tweekleurig blijft, ook na een hobbelige reis van fabriek tot supermarkt? Toen Gemma Venhuizen daarachter probeerde te komen, kwam ze diep in de natuurkunde terecht. Kun je een pak dubbelvla op z’n kant leggen, zonder dat de twee smaken mengen? En wat doe je als je dreigt te verdrinken in een bak met custard? De antwoorden op die vragen vind je in de vloeistoffenleer.
Dit is de tweede aflevering van een zomerserie over alledaagse vragen met een wetenschappelijk antwoord.
Presentatie: Laura Wismans
Gast: Gemma Venhuizen
Redactie en montage: Jeanne Geerken
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
De zeester is een van de weinige vijfzijdig symmetrische wezens op aarde. Hoe komt het dier aan die vorm? En waar zit zijn hoofd eigenlijk? Die simpele vraag heeft een verrassend ingewikkeld antwoord, ontdekte wetenschapsjournalist Nienke Beintema.
Dit is de eerste aflevering van een zomerserie over alledaagse vragen met een wetenschappelijk antwoord.
Presentatie: Laura Wismans
Gast: Nienke Beintema
Redactie en montage: Jeanne Geerken
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Als hartpatiënt kan het voelen alsof je leeft met een tikkende tijdbom in je lijf. Redacteur Gemma Venhuizen ervaarde dat zelf nadat ze erachter kwam dat haar aorta verwijd was. Ze stond voor de keuze welke operatie ze zou ondergaan: een al veel uitgevoerde of een nieuwere operatie? De nieuwste behandeling heet PEARS en werd uitgevonden door een Britse ingenieur én hartpatiënt. Hij redde er zijn eigen hart mee. Wat maakt die nieuwe behandeling zo veelbelovend? En, hoe zeg je als patiënt ‘ja’ tegen een methode waarover nog weinig bekend is?
Presentatie: Laura Wismans
Gast: Gemma Venhuizen & Sander Voormolen.
Redactie en montage: Elze van Driel
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected]
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Het absolute 0-punt is de laagste temperatuur denkbaar. Dat punt, 273 graden onder nul, werd berekend door de Britse natuurkundige Lord Kelvin. Toen duidelijk was dat er in theorie een laagste temperatuur bestaat, begon de race om dat punt ook in de praktijk te bereiken. Wetenschappers gingen aan de slag met het afkoelen van gassen. Ruim een eeuw geleden werd met vloeibaar helium het nulpunt op een paar graden na bereikt. De wetenschap heeft het nu voor elkaar om tot zelfs een miljoenste graad boven het absolute nulpunt te koelen. Hoe doen ze dat? En, zal de wetenschap die allerlaagste temperatuur ooit bereiken?
Presentatie: Laura Wismans
Gast: Dorine Schenk & Hendrik Spiering
Redactie en montage: Elze van Driel
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected]
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Primaire kankertumoren zijn steeds beter te behandelen, op dat gebied zijn de afgelopen decennia grote stappen gezet. Maar onderzoek naar uitzaaiingen bleef lange tijd achter, hoewel zij de belangrijkste doodsoorzaak van kankerpatiënten zijn. Dankzij nieuw onderzoek is er meer bekend over het uitzaaiingsproces. Tumoren zaaien uit door hun omgeving naar hun hand te zetten. Dankzij een complex proces overleven ze het immuunsysteem en andere barricades. Biedt deze nieuwe kennis ook openingen voor gerichtere behandelmethoden?
Presentatie: Laura Wismans
Gast: Marcel Hobma & Sander Voormolen
Redactie en montage: Elze van Driel
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected]
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Hekserij is duivels en gevaarlijk. Hoe is de heks zo demonisch geworden? In de middeleeuwen maakte bijna niemand zich druk om hekserij, maar vanaf de 15de eeuw ontstond er ineens grote angst voor een duivelse samenzwering tegen de mensheid. Heksenwaan verspreidde zich als een virus. Veel vrouwen en ook mannen werden gemarteld of levend verbrand als vermoed werd dat zij aan duivelse magie deden. Wat wakkerde die angst aan? En hoe verdween die weer?
We willen graag weten hoe jij naar onze podcasts luistert, en wat je ervan vindt. Vul de vragenlijst in op nrc.nl/podcastonderzoek.
Presentatie: Laura Wismans
Gast: Hendrik Spiering & Bart Funnekotter
Redactie en montage: Elze van Driel
Hier lees je ook Hendrik's stuk.
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected]
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Steden willen vergroenen. Want bomen bieden schaduw, ze helpen bij hittestress en hoe minder bestrating er is, hoe beter water na een hoosbui weg kan lopen. Bovendien: vertoeven in het groen is goed voor lichaam en geest. Toch? ‘Meer groen’ is makkelijker gezegd dan gedaan. Welk groen is waar zinvol? En kun je de effecten ervan wel meten?
Presentatie: Laura Wismans
Gast: Marcel aan de Brugh & Gemma Venhuizen
Redactie en montage: Elze van Driel
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected]
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Het lijf verandert rond de menopauze en dat levert veel vrouwen klachten op. Die beïnvloeden haarzelf, maar ook haar partner, werkgevers en andere mensen in haar omgeving. Jarenlang was er weinig aandacht voor de overgang, maar nu neemt het onderzoek naar klachten en behandelingen eindelijk toe. Het gebruik van hormoontherapie groeit de laatste jaren weer. Hoe veilig is die behandeling, en zijn er alternatieven?
Presentatie: Laura Wismans
Gast: Martine Kamsma & Niki Korteweg
Redactie en montage: Elze van Driel
Lees hier ook het stuk dat Martine schreef over de menopauze.
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected]
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Mannen zijn het sterkere geslacht. Ze hebben ook liever en vaker seks. Vrouwen hebben moederinstinct. Allemaal onzin, het zijn clichés. Die eindeloos, al dan niet grappend, worden nagepraat. Maar waar komen ze vandaan? Mensen kijken graag naar dieren voor bevestiging van aannames over gedrag, en dieren brengen ons ook weer op ideeën. Alleen gaat dat niet altijd goed. Want hoe kunnen fruitvliegjes zo’n invloed hebben gehad op opvattingen over genderrollen?
Presentatie: Laura Wismans
Gast: Gemma Venhuizen & Hendrik Spiering
Redactie en montage: Elze van Driel
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected]
Lees hier ook Gemma's artikel.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Tegenwoordig zijn vooral politieke belangen reden om oorlog te voeren. Oorlogen zijn grootschalig, en complex. Lang geleden, nog voor het schrift bestond, werd gestreden om bestaansmiddelen. Massagraven en andere vondsten vertellen ons waar en wanneer de eerste oorlog werd gevoerd. Wat dreef mensen zo lang geleden om ten strijde te trekken? En komen we ooit van oorlog af?
Presentatie: Laura Wismans
Gast: Bart Funnekotter & Hendrik Spiering
Redactie en montage: Elze van Driel
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected]
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
750 miljoen jaar geleden veranderde de aarde van een aangename planeet in een ijskoude sneeuwbal. Sneeuwbal aarde, heet dit fenomeen. Er was véél meer ijs dan in een gemiddelde ijstijd, en vrijwel al het leven stierf. Hoe kan het dat de wereld zo sterk en snel veranderde? En hoe kunnen we iets wat zó lang geleden gebeurde überhaupt onderzoeken?
Presentatie: Laura Wismans
Gast: Laura Bergshoef & Karel Knip
Redactie en montage: Elze van Driel
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected]
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Het vogelgriepvirus dat wereldwijd al miljoenen slachtoffers maakte onder pluimvee en wilde dieren, heeft nu ook de ongerepte natuur van Antarctica bereikt. Een onderzoeksteam trof vele dode zeevogels aan, die allemaal besmet waren met het virus. Wat betekent dat voor die enorme kolonies pinguïns en zeeleeuwen – en heeft het ook gevolgen voor ons?
Presentatie: Laura Wismans
Gast: Nienke Beintema & Sander Voormolen
Redactie en montage: Elze van Driel
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected]
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Het is lente en bijna alle dieren die een winterslaap houden op het noordelijk halfrond zijn wakker. Hun lichaam stond maandenlang bijna uit. Hun lichaamstemperatuur daalde sterk en het aantal hartslagen per minuut ging bij bijvoorbeeld de grondeekhoorn van 300 naar 5. De dieren eten zich tonnetje rond voordat ze gaan slapen, en vallen vervolgens moeiteloos en zonder schade weer af. Wat kunnen we allemaal leren van deze winterslapers voor medische toepassingen?
Presentatie: Laura Wismans
Gast: Nienke Beintema & Hendrik Spiering
Redactie en montage: Liz Dautzenberg, Nina van Hattum & Elze van Driel
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
PFAS is schadelijk. Want die handige brandwerende en panbeschermende moleculen hopen zich op in mens en natuur. De EU wil daarom álle PFAS verbieden. Maar de allerkleinste PFAS-variant laat zien dat zo’n algeheel verbod minder simpel is dan het lijkt. Want is die variant wel zo schadelijk? Is de jacht op PFAS doorgeslagen?
Presentatie: Laura Wismans
Gast: Lucas Brouwers & Gemma Venhuizen
Redactie en montage: Rosa van Toledo
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
De aarde warmt steeds verder op. Er zijn steeds meer wetenschappers die willen onderzoeken of het kan helpen om het zonlicht dat de aarde bereikt te dimmen om zo de opwarming te stoppen. Maar er liggen ook gevaren op de loer. Gaat de geest met dit onderzoek niet uit de fles? Welke gevolgen heeft de normalisatie van geo-engineering voor klimaatverandering?
Presentatie: Lucas Brouwers
Gast: Laura Wismans & Paul Luttikhuis
Redactie en montage: Elze van Driel & Rosa van Toledo
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected]
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Een piep, een suis, een fluit- of bromtoon, aanhoudend in je oor. Tinnitus komt in verschillende verschijningen en kan gekmakend zijn. De wetenschap zoekt al decennialang tevergeefs naar een oplossing. Twee Nederlandse wetenschappers hebben nu een apparaat ontworpen waarmee ze met elektrische signalen in de oorzenuwen tinnitus proberen te verhelpen. Zal dit de oplossing zijn?
Presentatie: Lucas Brouwers
Gast: Laura Wismans & Niki Korteweg
Redactie en montage: Elze van Driel & Rosa van Toledo
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Klein, kleiner, nano. Schaalverkleining is het toverwoord in de wereld van chips. Hoe meer schakelaars chipmakers op een vierkante micrometer kunnen persen, hoe meer de rekenkracht toeneemt. In de afgelopen jaren zijn de ontwikkelingen ondenkbaar snel gegaan. Maar wat is de grens van die schaalverkleining? En welke ontwikkeling komt daarna?
Presentatie: Lucas Brouwers
Gast: Marc Hijink & Laura Wismans
Redactie en montage: Elze van Driel
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected]
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Frans de Waal bracht duizenden uren door met primaten en had een heel bijzondere band met een aantal van hen. Hij liet ons inzien dat we niet alleen afstammen van apen, maar dat we vooral erg op elkaar lijken. Kijken naar primaten geeft ons inzicht in ons eigen gedrag. De wereldberoemde Nederlandse primatoloog werd beroemd met zijn boek Chimpanseepolitiek en deelt met zijn laatste boek Anders een wetenschappelijke kijk op het maatschappelijke debat over gender. Frans de Waal overleed donderdagavond.
Presentatie: Lucas Brouwers
Gast: Hendrik Spiering
Redactie en montage: Elze van Driel
Beluister hier het hele interview met Frans de Waal in de NRC-podcast Het Uur: https://www.nrc.nl/nieuws/2022/09/30/het-uur-met-primatoloog-frans-de-waal-a4143705
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected]
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
De helft van de Nederlanders heeft overgewicht, 16 procent heeft obesitas en dat worden er steeds meer. Diëten en leefstijlcoaches hebben die trend niet kunnen keren, maar hoe zit dat met medicijnen? Afvalmedicijnen zoals ozempic worden jubelend ontvangen door mensen die willen afvallen én door sommige artsen. Komt hiermee het einde van obesitas in zicht?
Presentatie: Lucas Brouwers
Gasten: Martine Kamsma & Niki Korteweg
Redactie en montage: Elze van Driel
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected]
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
- Montre plus