Episódios
-
Dit moet de stilste aflevering van Eerste hulp bij klassiek ooit zijn. De Amerikaanse componist John Cage schrijft in de jaren 50 van de vorige eeuw zijn compositie 4’33’’, vier minuten 33 seconden – nu ja – stilte. De een vindt het geniaal, de andere een grap. Sander is enthousiast, maar hoe spannend kan 4’33’’ stilte echt zijn? En wat is dat met John Cage en zijn paddenstoelen, zitten die hier voor iets tussen?
Moeilijke woorden: prepared piano, aleatorische muziek. -
1927. De Franse componiste Germaine Tailleferre laat Parijs achter zich en verhuist naar New York. Voor haar kersverse Amerikaanse echtgenoot schrijft ze een concertino voor harp en orkest. Opvallend want hun huwelijk klinkt helemaal niet als muziek in de oren. Maar ondanks haar zware leven klinkt dit concertino licht en vrolijk en wordt zo een groot succes in de roaring twenties. Germaine Tailleferre, een vrouw van contrasten!
Moeilijke woorden: Les Six, concertino.
Uitvoering: Nicanor Zabaleta -
Estão a faltar episódios?
-
1816, de Italiaanse componist Giaochino Rossini schrijft zijn komische opera Il barbiere di Siviglia, over een barbier uit Sevilla. Die barbier moet de graaf Almaviva helpen bij zijn aanzoek aan een knappe vrouw. En Figaro bewees ook Rossini een dienst, want de opera werd een instant hit. De beroemde aria, Largo al factotum, is een huzarenstukje voor elke bariton en behoort nog steeds tot de bekendste aria’s aller tijden.
Moeilijke woorden: opera buffa, cavatina.
Uitvoering: Sherill Milnes. -
1914. Bij het uitbreken van WO I begint de Engelse componist Ralph Vaughan Williams aan The Lark Ascending, een vioolwerk over een opstijgende leeuwerik. Tijdens een strandwandeling schrijft Vaughan Williams de eerste noten op, waardoor hij verkeerdelijk gearresteerd wordt op verdenking van oorlogsspionage. Het keert uiteindelijk helemaal voor deze vogelmuziek, want het groeit uit tot het symbool van troost in woelige tijden.
Moeilijke woorden: senza misura, pastorale.
Uitvoering: Hilary Hahn. -
1638. De Italiaanse componist en koorzanger Gregorio Allegri schrijft voor de Sixtijnse kapel een uniek werk, zijn Miserere. Ontroerende muziek die alleen mocht gezongen worden binnen de muren van het Vaticaan. Maar dat was buiten Mozart gerekend, die het na één beluistering helemaal uit het hoofd neerschreef. Het Miserere werd wereldberoemd door de hoge do. Alleen jammer dat dit een schrijffout blijkt te zijn.
Moeilijke woorden: Miserere.
Uitvoering: Choir of King's College Cambridge. -
1834. De getalenteerde Fanny Mendelssohn leeft lang in de schaduw van haar broer Felix. Tot ze trouwt met de schilder Wilhelm Hensel, die haar enorm aanmoedigt om te blijven componeren. Een reis naar Rome verandert alles en motiveert Fanny om haar eigen muziek te componeren en uit te geven. Zo schrijft ze op haar 29 een eigenzinnig strijkkwartet, los van alle regels.
Moeilijke woorden: fantasie.
Uitvoering: Quatuor Ebène. -
1982. De Amerikaanse componist Philip Glass krijgt een platencontract en komt naar buiten met Glassworks. Een album als een kamersymfonie in zakformaat. Met de combinatie van akoestische en elektronische instrumenten, korte tracks en repetitieve patronen speelt Glass in op de smaak van een breed publiek. Niet voor niets werd van deze klassieker ook een speciale versie gemixt om je walkman te kunnen beluisteren.
Moeilijke woorden: minimal music, polyritmiek.
Uitvoering: Philip Glass Ensemble. -
1875. De Franse componist Camille Saint-Saëns schrijft de perfecte Halloweenmuziek met zijn Danse Macabre. Een orkestwerk waarin alle doden uit hun graf komen en samen walsen op het kerkhof, met de xylofoon die bibbert als dansende skeletten. Ook de viool maakt een duivelse entree! Clara en Sander vertellen er alles over in deze live-aflevering met publiek vanop het festival Iedereen Klassiek in Brugge.
Moeilijke woorden: duivelsinterval, tremolo.
Uitvoering: Renaud Capuçon (viool). -
1935. De Russische componist Sergej Prokofjev keert na een carrière in Amerika en Parijs terug naar de Sovjet Unie. Hij componeert er het ballet Romeo en Julia. Net zoals het verhaal was ook de productie tragisch. De muziek werd ondansbaar verklaard en Prokofjev stond erop de Shakespeare-klassieker een happy end te geven. Uiteindelijk kon het ballet toch in première gaan en werd het een immens succes.
Moeilijke woorden: Romeo en Julia, leidmotief.
Uitvoering: Brussels Philharmonic. -
1939. De Spaanse componist Joaquín Rodrigo krijgt van een bevriend gitarist de vraag om een gitaarconcerto te schrijven: Concierto de Aranjuez. Een ode aan de Spaanse flamenco met als inspiratie de koninklijke tuinen van Aranjuez, waar je de Spaanse burgeroorlog even kon vergeten. Joaquín Rodrigo maakte van de gitaar een volwaardig concertinstrument, waar zelfs jazztrompettist Miles Davis een versie van maakte.
Moeilijke woorden: flamenco, rasgueado.
Uitvoering: Paco de Lucia. -
1875. Tegen zijn zin verzorgt de Noorse componist Edvard Grieg de muziek voor een nieuw toneelstuk van Henrik Ibsen. Peer Gynt groeit uit tot Grieg zijn grote hit en wordt hét schoolvoorbeeld van romantische klassieke muziek. In tegenstelling tot wat je zou denken, hoor je in de muziek de Sahara en niet de Noorse fjorden. En is Peer Gynt meer een egoïst dan een volksheld.
Moeilijke woorden: Hardanger, pentatoniek.
Uitvoering: Bergen Philharmonic Orchestra o.l.v. Ole Kristian Ruud. -
12e eeuw. Hildegard von Bingen zag niet alleen sterren tijdens haar visioenen of maakte brouwsels met organen van draken, ze componeerde in haar vrouwenklooster ook prachtige muziek zoals 'O Virtus Sapientiae'. Ze was een vrouw met vele talenten en ook muzikaal bevestigde ze haar plaats in de geschiedenis. Maar is zij nu echt de eerste vrouwelijke componiste?
Moeilijke woorden: gregoriaans, melisme.
Uitvoering: Armonico -
1905. Het woelig liefdesleven van de Franse componist Claude Debussy staat in fel contrast met zijn zorgeloze 'Clair de Lune'. Al is deze pianohit wel ideaal op te zetten tijdens je romantische date. Dat weten ook alle film- en reclamemakers, want deze schilderachtige muziek duikt nog steeds overal op in films en reclamespots.
Moeilijke woorden: Suite Bergamasque, impressionisme.
Uitvoering: Hélène Grimaud. -
In 1945 schreef de Engelse componist Benjamin Britten de soundtrack voor Instruments of the Orchestra. Een film waarmee hij een bende pubers elk instrument van het symfonisch orkest leert kennen. Of toch bijna, want Sander en Clara missen wel hun favoriete instrument. Toch blijft The Young Person's Guide to the Orchestra van Britten de perfecte introductie tot klassieke muziek. Herken jij alle instrumenten?
Moeilijke woorden: fuga.
Uitvoering: London Symphony Orchestra o.l.v. Benjamin Britten -
1678, Venetië. Antonio Vivaldi wordt tijdens een aardbeving geboren. Om zijn moeder een plezier te doen wordt hij priester. Maar hij onderbreekt zijn missen regelmatig wanneer hij een muzikale ingeving heeft. Componeren is zijn echte roeping. Hij reist heel Europa rond en zo belandt hij voor een job ook in Mantua. Daar, met uitzicht op de velden schrijft hij zijn grootste meesterwerk: De Vier Seizoenen.
Moeilijke woorden: sonnet, programmamuziek
Uitvoering: B’Rock -
1819 Leipzig. Clara Schumann wordt geboren als Clara Wieck. Haar vader heeft maar één missie: van zijn dochter de beste pianiste van Europa maken. En dat lukt hem. Clara debuteert op haar negen en niet veel later schrijft ze haar pianoconcerto, met de hulp van haar toekomstige man Robert Schumann. Samen vormen ze het eerste powerkoppel uit de klassieke muziek.
Moeilijke woorden: romance, rondo
Uitvoering: Isata Kanneh-Mason -
1929. De 8-jarige Astor Piazzolla krijgt van zijn vader een bandoneon. Het tango-instrument wordt een cadeau dat de rest van zijn leven zou bepalen. Maar niet zonder tegenslag, want na een moeilijke start van zijn carrière gaat Piazzolla in de leer bij Nadia Boulanger in Parijs. Zij geeft hem een gouden tip: vergeet nooit wie Piazzolla écht is. De componist keert terug naar Argentinië en geeft de tango een grondige facelift. De Tango Nuevo is geboren.
moeilijke woorden: bandoneon -
1913. De Engelse componist Gustav Holst zit in een depressie en zoekt naar antwoorden in zijn sterrenbeeld. Door een boek over astrologie begint hij aan een nieuw orkestwerk: The Planets. Een zevendelige suite waarin elke deel opgedragen is aan een planeet. Alsof het in de sterren geschreven stond, was de première in 1920 een groot succes. Ook filmcomponist John Williams haalde voor Star Wars de mosterd bij dit meesterwerk.
Moeilijk woord: col legno
Uitvoering: London Symphony Orchestra -
1933. Het gaat niet goed met de Amerikaanse componiste Florence Price. Als moeder van twee kinderen zit ze in een vechtscheiding en als zwarte vrouwelijke componiste moet ze vechten voor erkenning. Een muziekwedstrijd verandert alles. Plots staat Florence Price op het podium van de Wereldtentoonstelling in Chicago met haar eerste symfonie. Een uniek werk waarin ze haar eigen roots en stijl laat horen.
moeilijke woorden: juba
uitvoering: Philadelphia Orchestra o.l.v. Yannick Nézet-Séguin. -
1828. De 28-jarige Frédéric Chopin kampt met een zwakke gezondheid en overwintert in Mallorca. De vakantie valt in het water, want er is geen zon te bespeuren en de componist moet maanden op een piano wachten. Met zijn vriendin George Sand vindt Chopin onderdak in een klooster in Valldemossa waar hij zijn 24 pianopreludes componeert. Tegen Chopin zijn zin hoorde George Sand de regendruppels vallen in het ritme van de vijftiende prelude.
moeilijke woorden: prelude
uitvoering: Maurizio Pollini - Mostrar mais
