Bölümler
-
(01:05) Het is een kleine rel in Italië: de nazaten van het laatste koningshuis willen hun familiejuwelen terug. De sieraden behoren de staat toe, en niet de nazaten van de monarchie die met Mussolini heulden, zo luidde het oordeel in 2022 en zo bevestigde een Romeinse rechtbank vorige week. Maar de familie vecht deze uitspraak aan. De vraag is natuurlijk hoe deze juwelenoorlog afloopt. Historicus en kenner van het Italiaanse koningshuis Frans Willem Lantink vertelt meer.
(11:50) Kunstenaar Marianne Ingleby erft het fotoarchief van haar opa Bruce Elkus, Amerikaans legerfotograaf. In 1944 vertrok hij naar het Japanse eiland Iwo Jima, bekend van een van de bloedigste slagen van de Tweede Wereldoorlog.
Als Marianne na zijn dood door de foto’s gaat stuit ze op gruwelijke beelden: soldaten met weggeblazen ledematen, een Japanse schedel op een stok als oorlogstrofee en naakte vrouwen met dronken Amerikanen in bordelen. De foto's blijken destijds nooit gepubliceerd: te ontluisterend. Liever keek men naar de wereldberoemde heroïsche foto 'Raising the Flag on Iwo Jima', hét symbool van de Amerikaanse overwinning in de Pacific.
Marianne blijkt goud in handen te hebben met het zeldzame foto-archief. Ze is benieuwd naar de ervaringen van haar eigenzinnige opa, die naast honderden foto’s ook aangrijpende brieven vanaf het front naliet. Wat heeft hij meegemaakt aan het front? Waarom maakte hij foto’s buiten zijn opdracht? Welke herinneringen roepen ze op bij de Amerikaanse veteranen? En hoe wordt er in Japan op gereageerd?
Samen met radiomaker Laura Stek reist Marianne vanuit Nederland naar Amerika en Japan, gedreven door de vraag: hoe groot is het gat tussen wat we te zien krijgen en de realiteit van oorlog?
Deel 1 en 2 kwamen in 2020 uit, deel 3 en 4 in 2025.
‘Operatie Onthechting’ is een coproductie van Prospektor en VPRO voor NPORadio1. Narratief en edit: Laura Stek, research: Marianne Ingleby, eindmix: Arno Peeters, creatief producent: Eefje Blankevoort, uitvoerend producent: Laura Verduijn, animatie: Floris Deerenberg, vertaling Japan: Manami Midorikawa en Keimi Yamada. Stemacteurs: Maarten Heijmans, Dafne Holtland, Kai Gotoh en Aki Watano.
Mede mogelijk gemaakt door het Vfonds, het Postcode Loterij Fonds voor journalisten en het NPO-fonds.
(46:47) Raising the flag on Iwo Jima, is de iconische foto die in alle schoolboeken symbool staat voor de Amerikaanse overwinning in de Pacific. Die komt ook voor in het eerste deel van ‘Operatie onthechting’ dat deze uitzending te horen is.
En over die beroemde foto is de laatste maanden in Amerika controverse ontstaan. Niet over de foto zelf, maar over het Ministerie van Defensie, dat de foto besloot te cancelen. Fotografie-expert Rutger van der Hoeven, ook te horen in Operatie Onthechting, vertelt.
Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/25-05-2025.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/25-05-2025.html) -
(01:45) Zondag zijn de parlementsverkiezingen in Suriname. Voor het eerst in 45 jaar speelt Desi Bouterse geen directe rol meer. Toch blijft zijn partij, de Nationale Democratische Partij (NDP), onlosmakelijk verbonden met zijn nalatenschap. Hoe worstelt de NDP met de erfenis van Bouterse? We vragen het Ank Kuipers, journalist in Suriname.
(14:35) Eind jaren '70 was in het VPRO-radioprogramma De Radiola Improvisatie Salon een revolutie in de muziekindustrie te horen. Iedereen die zelf een bandje had opgenomen, kon die insturen. En dat bandje werd dan zonder selectie of censuur afgespeeld op de radio. Een radicaal idee, maar hoe klonk dat? Marco van Dalfsen is op zoek naar deze ingestuurde cassettebandjes en naar opnames van het programma zelf, voor een erfgoedproject in samenwerking met het Allard Pierson Museum, de Concertzender, Diggin’ Demo’s en Muziekweb.
(23:22) De column van Abdelkader Benali
(27:07) De Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa werd deze week door Trump onder vuur genomen over een zogenaamde 'witte genocide'. Waarom komt deze theorie op? En hoe verhoudt het zich tot de geschiedenis van de witte Zuid-Afrikanen die zichzelf de Bittereinders noemen? Te gast is historicus Vincent Kuitenbrouwer.
(40:05) Sanne Frequin bespreekt twee historische boeken een museum:
Wereldsteden van de Lage Landen - Nadia Bouras, Manon van der Heijden et al. (red.)
Medusa in de spiegel - Jacqueline Klooster
Metamorfose - Pim Zwier
Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/25-05-2025.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/25-05-2025.html) -
Eksik bölüm mü var?
-
(01:29) De Amsterdamse brug 225 was altijd naamloos. Dat gaat veranderen: de brug heet voortaan de Seraphina van Braziliëbrug. Het is een ode aan mensen met Afrikaanse roots die in de zeventiende eeuw in Amsterdam leefden en een gemeenschap vormden, vlakbij de brug. Historicus Mark Ponte is te gast.
(07:08) Malcolm X zou op 19 mei 100 zijn geworden. Zijn nalatenschap leeft, zeker onder jongeren. Hoe komt dat? Nawal Mustafa organiseerde deze week een programma in de Black Archives over hem en vertelt over zijn erfenis.
(22:36) Grote kans dat je er nog nooit van gehoord hebt: Bellamyanen. Aanhangers van het gedachtegoed van de Amerikaanse schrijver Edward Bellamy. En toch waren er in Nederland vanaf de jaren dertig duizenden Bellamianen in Nederland, met afdelingen in het hele land en landdagen waar ze eigen liederen zongen en naar lange speeches luisterden. Hun ideaal: een samenleving zonder geld, zonder geweld en met gelijkheid voor iedereen. Programmamaker Katinka Baehr maakte een documentaire op basis van twee VPRO-documentaires: de radiodocumentaire 'In de ban van Bellamy's Droom' uit 1987 en de televisiedocumentaire 'Vergeelde Toekomst' van Cherry Duyns uit 1979.
Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/18-05-2025.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/18-05-2025.html) -
(01:36) De Koerdische militante beweging PKK heft zich na 40 jaar strijd tegen Turkije op. Volgens de beweging is haar "historische missie" volbracht. Maar wat was die missie precies — en is dat echt zo? Turkije-historicus Tayfun Balçık vertelt.
(14:42) Fresco Sam-Sin bespreekt twee historische boeken en een museum:
* Verenigd met de onbegrensde vitale energie - Jan De Meyer
* De kortste geschiedenis van China - Linda Jaivin (vert. Pon Ruiter)
* Museum Fenix in Rotterdam
(29:53) De column van Nelleke Noordervliet.
(33:43) Of het nu gaat over de handen die elkaar lijken te tekenen, over het water dat omhoog stroomt of over vissen die in vogels veranderen: iedereen kent wel iets van het werk van kunstenaar M.C. Escher. Maar wie was hij? Micky Piller en Kristoffel Lieten tekenden zijn levensverhaal op in het boek M.C. Escher. Anders bekeken en zijn te gast.
Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/18-05-2025.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/18-05-2025.html) -
(00:41) Oproep: Stuur je favoriete protestlied naar [email protected].
(05:25) Mediëvist Janna Coomans onderzocht onontdekte dievenbekentenissen. Wie steelt er eigenlijk en wat zeggen deze daden over de middeleeuwse samenleving? Coomans is te gast met haar nieuwe boek Dievenland, over gewone mensen in onzekere tijden.
(16:06) In de nacht van 23 op 24 januari 1954 treedt de dan al wereldberoemde Amerikaanse jazz-zangeres Billy Holiday op in het Concertgebouw in Amsterdam. Als ze het lied ‘Strange fruit’ zingt, over de lynchpartijen in haar thuisland, breekt de zaal uit in luid gelach. Holiday verlaat woedend het podium. Het is een dramatisch einde van een toch al dramatisch verlopen dag, waar zij in haar biografie met geen woord over rept. Programmamaker Hans Hylkema reconstrueert wat er is gebeurd. Research: Rudie Kagie.
Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/11-05-2025.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/11-05-2025.html) -
(01:32) “Gaza zal volledig worden verwoest”, zei de extreemrechtse Israëlische minister Bezalel Smotrich. Niet alleen de Gazanen maar ook hun erfgoed en cultuur wordt weggevaagd. Is die vernietiging van het erfgoed onderdeel van de genocide? We vragen het aan Lucia Admiraal, historicus en correspondent in het Midden-Oosten voor NRC, normaal gesproken in Jeruzalem maar nu even hier.
(14:41) De column van Micha Wertheim
(19:57) Een historische penisdiscussie laait op. Het aantal geborduurde penissen op het Tapijt van Bayeux werd onlangs bijgesteld naar 94. Maar hangt er nou een penis tussen de benen of een zwaard? Marlisa den Hartog, mediëvist en schrijver van het boek Seks in de Renaissance, vertelt waarom deze discussie over penissen in de middeleeuwen weer een heet hangijzer is geworden.
(29:06) Bij de eerste ronde van de verkiezingen in Roemenië kwam de extreemrechtse George Simion naar voren als winnaar. Hij wil niet alleen een ‘groots’ maar ook letterlijk een Groot-Roemenië. En dat bestond al, zo’n honderd jaar geleden toen ook het Roemeense fascisme opkwam. Jan Willem Bos, vertaler Roemeens en auteur van meerdere boeken over Roemenië, vertelt meer.
(40:25) Nadia Bouras bespreekt twee historische boek en een tentoonstelling:
* Galmende geschiedenissen - Sinan Çankaya
* Geweten - Maurits de Bruijn
* Eén club, Eén stad, Ajax Amsterdam - Het Stadsarchief Amsterdam
Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/11-05-2025.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/11-05-2025.html) -
(01:11) Het was het gesprek van de dag deze week bij onze buren: De AfD kreeg het predicaat extreemrechts van de Duitse inlichtingendienst: het Bundesamt für Verfassungsschutz. De vraag is hoe deze kwalificatie past in de omgang met neonazistische en aanverwante partijen in ons buurland; en wat de mogelijke gevolgen zijn voor de op een na grootste partij van het land. We vragen het aan journalist en Nederland-correspondent voor Duitsland Annette Birschel.
(10:51) Wim Berkelaar bespreekt een historisch boek en een tentoonstelling:
* Verzetsvrouwen - Agnes Cremers en Mark Bergsma
* Ik ben gewoon hier – Centraal Museum Utrecht
(17:42) Negen op de tien Nederlanders staat op 4 mei op de een of andere manier stil bij Dodenherdenking. Dat blijkt uit het jaarlijkse vrijheidsonderzoek van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Tegelijkertijd lijkt de discussie over wat en wie te herdenken dit jaar heviger dan ooit. Maar strijd om het herdenken is allesbehalve nieuw. Programmamaker Laura Lubbers onderzocht de geschiedenis van die strijd aan de hand van oorlogsmonumenten in Amsterdam. Kunnen we ‘samen’ herdenken of is dat altijd al een illusie geweest? De strijd om het herdenken is een documentaire van Laura Lubbers en een co-productie van de VPRO en Prospektor. De documentaire is mede mogelijk gemaakt door het Amsterdams 4 en 5 mei Comité.
Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/04-05-2025.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/04-05-2025.html) -
(01:31) Trump na 100 dagen: volgens hemzelf weergaloos, volgens critici chaotisch. Filosoof Henri van Nispen ziet parallellen met de Romeinse keizer Caligula en diens ‘adhocratie’. Maar wat is een 'adhocraat' en hoe spiegelt Trumps ogenschijnlijke onvoorspelbaarheid zich in het leven van de wrede keizer?
(16:51) In 1941 werd midden in een Amsterdamse school een muur opgetrokken. Joodse leerlingen kregen voortaan aan de achterkant les. Andere leerlingen kwamen in opstand en richten een kinderverzetsgroep op. Mirjam Elias schreef er het jeugdboek 'Het verlaten hotel' over en maakte aanvullend lesmateriaal. Elias is te gast.
(29:14) De column van Sana Valiulina.
(33:22) 'De ondergedoken camera’, zo heet het netwerk van fotografen dat in het geniep de laatste bezettingsmaanden vastlegde. Hun beelden bepaalden ons beeld van WOII in Nederland. Hoe ze werkten, bleef onbekend — tot nu, dankzij het boek 'De ondergedoken camera'. De auteurs Erik Somers en René Kok vertellen.
Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/04-05-2025.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/04-05-2025.html) -
(00:53) Jean-Marcel Humbert, egyptoloog, verzamelde duizenden objecten geïnspireerd op het oude Egypte, zoals klokken, speelgoed, servies en posters. Sinds kort is de tentoonstelling ‘Dromen van Egypte’ in het Rijksmuseum van Oudheden te zien. Egyptoloog Daniel Soliman is te gast.
(08:48) Bart Funnekotter bespreekt een historisch boek en een tentoonstelling:
* Elselina – Marja Verbraak
* De wereld van Johan de Witt – Dordrechts Museum
(18:23) Op 12 december 1935 richtte het naziregime Lebensborn op, een geboorteproject dat moest zorgen voor de toename van het ‘Arische ras’. Vijf jaar lang volgde fotograaf Angeniet Berkers de sporen van dit beladen verleden en sprak de kinderen die er ongevraagd deel vanuit hebben gemaakt. Hoe zag dat programma eruit? En wat betekende het voor de levens van deze mensen? Programmamaker Jakob Koolschijn maakte een documentaire over Lebensborn, gebaseerd op het werk van Berkers.
Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/27-04-2025.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/27-04-2025.html) -
(01:50) Burgemeester Femke Halsema heeft namens de Gemeente Amsterdam excuses aangeboden voor de rol van de gemeente tijdens Jodenvervolging. Hoe werd er vlak na de oorlog naar gekeken, en wanneer is de verandering in het denken over de rol van de gemeente begonnen? Historicus en oud-directeur van het Joods Historisch Museum Judith Belinfante is te gast.
(14:00) Na het overlijden van haar moeder komt Sheila Sitalsing erachter dat haar grootouders ‘fout’ waren in de Tweede Wereldoorlog. De schaamte over dit verleden overheerst al snel, ook bij Sitalsing. Toch, of juist daarom, schreef ze: Waar ik me voor schaam. Een instructieboek hoe met dit verleden om te gaan. Sheila Sitalsing is te gast.
(26:36) De column van John Jansen van Galen.
(30:59) Bij de Tachtigjarige Oorlog denken we aan Holland. Daar zou de strijd tegen Spanje gestreden zijn. Toch opende deze week het Nationaal Museum Tachtigjarige Oorlog in hartje Achterhoek in Groenlo. Conservator van het museum, Godfried Nijs is te gast.
(40:00) Het was niet te missen: deze week overleed paus Franciscus. Hij schudde het Vaticaan flink op, maar daarin was hij niet uniek volgens OVT-coryfee Jos Palm. Hij ziet opvallende gelijkenissen met paus Johannes XXIII die de kerk dichter bij de moderne tijd bracht. Katholicisme-kenner Palm is te gast.
Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/27-04-2025.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/27-04-2025.html) -
(00:55) Ontsnappen aan de fiscus – het is van alle tijden. Ook in de klassieke oudheid wist men al hoe het spel gespeeld werd. Dat blijkt uit een papyrusrol van zo’n tweeduizend jaar geleden, gevonden in de woestijn van Judea.
Classicus Raphaël Hunsucker is bij ons om te vertellen over deze bijzondere vondst.
(07:22) Op 9 juni 1937 werden twee Italiaanse broers gruwelijk vermoord in een Normandisch kuuroord. De moord op Carlo en Nello Rosselli is nooit opgehelderd, maar gebeurde allicht op bevel van Mussolini.
Wat maakte de broers zo gevaarlijk voor het fascistische regime in Rome? Schrijver Luc Rasson schreef het boek Voor alles komt de daad en is te gast.
(19:25) Liefste Lies #6: Laatste brieven. In de jaren 40 en 50 wordt de Limburgse Lies overspoeld door honderden liefdesbrieven. Wie was deze mysterieuze vrouw die zoveel verlangen opwekte? En hoeveel vrijheid had zij in die tijd eigenlijk om te kiezen? De zesdelige podcast Liefste Lies vertelt haar verhaal en schetst tegelijkertijd een hedendaags portret van liefde, vrijheid en het verlangen om iets te zijn in het leven.
Deze serie werd gemaakt door Heleen Hummelen en Wieky de Boer. De serie is een coproductie van Autres Directions, Aldus’ producties en OVT en is mogelijk gemaakt door financiële steun van het NPO-fonds en het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.
Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/20-04-2025.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/20-04-2025.html) -
(02:01) Deze week zagen we het zoveelste hoofdstuk in Trumps oorlog tegen de zogenaamde on-Amerikaanse elementen. Ditmaal zijn de pijlen gericht op de Harvard-universiteit. Trump roept herinneringen op aan de beruchte jacht op alles dat links zou zijn onder senator McCarthy in de jaren 50. Amerikanist Markha Valenta is te gast.
(18:02) De tafel is gedekt; Jezus zal weldra verraden worden. Daar gaat het over in het nieuwe seizoen van de serie The Chosen. 200 miljoen mensen keken al naar de serie. Maar wat voor beeld geeft de serie van Jezus? En is deze verfilming van het paasverhaal uniek? Religiewetenschapper Ernst van den Hemel is te gast.
(26:26) De column van Nelleke Noordervliet.
(29:42) De nieuwe tentoonstelling Josephine Baker, een leven vol verzet in het Verzetsmuseum laat een andere Josephine zien dan de meeste mensen kennen. Hoe verrassend is deze nieuwe expositie? Jazz-zangeres Denise Jannah bezocht de nieuwe tentoonstelling voor OVT en is te gast.
(40:53) Fresco Sam-Sin bespreekt drie historische boeken:
Biografie van de Noordzee - Arie Kok
Kofferverhalen - Karin Amatmoekrim, Abdelkader Benali en Adriaan van Dis
Het paradijs van de arbeider - De tentoonstelling in 't Schip en het boek
Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/20-04-2025.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/20-04-2025.html# %20)
(https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/20-04-2025.html# %20) -
(00:50) Ze is een van de meest bekende Nederlandstalige schrijfsters ter wereld. Kartini, heet ze. Ze leefde aan het einde van de 19e eeuw op Java, en streed voor gelijke rechten voor vrouwen. We gaan het hebben over het nieuwe boek 'De mooiste brieven van Kartini' met historicus Lara Nuberg en journalist Feba Sukmana.
(17:09) Liefste Lies #5: Klem. In de jaren 40 en 50 wordt de Limburgse Lies overspoeld door honderden liefdesbrieven. Wie was deze mysterieuze vrouw die zoveel verlangen opwekte? En hoeveel vrijheid had zij in die tijd eigenlijk om te kiezen? De zesdelige podcast Liefste Lies vertelt haar verhaal en schetst tegelijkertijd een hedendaags portret van liefde, vrijheid en het verlangen om iets te zijn in het leven.
Deze serie werd gemaakt door Heleen Hummelen en Wieky de Boer. De serie is een coproductie van Autres Directions, Aldus’ producties en OVT en is mogelijk gemaakt door financiële steun van het NPO-fonds en het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.
Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/13-04-2025.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/13-04-2025.html) -
(01:19) Klokkenluidersorganisatie ‘Breaking the Silence’ publiceerde deze week een rapport met het verhaal van deze officier en van meer anonieme militairen. Wat zeggen deze nieuwe getuigenissen over de geweldinstructies voor Israëlische soldaten? En wat voor organisatie is ‘Breaking the Silence’ eigenlijk? Erella Grassiani, antropoloog en Israël-kenner, is aan de lijn vanuit Israël.
(15:06) Lelijk, vreemd en een Nederlands icoon: Jan Patat. Het is misschien wel het bekendste snackbar-straatmeubilair; een manshoog beeld van een knipogende patatzak dat zijn eigen friet aan het eten is. Het vreemde beeld is een waar cultfiguur geworden, maar wat is zijn verhaal? Journalist Elja Looijestijn maakte de audiodocumentaire ‘Het mysterie van de lachende frietzak’ en is te gast.
(20:48) De column van Sana Valiulina.
(25:18) Wim Berkelaar bespreekt drie historische boeken:
Oorlog zonder genade – Koos-Jan de Jager
Meesters van de magie – Ruud Vermeer
Hoe de liefde vergleed – Kiki Amsberg
(38:25) Singer-songwriter Shishani Vranckx schreef met muziekcollectief Pyranello een eigentijdse Matthäus-passion. Shishani liet zich inspireren door componist Florence Price, de eerste Afro-Amerikaanse vrouw wiens symfonieën werden uitgevoerd. Wat is er bekend over het leven van Price? En waarom grijpt Shishani juist op haar terug? Singer-songwriter Shishani is te gast.
Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/13-04-2025.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/13-04-2025.html) -
(00:49) Deze maand wordt de jong gestorven computerprogrammeur Carlo Acutis heilig verklaard. Het zal de eerste heilige millennial worden. En dat levert een explosie aan relieken op, die worden aangeboden via webshops als Ebay. Daar heeft de kerk nu echt schoon genoeg van, en de fraudepolitie is ingeschakeld. Sanne Frequin vertelt hierover.
(06:14) Wraak is het sleutelbegrip van de nieuwe verfilming van Le comte de Monte-Cristo, de epische 19de-eeuwse roman van Alexandre Dumas. Edmond Dantès wordt er valselijk van beschuldigd een aanhanger van Napoleon te zijn. Le comte de Monte-Cristo speelt zich af in het chaotische post-napoleontische Frankrijk. Napoleon-kenner Bart Funnekotter is te gast.
(15:27) Liefste Lies #4: Harstocht. In de jaren 40 en 50 wordt de Limburgse Lies overspoeld door honderden liefdesbrieven. Wie was deze mysterieuze vrouw die zoveel verlangen opwekte? En hoeveel vrijheid had zij in die tijd eigenlijk om te kiezen? De zesdelige podcast Liefste Lies vertelt haar verhaal en schetst tegelijkertijd een hedendaags portret van liefde, vrijheid en het verlangen om iets te zijn in het leven. Deze serie werd gemaakt door Heleen Hummelen en Wieky de Boer. De serie is een coproductie van Autres Directions, Aldus’ producties en OVT en is mogelijk gemaakt door financiële steun van het NPO-fonds en het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.
Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/06-04-2025.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/06-04-2025.html)
-
(02:13) Deze week kondigde Trump nieuwe importheffingen aan. Zijn beleid grijpt terug op de zogenoemde Smoot-Hawley Tariff Act uit 1930. Wat hield die act in en is er een les uit te trekken voor de maatregelen van Trump nu? Amerikanist Casper Thomas is te gast.
(14:33) Sanne Frequin bespreekt drie historische boeken:
De geboorte van de stad - Erik Schmitz e.a.
Geschrapt, uitgegomd, gewist – Titiou Lecoq
Het verdriet van Elisabeth van Culemborg - Wijnand W. Mijnhardt
(25:01) De column van Abdelkader Benali
(28:35) Over de rand laait vuur is het nieuwe boek van historicus Chris van der Heijden over het leven van zijn omstreden ouders. Zijn vader was lid van de SS, vocht aan het Oostfront en was commandant van de beruchte Landwacht, zijn moeder was lid van de NSB en een fanatieke nationalist. Van der Heijden is te gast.
Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/06-04-2025.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/06-04-2025.html)
-
(00:54) Wetenschappers hebben in de Gobiwoestijn in Mongolië een nieuwe dinosauriërsoort ontdekt: Duonychus tsogtbaatari. Een tweepotige dino, een Theropode, die verwant is aan de angstaanjagende T.rex. Wekelijks worden er nieuwe dinosaurussoorten ontdekt, dus wat maakt deze vondst eigenlijk bijzonder? Paleontoloog Melanie During is te gast.
(06:59) Na de arrestatie vorige week van Ekrem Imamoglu, de populaire burgemeester van Istanbul, gingen Turken in veel steden dagenlang de straat op om te demonstreren. Oppervlakkig gezien lijkt de strijd om de macht in Turkije te gaan tussen democratie en autocratie. Maar is het echt zo simpel? Historicus en Turkije-expert Tayfun Balçik is te gast.
(20:42) In de jaren 40 en 50 wordt de Limburgse Lies overspoeld door honderden liefdesbrieven. Wie was deze mysterieuze vrouw die zoveel verlangen opwekte? En hoeveel vrijheid had zij in die tijd eigenlijk om te kiezen? De zesdelige podcast Liefste Lies vertelt haar verhaal en schetst tegelijkertijd een hedendaags portret van liefde, vrijheid en het verlangen om iets te zijn in het leven.
Deze serie werd gemaakt door Heleen Hummelen en Wieky de Boer. De serie is een coproductie van Autres Directions, Aldus’ producties en OVT en is mogelijk gemaakt door financiële steun van het NPO-fonds en het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.
Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/30-03-2025.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/30-03-2025.html) -
(01:34) De Nederlandse stichting ‘Christenen voor Israël’ helpt kolonisten bij illegale bezetting op de Westelijke Jordaanoever. Dat bleek deze week uit onderzoek van Investico in samenwerking met BOOS. Het is een tekenend voorbeeld van Israël-steun vanuit de Nederlands christelijke hoek. En dat heeft een langere geschiedenis dan we denken. Het is terug te voeren naar de jonge Nederlandse Republiek, zo meent onze gast theoloog Janneke Stegeman.
(15:18) Poedelnaakt spoelt de gehavende Odysseus aan op de kiezelstranden van Ithaka, een openingsbeeld dat meteen de toon zet voor de nieuwe film The Return. Hoe wordt het verhaal van Odysseus in The Return verteld en wat is de aantrekkingskracht van dit eeuwenoude epos? Koen Vacano doet onderzoek naar de manier waarop de klassieke epische verhalentraditie doorwerkt in hedendaagse films. Hij is te gast.
(27:09) Fresco Sam-Sin bespreekt drie historische boeken:
Voor vrouw en kind - Tsila Rädecker
Uit liefde voor het lezen - Irene Vallejo (vert. Adri Boon)
Door vrouwen gedragen - Yvette Kopijn
(39:27) De grootvader van Maarten van Riel was een van de duizenden textielarbeiders die Tilburg rijk was. De stad was de spil van zijn bestaan, maar ook de plek waar hij een einde maakte aan zijn leven. In het boek Het verdriet van Tilburg schetst Van Riel de tragische geschiedenis van de Tilburgse textielindustrie, en hoe dat verband houdt met de dood van zijn grootvader. De auteur is te gast.
Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/30-03-2025.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/30-03-2025.html) -
(00:46) Het is een rond strikje in de driekleur rood-wit-groen: de Hongaarse kokarde. In 1848 werd het een symbool van het Hongaarse verzet tegen de Habsburgers in de onafhankelijkheidsoorlog van 1848-49. Sindsdien werd het strikje gedragen bij de herdenking van die oorlog, elk jaar op 15 maart. Maar premier Viktor Orbán en zijn partij Fidesz hebben van deze kokarde een partijsymbool gemaakt. Waar stond de kokarde voor, en is het zijn onschuld nu kwijt? Historica en Hongarije-kenner Marian van der Pluijm vertelt.
(07:20) Het was een bizarre vertoning; President Trump belde met de Russische president Poetin over een mogelijke wapenstilstand. Ondertussen lijkt de Oekraïense president Zelensky steeds meer voor een voldongen feit komen te staan. Hoe kan er sprake zijn van een duurzame vrede als andere grootmachten over het lot van Oekraïne gaan beslissen? Het deed diplomaat Benjamin Duerr denken aan de Vrede van Versailles. Hij is te gast.
(20:30) In de jaren 40 en 50 wordt de Limburgse Lies overspoeld door honderden liefdesbrieven. Wie was deze mysterieuze vrouw die zoveel verlangen opwekte? En hoeveel vrijheid had zij in die tijd eigenlijk om te kiezen? De zesdelige podcast Liefste Lies vertelt haar verhaal en schetst tegelijkertijd een hedendaags portret van liefde, vrijheid en het verlangen om iets te zijn in het leven. Deze serie werd gemaakt door Heleen Hummelen en Wieky de Boer. De serie is een coproductie van Autres Directions, Aldus’ producties en OVT en is mogelijk gemaakt door financiële steun van het NPO-fonds en het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.
Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/23-03-2025.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/23-03-2025.html)
-
(01:28) Het Vrijheidsbeeld moet terug naar Frankrijk. De Amerikanen hebben de ideologie waarvoor Lady Liberty staat verkwanseld en daarom moet het terug naar de schenker, aldus de Franse Europarlementariër Raphaël Glucksmann.
Het beeld kijkt uit over de Big Apple, maar waarom eigenlijk?
Te gast is Frankrijkkenner Rudi Wester.
(09:55) Op 22 maart is de grote landelijke demonstratie ‘tegen racisme en fascisme’. Maar waar hebben we het eigenlijk over als het over fascisme gaat? En heeft het hedendaagse fascisme een andere gedaante dan het oer-fascisme van de jaren dertig? Historicus Daniël Knegt is te gast met zijn boek ‘Fascisme’.
(23:35) De column van Nelleke Noordervliet
(26:31) Het wordt nog altijd gezien als een van de grootste militaire kunststukjes ooit: in de derde eeuw voor Christus trok de Carthaagse generaal Hannibal met een leger olifanten de Alpen over om de Romeinse vijand in de rug aan te vallen. Wat drijft de mannen die zijn tocht opnieuw probeerden te beleven? Maarten Inghels schreef Hannibal & Gideon. Hij is te gast.
(39:43) Bart Funnekotter bespreekt drie historische boeken:
De geboorte van New York - Russell Shorto (vert. Catalien van Paassen, Willem van Paassen en Jan Willem Reitsma)
Koks en kelners - Patricia van den Eeckhout
Boulanger! - John-Alexander Janssen
Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/23-03-2025.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/23-03-2025.html) - Daha fazla göster