Bölümler
-
I ukens episode har jeg fortsatt turen nordover, og befinn meg i Hamarøy. Utover å være stedet hvor Knut Hamsun vokste opp, og og hvor handlingen til Markens Grøde befant seg, er det også et nydelig område. I denne episoden møter vi Hanne Sofie og Bernt Halvard som er bønder på Steinura gård. Gården deres ligger mellom Oppeide og Skutvik. Så for alle de som har vært i Lofoten i sommer, så kan det være at dere tok ferga fra eller til Skutvik. Apropos ferge, så var de opprinnelig sjøfolk, men så mønstret de av, tok på støvler og ble bønder for noen år siden. På gården har de ammekyr og litt poteter som de selger direkte til restauranter og privatkunder i området. I tillegg til å være bønder, er Hanne Sofie veldig aktiv i lokalpolitikken, og har mye kunnskap om norsk landbrukspolitikk.
God fornøyelse!
-
Fonn-Holand drives av Dina og Henning. De tok over gården til foreldrene til Henning for noen år siden, og flyttet rett fra Barcode i Oslo til Engeløya på Steigen.
Der dyrker de tonnevis mandelpoteter, og i år startet de opp med nord-norske gulrøtter! Jeg ble invitert til de på en nordnorsk sommerkveld etter de hadde lagt barna. Vi ble sittende i timesvis å snakke, og selv etter vi slo av innspillingen ble jeg værende i en god stund og snakke om det ene og det andre rundt mat. Vi hadde rett og slett for mye å snakke om. Men det e jo det herlige med Nord-Norge om sommeren: dagan kan jo flyte litt. Det jeg likte spesielt med praten og Dina og Henning, er at de er ikke redd for å utfordre eksisterende systemer og praksiser, og si ifra “dette er ikke greit”. Jeg tipper det var med i beslutningen som gjorde at de vant prisen som Årets Unge bønder i 2020, og ikke minst Matredderprisen i 2021. De er ikke redde for å si ifra - og det trenger vi mer av!
-
Eksik bölüm mü var?
-
I ukens episode har jeg vært ute på Nesøya, på Helgelandskysten. Det er ei lita øy med 120 innbyggere, og nesten ingen turister. Øya er forbausende frodig, og helt sør på øya, inne i en liten dal, bor Kari-Anne. Der har Kari-Anne nettopp kjøpt et gammelt småbruk og et nydelig Nordlandshus. Oppi dalen, uten vei og tilkoblet strøm, og skal starte en ny gård. Det kunne nesten tatt ut av en ny versjon av Markens Grøde. Kari-Anne har i en årrekke bodd på Røst, og du har kanskje sett reisen hennes i form av en dokumentar på NRK. Der har hun tatt vare på det unike kulturlandskapet på både Røst, men også øyene rundt.
-
Vel over polarsirkelen ligg en av Norges finaste øyer, nemlig Engeløya. Vi e i Steigen kommune, og Nordland fylke. Og på vei nordover har jeg kjørt de ca. 1.5 timene ut fra E6, til Engeløya, hvor jeg skal møte Astrid Nässlander. Du kjenner henne kanskje fra serien Kokkeliv som gikk på NRK, eller fra tiden hun var kjøkkensjef og vert på Manshausen - denne kjente destinasjonen i havgapet utenfor Steigen. Astrid er brennende opptatt av norsk mat, matkultur, mathistorie og lokale verdikjeder - og hun har fått flere priser og utmerkelser for hennes engasjement. Nå har hun og familien kjøpt et småbruk og et viltslakteri på Engeløya. Hun er kokk, mor, slakter, foredler, småbruker - og snart forfatter og med boka si Elg som kommer ut til høsten. Så - det er ei dama med en voldsom drivkraft og ikkje minst kunnskap om mat jeg møter. Og det er jo så gøy og inspirerende!
God fornøyelse!
-
I ukens episode har jeg vært å snakket med Kato fra Vega Delikatesser. De foredler og selger produkter av fisk og sjømat fra Namsos i sør, til Bodø i nord. Vi har jo til nå kun sett på landbruket - men fisk & sjømat er jo en enormt viktig næring for oss nordmenn. Både økonomisk, men også kulturelt og historisk. Det e jo umulig å være i Nord-Norge og ikke være innom fisk. Samtidig innså jeg og etter praten med Kato, at fisk & sjømat fortjener et eget fokus - det er en like kompleks næring som landbruket. Så drømmen og planen nå er å bruke vinteren til et dypdykk og dra innom fiskere, fiskemottak, dykkere, oppdrettsanlegg - og alt annet! I mellomtiden så gir Kato og ukens episode et lite innblikk i det å jobbe med fisk & sjømat ute i havgapet i Nordland.
-
Midt på øya ligg Stavsmarken - gården til Bente og Lars. Der produsere de gris og har et pølsemarkeri med et utsalg. Jeg har lenge hatt lyst til å snakke med noen som produserer gris på en konvensjonell måte, og har kontaktet flere - men som oftest har eg ikkje fått svar eller fått et hyggelig nei. Min hypotese e at det fordi de er redde for å åpne opp og snakke om produksjonen på grunn av det negative fokuset de siste årene. Det e akkurat derfor eg syns det e ekstra viktig å snakke med noen som driv med gris, få høres deres historie - og der var Bente helt perfekt!
-
I ukens episode har jeg vært i Trollheimen, i Sør-Trøndelag å besøkt Grindal Ysteri si seter. Den er ei av få seter som verken har vei eller strøm, slik at det meste gjøres for hånd, og må foredles på setra. Og - de får fortsatt til å yste rundt 500-600 kilo ost på de 7 ukene de er på setra, med rundt 25 geit, og 5 kyr. Det blir dessverre mindre og mindre av seterdrift.
Hoveddriften til Grindal Ysteri er likevel ysteriet som ligg - nettopp i Grindal. Der lage de nydeligste oster basert på melk fra gårdene til søstrene Turid og Ragnhild. Etter 10 år, har de et veletablert renommé, og har og vært aktive bidragsytere til interesseorganisasjonen Norsk Gardsost.
-
I ukens episode har jeg besøk av kokk, sanker og forfatter, Jørgen Ravneberg, hvor vi skal snakke om alt rundt norsk mat fra en kokk sitt perspektiv.
Vi er innom reisen fra oppvaskhjelp i Alta til 3* Michelin i Paris, kvaliteten på norske råvarer, norsk sesong, kjøtt, fisk & sjømat, hvordan jobbe med norske råvarer i sesong, bærekraft, husmannskost, hvordan skille mellom en god eller dårlig råvarer, hvorfor man burde kjøpe hele eller halve dyr, hvordan lage middag av gode råvarer, til en fornuftig pris, og kokker og rockestjernestatusen. Og sikkert litt til!
God fornøyelse!
-
I denne episoden snakker jeg om norsk grønnsaksfrø med Jasper fra Solhatt! Solhatt som er en av få norske produsenter av grønnsaksfrø - og landets eneste heløkologiske frøbedrift i Norge. Vi alle er opptatt av å spise norsk, men det meste av de grønnsakene vi kjøper i butikken er dyrket på utenlandske frø - som Jasper kalle for hybridfrø.
Vi kjenner alle til begrepet fra “jord til bord, men kanskje det er på tide å begynne å si fra “frø til bord”?
-
I ukens episode har jeg dratt østover til Delås gård. Der driver Camilla og Raymund en gård hvor de jobber for egen matproduksjon, med frukttrær, bærbusker, grønnsaker, beitehøns, og noen sauer. I tillegg til å være drivende gode bønder, er de også svært samfunnsengasjerte og kan mye om norsk mat og det norske matsystemet.
-
I ukens episode har jeg kjørt til Stange, en god time nord for Oslo for å møte Louise som driver Fredheim gård. Der driver Louise med grønnsaker, egg samt den kjente gårdsbutikken hennes. De dyrker rundt 30 ulike sorter grønnsaker, hvor største delen er kål og blomkål, samt en rekke mindre produksjoner som går rett til gårdsbutikken. I tillegg har hun 7500 verpehøner som produserer norske egg.
I episoden så snakker vi om om gården, Louise sin vei for å bli bonde, grønnsaker, det å levere grønnsaker til industrien, prisforhandlinger på grønnsaker, jordskokk, Gartnerhallen, matsvinn, gårdsbutikken, viktigheten av kårfolk og foreldre rundtom norske gårder, egg og verpehøner, og sist men ikke minst - eggekrisen vi er inne i akkurat nå!
-
Denne episoden er spilt inn i samarbeid med Monil.
Etter noen veldig fine dager i Trøndelag, har jeg igjen kjørt sørover. I den sørlige delen, i Øyer kommune, skal jeg innom Eivind Holen, som sammen med sin samboer, Nora, tok over familiegården for noen år siden. Der driv de en gård med rundt 110 vinterfôra sau, av en rase som kalles for Suffolk. I Gudbrandsdalen har utmarksbeite stått sentralt innen landbruk lenge - og Eivind brenn for temaet. Så, hvem bedre til å ha en utmark spesial sammen med?
Du får høre oss snakke om gården og driften, om Eivind, utmarksbeite - nasjonalt, historisk, og hvordan den påvirker driften til gården, Monil og hvordan man bruker virtuelle gjerder, og hva du burde tenke om du møter små- eller storfe på utmarksbeite en nydelig sommerdag.
-
Bli med ut på gårdstunet til Opaker gård med Kjersti og Arne Wilhelm. De fikk vist meg hele gården, urtefermentet de brygger for å spre utover jordet nå på våronna, vi hilser på sauene og kyrne, i tillegg viser de meg når jorda er klar for våronna, vekstdekket fra i fjor, og de forklarer meg hvordan man kan se jordhelsa med å se på kubæsj.
Episoden passer nok best på headset ettersom det er litt vind, og enkelte steder litt dårlig lyd.
-
I ukens episode har jeg tatt turen til Opaker gård. Der driver Kjersti og Arne Wilhelm en allsidig gård med fokus på samspill mellom flere ulike produksjoner. Gården drives økologisk og regenerativt, og de er ansett som en ledestjerne innenfor økologi og regenerativt landbruk innen norsk landbruk. For alt de har gjort, og alt de gjør - så vant de Debioprisen i fjor , og er også inspirasjonsbonde for Økoløftet.
I episoden får du høre oss snakke om reisen deres fra konvensjonell til økologisk, samspillet mellom mikro og makro på gården, hva robust matproduksjon er for dem, i hvilke kanaler de selger råvarene sine, hvordan de bruker utmarka, litt om sanking og nyttvekster, urkorn, det å spise sesongbasert, matsystemet, og hvorfor det er forbrukerne som burde kjempe for norsk mat og den norske bonden.
God fornøyelse!
-
Hei! I denne episoden skal vi møte en av Norges fremste sanker. Før mennesker bosatte seg og ble bønder, var vi jegere og sankere. Og alt vi har kultivert og dyrket, og alle husdyr vi har temmet, har jo alt kommet fra naturen. I en årrekke har jeg oversett naturen - altså skogen - som en råvareprodusent. Men den er jo kanskje den beste vi har. Hvor alt er rent, jorden er full av liv, og planter, bær og sopp vokser år etter år, etter år. Bare tenk hvor mange tonn med blåbær, kantarell eller brennesle som finnes i norsk natur. Jeg vil påstå at i mange år var det ikke bare jeg, men vi som samfunn hadde glemt sanking - men nå er den på full vei tilbake. Og, en som leder denne utviklingen i Norge er Jim Andre Stene, selvutnevnt villbonde, som holder til på Melhus i Trøndelag. Han og kona starta Trøndelag Sankeri i 2019, med et ønske om å jobbe med sanking hele året. Nå er de 15 sankere, og i 2023 høsta Jim og teamet rundt 5 tonn med sopp, bær og ville veksta, som han solgte til hovedsakelig kokka og restauranta, men også privatkunda.
Vi snakker om hvordan han og kona først fattet interesse for sanking, historien til sankeriet, hvordan han gikk fra kontorjobb til sanker, sesongen til en sanker, hvordan han leverer råvarer fra skog til kokk på noen få dager, symbiosen han har med kokka, sanking og bærekraft, naturen som matprodusent, og hvordan du blir level 40 soppsanker på under 5 minutter.
God fornøyelse
-
Jeg er på dag to av min mini-turne nordover til Trøndelag. I denne episoden er jeg innom Elset gård som driver med norsk kasjmirgeit. Knappe 20 minutter sørvest fra Trondheim kommer du ut tell et nydelig landskap - og jeg fikk nesten følelsen av å være hjemme igjen. Hav, fjell, og skog i skjønn forening. Der ute, på Byneset hold Anders og Elset gård til, som drives av Anders, kona, og med god hjelp fra Anders’ sine foreldre. Der har familien drevet gård siden 1920 - og han er da 4. generasjon. Nå driver de en av Norges største produksjoner av geit- og kjekjøtt. Det er svært få norske gårder igjen som driv med geit - i 2022 var det rundt 270 norske geitegårder. Og det er jo synd. Fordi geit og kje som råvare er fantastisk. I tillegg er de og veldig flinke å utnytte norske beiteressurser, og kommer til områder hvor sau og kyr ikke kommer til.
Så - i dagens episode får du høre oss snakke om historien til gården, hvordan de endte opp med kasmirgeit, virtuelle gjerder, et årshjul for en geitebonde, hvordan de foredler råvaren, vi snakker om årets kjøttprodukt i Trøndelag - fenalår av geit/kje, rovdyr, økonomi i ammegeit, salgskanaler og hvordan de tjener penger på å leie ut geiter til å pleie trøndersk kulturlandskap.
God fornøyelse!
-
Hei! I denne bonus-episoden får du høre Nora gi meg en liten omvisning på tunet og gården før vi går inn å spiller inn episoden. Når jeg drar ut tell bønder, så bruke vi ofte den første halvtimen hvor vi går rundt på tunet, eller gården, og de vise meg rundt. Denne gangen var vær, vind og forhold sånn at vi kunne ha på oss mikrofonene ute. Episoden er kanskje for de spesielt interesserte - men du får høre Nora gi meg en introduksjon til gården, mens hun viser meg rundt. Vi starter ved kalvehyttene, deretter går vi til plansilo og traktor, før vi avslutte med møkkkum, jordene, og mjølketanken.
-
Hei! I denne episoden får du møte Nora Sandberg som er melkebonde på Furnes, utenfor Hamar. Mange kjenner kanskje henne fra Instagram, hvor hun deler fra livet sitt som melkebonde.
Vi har rundt 6.700 norske melkebønder i Norge i dag - et tall som var på 25.000 i 1997. Så på rundt 30 år, har vi mistet 2 av 3 norske melkebønder. Man kan vel trygt si at utviklingen ikke ser så bra ut - og derfor er det viktig å høre på sånne som Nora, som er ung og ønsker å fortsette, men ikke minst også å satse.
Jeg møter Nora på gården hennes, Kåtorp gård, hvor hun bor med samboer og 2 små barn. Der dyrker Nora korn og gras på 730 mål, som brukes til fôr til dyrene sine. Melkeproduksjonen har hun sammen med 3 andre, som sammen har en total kvote på 700 tonn - som tilsvarer melk til omtrent 10.000 mennesker.
Så - i denne episoden får du høre oss snakke om gården, historien til Nora, opp og nedsidene som kufluencer, hvorfor hun startet å dele på Instagram, vi snakker om melkekrisa i fjor, økonomi for henne og melkeprodusenter, Tine, hvorfor det er viktig å delta lokalt for å gjøre endringer nasjonalt, og hva som skal til for at hun fortsetter som melkeprodusent.
-
I denne episoden har jeg vært ute hos Ida og Even på Eiker gårdsysteri. Eiker gårdsysteri er et prisbelønt ysteri, hvor det ysters deres versjoner av brie, camembert og flere typer lagringsoster. De har 60 glade kuer, som gir all melken de trenger for å yste den nydelige osten deres.
I denne episoden får du høre oss snakke om hvordan de endte opp på Eiker gårdsysteri, gården og driften deres, ysteriet, ost, all jobben bak det å lage ost, landbrukspolitikk, hvor du finner osten deres, og hvilken traktor som er best!
- Daha fazla göster